شیوع بیاختیاری ادراری با افزایش سن بیشتر میشود. همچنین، داروهایی نظیر استروژنهای خوراکی، آلفابلاکرها، سداتیو-هیپنوتیکها، ضدافسردگیها، آنتیسایکوتیکها، مهارکنندههای آنزیم تبدیل آنژیوتانسین، دیورتیکهای لوپ، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و بلوککنندههای کانال کلسیمی هر کدام به درجاتی باعث شروع یا تشدید بیاختیاری ادراری میشوند.
شفا آنلاین:طبق
آمارهای اعلام شده از سوی منابع بینالمللی، 17 درصد از افراد بالای 40
سال جوامع از بیاختیاری ادراری رنج میبرند.
به گزارش
شفا آنلاین:شیوع بیاختیاری ادراری با
افزایش سن بیشتر میشود. همچنین، داروهایی نظیر استروژنهای خوراکی،
آلفابلاکرها، سداتیو-هیپنوتیکها، ضدافسردگیها، آنتیسایکوتیکها،
مهارکنندههای آنزیم تبدیل آنژیوتانسین، دیورتیکهای لوپ، داروهای ضدالتهاب
غیراستروئیدی و بلوککنندههای کانال کلسیمی هر کدام به درجاتی باعث شروع
یا تشدید بیاختیاری ادراری میشوند. بنابراین در هنگام بررسی سوابق مصرف
دارویی بیمار، آگاهی از داروهایی که بیاختیاری ادراری ایجاد میکنند
الزامی است.
براساس
مکانیسم اثر دارو، نوع بیاختیاری ادراری ایجاد شده متفاوت خواهد بود.
شناخت داروهای هر کدام از گروههای نامبرده، بهویژه در سالمندان که بهطور
همزمان از چندین دارو استفاده میکنند، ضروری است. به عبارت دیگر، عامل
دارویی یا هر فاکتور دیگری که باعث احتباس مزمن ادرار شود میتواند باعث
افزایش فشار داخل مثانه و نشت ادرار شود. بنابراین داروهایی که مصرف آنها
احتباس ادراری به دنبال دارد، بهطور غیرمستقیم منجر به سرریز شدن ادرار
میشوند.
آنتاگونیستهای
آلفا-آدرنرژیک: تحریک آدرنوسپتورهای آلفا با نوراپی نفرین، باعث افزایش
مقاومت مثانه در برابر خروج ادرار میشود. نشان داده شده است که
آدرنوسپتورهای آلفا، عملکرد بخش تحتانی مجاری ادراری را به دنبال اثر
مستقیم بر عضلات صاف و نیز در سطح پایانههای عصبی در نخاع تحتتاثیر قرار
میدهند. بلوک گیرندههای مذکور با داروهایی نظیر پرازوسین، دوکسازوسین و
ترازوسین باعث کاهش مقاومت مثانه در برابر خروج ادرار و در نهایت
بیاختیاری ادراری میشود.
یک
مطالعه نشان داده است که استفاده از آلفا بلاکرها باعث افزایش خطر
بیاختیاری ادراری تا 5 برابر معمول میشود. فنوکسی بنزامین، یک آنتاگونیست
غیراختصاصی آدرنوسپتور آلفا، نیز با بیاختیاری ادراری مرتبط شناخته شده
است. توجه داشته باشید که بسیاری از داروهای ضدافسردگی و آنتیسایکوتیکها
فعالیت آنتاگونیستی آدرنوسپتور آلفا را نشان میدهند.
آگونیستهای
آلفا-آدرنرژیک: آگونیستهای آلفا-آدرنرژیک نظیر کلونیدین و متیل دوپا، اثر
نوراپی نفرین بر گیرنده را تقلید میکنند. در نتیجه ممکن است باعث انقباض
گردن مثانه و متعاقب آن احتباس ادراری و بیاختیاری ادراری ناشی از سرریز
شدن ادرار شوند.
آنتیسایکوتیکها:
در میان آنتیسایکوتیکها، کلرپرومازین، تیوریدازین، کلرپروتیکسن،
تیوتیکسن، تری فلوپرازین، فلوفنازین (شامل انانتوات و دکانوات)، هالوپریدول
و پیموزاید با بیاختیاری ادراری مرتبط شناخته شدهاند. دوزهای متفاوتی از
آنتیسایکوتیکها ممکن است بیاختیاری بدهند و نیز برخی افراد ممکن است در
ساعات ابتدایی شروع آنتیسایکوتیکها دچار بیاختیاری شوند. در اغلب موارد
با قطع دارو، بیاختیاری برطرف میشود.
استروژنها:
یک مطالعه نشان داده است که استروژن خوراکی یا ترنس درمال با یا بدون
پروجستین، باعث افزایش 45 الی 60 درصدی خطر بیاختیاری ادراری در زنان
سالمند میشود. مطالعه دیگری نیز به نقش استروژنهای خوراکی در افزایش
بیاختیاری ادراری تا 80 درصد اشاره داشته است.
ضدافسردگیها:
گروههای مختلف ضدافسردگیها هر کدام مکانیسم اثر متفاوتی دارند. بهطور
کلی اغلب ضدافسردگیها با لبریز شدن ادرار باعث بیاختیاری میشوند. بیشتر
ضدافسردگیها، مهارکننده نوراپی نفرین و بازجذب سروتونین هستند.
دیورتیکها:
دیورتیکها در کل باعث افزایش تولید ادرار توسط کلیهها میشوند. بنابراین
این دسته دارویی ممکن است به دنبال پر شدن حجم مثانه باعث بیاختیاری
ادرار باشند.
بلوککنندههای
کانال کلسیم: این داروها انقباضپذیری عضلات صاف موجود در مثانه را کاهش
میدهند. در نتیجه احتباس ادرار و نشت آن رخ خواهد داد.
سداتیو-هیپنوتیکها:
این گروه دارویی باعث بیتحرکی ثانویه به اثر سداتیو دارو میشوند. در
نتیجه ادرار نشت میکند. به علاوه، بنزودیازپینها میتوانند باعث شلی
عضلات مثانه شوند.
مهارکنندههای
آنزیم تبدیل آنژیوتانسین و بلوککنندههای گیرنده آنژیوتانسین: سیستم
رنین-آنژیوتانسین بهخصوص در مثانه و اورترا موجود است. بلوک شدن
گیرندههای آنژیوتانسین توسط مهارکنندههای آنزیم تبدیل آنژیوتانسین یا
بلوککنندههای گیرنده آنژِیوتانسین باعث کاهش تون اسفنکتر اورترا و در
نهایت بیاختیاری ادراری میشوند. مهارکنندههای آنزیم تبدیل آنژیوتانسین
بهدلیل عارضه سرفه نیز ممکن است باعث نشت ادرار شوند.سپید
منبع: U.S.Pharmacist