شیوع خودزنی برای دریافت دیه

خودزنی به قصد کسب مال نامشروع از شگردهای افراد سودجوست، آن‌چنان که آنها برای سود بیشتر به خود نیز رحم نمی‌کنند. یکی از تاسف‌‌برانگیزترین خودزنی‌ها به سال 92 برمی‌گردد. ماجرا از این قرار بود که در تصادف ساختگی که تیر آن سال در شهرستان دامغان رخ داد، دو نفر برای کلاهبرداری از شرکت بیمه دست، انگشتان و دندان‌های دوست خود را با آچار چرخ و انبردست شکستند و پزشکی قانونی میزان دیه تعلق گرفته به مصدوم را 300‌میلیون ریال اعلام کرد. البته این تصادف ساختگی کشف و عاملان کلاهبرداری نیز دستگیر شدند، اما باید گفت که خودزنی پدیده‌ای است که طی سال‌های اخیر منبع درآمد متخلفان شده است. این یک نوع کلاهبرداری به شیوه نوین است که هنجارشکنان با ایجاد جراحت عمدی در بدن خود قصد دارد که از شرکت‌های بیمه اخاذی کنند. گرچه با استفاده از فناوری‌های جدید تا حدودی راه به روی این شکل از کلاهبرداری بسته شده است، ولی از آنجا که بخشی از تصادفات مستلزم پرداخت دیه است عده‌ای با تصادف ساختگی پرونده‌سازی کرده و به دنبال دور زدن قانون هستند، تا جایی که خودزنی اکنون یک شغل پردرآمد محسوب می‌شود. تیر سال 94 فرمانده انتظامی آذربایجان‌ شرقی از متلاشی ‌شدن باند بزرگ کلاهبرداری به شیوه تصادفات ساختگی به ارزش بیش از 20‌میلیارد ریال و شناسایی و دستگیری 106 متهم این باند در استان خبر داد. محسن حسن‌خانی گفت: اکثر تصادفات ساختگی با حضور اعضای باند و تصادف بین خودرو با عابر پیاده، دوچرخه یا موتورسیکلت بوده و در اکثر پرونده‌ها نیز سه تا پنج نفر اعضای باند به دلیل مصدومیت، دیه‌هایی با مبالغ بالا از شرکت‌های بیمه اخذ کرده‌اند. بهمن سال گذشته مدیرکل پزشکی قانونی خراسان شمالی به ایرنا گفت که در ماه‌های آذر و دی 9 تصادف ساختگی در این استان کشف شد که این امر در استان روند رو به رشدی دارد. از این رو کسب‌وکار تصادف‌کنندگان ساختگی در کل کشور رواج دارد و باید متولیان امر بیشتر از پیش برای رفع این معضل تلاش کنند تا بلکه سودجویان به اهداف خود دست نیابند. البته در این میان شناخت جعلی بودن تصادف مدنظر است که دی سال گذشته جانشین مدیریت بحران رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور درباره تصادف‌های ساختگی و چگونگی تشخیص آن از سوی مراکز پزشکی قانونی اظهار کرد: تصادف ناشی از اصابت مستقیم قطعات خودرو و یا پرتاب فرد و کشیدگی روی زمین تفاوت‌هایی دارد که کارشناسان پزشکی قانونی قادر به تشخیص آن هستند. مهرداد علی‌بخشی با بیان اینکه زمان حدوث ضایعه مشخص می‌شود و پزشکی قانونی اعلام می‌کند که این آسیب‌دیدگی مربوط به یک یا دو روز قبل یا چه محدوده زمانی است، گفت: یکسری از ادعاهای کذب در مورد آسیب‌دیدگی ناشی از تصادف در همین مرحله مشخص می‌شود. به گزارش ایسنا، علی‌بخشی درباره اینکه آیا امکان تشخیص ساعت وقوع حادثه و آسیب‌دیدگی وجود دارد یا خیر، بیان کرد: با توجه به نحوه مراقبت، شرایط بدنی و نحوه درمان فرد آسیب‌دیده نمی‌توان ساعت دقیق آسیب‌دیدگی را مشخص کرد، اما حدود زمان آن قابل تشخیص بوده و علاوه بر آن معیارهایی وجود دارد که می‌توان تشخیص داد که آیا آن آسیب در پی تصادف ایجاد شده یا علتش چیز دیگری بوده است. بنابراین موضوع تصادفات ساختگی که هر از گاهی در اخبار حوادث دیده می‌شود با انگیزه مالی شکل گرفته و باید کارشناسان زبده مسئولیت شناسایی جعلی بودن آن بر عهده بگیرند.

بی‌حسی دست و پا و شکستن استخوان‌ها

«برخی به عناوین مختلف برای دریافت دیه صحنه‌سازی می‌کنند که بیشترین صحنه‌سازی‌ها مربوط به تصادف ساختگی یا خودزنی است. کار برخی از این افراد قابل تشخیص است که به بیمه نیز اعلام می‌کنیم.» این اظهارنظر روز گذشته توسط رئیس سازمان پزشکی قانونی کل کشور انجام شد. احمد شجاعی در رابطه با اقدام به خودزنی، تصادف ساختگی و حتی اره کردن استخوان ترقوه برخی برای دریافت دیه بیان کرد: آمار در این زمینه نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. خودزنی در تمامی استان‌ها وجود دارد و مختص به استان خاصی نیست. او در پاسخ به این سوال که آمار دقیق اقدام به خودزنی برای دریافت بیمه چه رقمی است، گفت: آمار سازمان پزشکی قانونی(Forensic Medicine Organization) در این زمینه مربوط به کسانی است که در معاینات انجام شده توسط پزشکان این سازمان عمدی بودن صدمه‌شان قابل تشخیص است و همین افراد نیز جزو آمار اعلام می‌شود، بنابراین نمی‌توان گفت آمار اعلام‌شده دقیق است، چرا که باید بیشتر از این رقم باشد. شجاعی در ادامه تاکید کرد: فرد آسیب‌دیده زمانی که به پزشکی قانونی مراجعه می‌کند، توسط کارشناسان به‌طور دقیق بررسی می‌شود و اگر کارشناسان متوجه شوند که مصدومیت او ساختگی بوده است به بیمه نیز اعلام می‌شود.  رئیس سازمان پزشکی قانونی کل کشور تاکید کرد که بیشتر جمعیت افرادی را که خودزنی می‌‌کنند مردان تشکیل می‌دهند؛ افرادی که با زدن اسپری یا تزریق مواد بی‌حس‌کننده، دست یا پای خود را بی‌حس کرده و سپس اقدام به شکستن استخوان خود می‌کنند تا دیه دریافت کنند.

تصادفات ساختگی قابل تشخیص است

یک حقوقدان درباره خودزنی به قصد فریب می‌گوید: خودزنی انگیزه‌های متفاوتی دارد و در پاره‌ای موارد ممکن است اختلال شخصیت فرد یا مصرف مواد مخدر دلیل آن باشد. از سوی دیگر خودزنی برای گرفتن دیه نیز دیده شده است. عبدالصمد خرمشاهی می‌افزاید: در قانون مجازات اسلامی عنوان مجرمانه تحت بزه خودزنی وجود ندارد، همان‌طور که خودکشی جرم نیست، خودزنی هم جرم نیست، اما استثنایی در ماده 51 قانون مجازات نیروهای مسلح وجود دارد بر این مبنا که اگر فردی به انگیزه‌های مختلف به خود صدمه بزند تا امتیازی کسب کند، مجازاتی برای او در نظر گرفته می‌شود. برای مثال فرد ممکن است با ضربه زدن به خود قصد گرفتن معافیت یا دیه را داشته باشد، اما به‌طور کلی در قانون مجازات اسلامی چنین عنوان مجرمانه‌ای وجود ندارد. او اظهار می‌کند: اگر در دعوا یا تصادفی فردی خودزنی کرده و خود را محق جلوه دهد، پزشکی قانونی متوجه خواهد شد و تشخیص آن سخت نیست. او خاطرنشان می‌کند: چه بسا برخی افرادی خود را جلو خودرو پرت می‌‌کنند تا از راننده دیه بگیرند. افرادی که تحت این انگیزه این کار را انجام می‌دهند متخلفند، اما ما در این زمینه خلأ قانونی داریم که باید قانون بیشتر به این مبحث بپردازد تا از این طریق سودجویان نتوانند با دور زدن قوانین به انجام خلاف مبادرت بورزند.آرمان