سنگ کلیه، یکی از بیماریهای شایع و ناتوانکنندهای است که بیمار را راهی بخش مراقبتهای پزشکی میکند.
شفا آنلاین:رژیم غذایی و عادات زندگی، مهمترین عوامل
خطرساز در ابتلا به سنگهای کلیوی هستند و وقتی که این عوامل تعدیل و کنترل
شوند، تا حد قابلتوجهی از تشکیل سنگهای کلیوی پیشگیری خواهد شد. درمان
سنگهای کلیوی به عوامل متعددی بستگی دارد.
به گزارش
شفا آنلاین: ممکن است در بیماران با خطر
اندک و علائم خفیف که دفع سنگ انتظار میرود، درمان حمایتی درپیش گرفته
شود. درمانهای تهاجمیتر مانند اورتروسکوپی یا استفاده از امواج سنگشکن،
ممکن است در بیماران دچار عفونت، درد غیرقابلکنترل یا سنگهای مسدودکننده
مجاری ادراری مورد استفاده قرار گیرند.
پاتوفیزیولوژی
سنگهای کلیوی، بر اساس منشاء سنگها با یکدیگر متفاوت است. اغلب بیماران
به سنگهای کلسیمی دچار میشوند. این سنگها معمولا از کلسیم اگزالات یا با
شیوع کمتر، کلسیم فسفات تشکیل شدهاند. هایپرپاراتیروییدیسم اولیه که
موجب هایپرکلسیوری میشود، بیماری شایع مرتبط با سنگهای کلسیمی است.
سنگهای اسیداوریکی، استروویتی(منیزیوم آمونیوم فسفات) و سیتراتی نیز ممکن
است در شرایط ابتلا به بیماریهای خاصی ایجاد شوند؛ اما شیوع به مراتب
کمتری دارند.
تصمیمگیری
در مورد درمان سنگهای کلیوی، براساس عوامل متعددی مانند محل سنگ، اندازه،
جنس و شکل سنگ و نیز علائم بیمار گرفته میشود. مهمترین عامل در پیشبینی
احتمال دفع سنگ، محل و اندازه سنگ است. درمان حمایتی و تسهیلکننده دفع
سنگ در شرایطی که سنگ بهطور قابلقبولی در حال حرکت است(طی مدت 4 هفته)،
بیمار علائم قابلتحمل دارد و نیز خطر عارضهدار شدن وی اندک است درنظر
گرفته میشود. اگر درمان خوراکی برای بیماران قابلقبول است و علائم شدیدی
که نیازمند بستری بیمارستانی باشد ندارند، میتوان آنها را در خانه درمان
کرد. علائم مشکوک و عوارضی که طی آن بیمار نیازمند بستری بیمارستانی است
عبارتاند از: دردغیرقابلکنترل، ناتوانی در تحمل خوراکی داروها، علائم
مبنی بر عفونت(مانند تب) و سنگهای مسدودکننده مجاری ادراری. درمورد
بیمارانی که سنگها یک یا هر دو حالب وی را مسدود کردهاند، خطر ابتلا به
نارسایی کلیوی وجود دارد، بنابراین، مدیریت آسیب حاد کلیوی و درمان انسداد
باید درنظر گرفته شود. درمان رنالکولیک یا سپسیس ناشی از انسداد مجاری
کلیوی، نیازمند مداخله اورژانس مانند درناژ کافی همراه با برطرف کردن
انسداد و آنتیبیوتیک درمانی است. درناژ کلیه مسدود شده ممکن است نیازمند
تعبیه استنت یا نفروستومی زیرجلدی باشد. متعاقب درناژ، از بین بردن سنگ را
میتوان با اندوسکوپی یا سنگشکن تسهیل کرد. هم سنگشکنی و هم اورتروسکوپی،
در درمان سنگهای حالب ایمن و اثربخش هستند. هر چند که اورتروسکوپی با
احتمال بیشتر از بین رفتن کامل سنگ-بهویژه در مورد سنگهای دیستال-همراه
است. سنگهای از جنس سیستین، کلسیم اگزالات مونوهیدرات و بروشیت نسبت به
سنگشکنی با امواج صوتی مقاومترند و با اورتروسکوپی بهتر درمان میشوند.
آنتیبیوتیکها: آنتیبیوتیکها در شرایطی که گزینه جراحی برای بیمار
لحاظ میشود نقش مهمی دارند. همچنین، در بیماران با عفونت مجاری ادراری
مرتبط با سنگهای کلیوی درمان آنتیبیوتیکی لازم است. آنتیبیوتیکها پیش
از جراحی برای پیشگیری از عفونتهای جراحی لازماند. آنتیبیوتیکها با
فاصله کمتر از 24 ساعت قبل از پروسه، در تمام بیماران بدون شواهد مبنی بر
عفونت موجود که قرار است تحتدرمان اندوسکوپیک سنگ قرار بگیرند توصیه
میشود. سفازولین، داروی خط اول برای پروفیلاکسی جراحی در بیمارانی است که
تحتپروسههای اورولوژی پاک مانند سنگشکنی و اورتروسکوپی قرار میگیرند.
آنتیمیکروبیالهای آلترناتیو عبارتاند از: فلوروکینولونها، ترکیب یک
آمینوگلیکوزید و مترونیدازول یا یک آمینوگلیکوزید به علاوه کلیندامایسین.
پیلونفریت انسدادی، یک اورژانس اورولوژی است که میتواند موجب اوروسپسیس و
مرگ شود. هر چند، درمان آنتیبیوتیکی بهتنهایی برای سنگهای عفونی توصیه
نمیشود. بهترین درمان سنگهای عفونی عبارت است از برداشتن کامل سنگ
بهعلاوه درمان آنتیبیوتیکی. روند برداشتن سنگ باید تا زمان پاک شدن کامل
عفونت به تاخیر بیفتد و در ادامه، یک دوره کامل آنتیبیوتیک درمانی برای
بیمار گذاشته شود.
مایعات: مبتلایان به رنال کولیک، ممکن است بهدلیل تهوع و استفراغ دچار
کاهش حجم مایعات بدن شوند. تجویز مایعات، باید در بیمارانی که علائم و
نشانههای دهیدراتاسیون را دارند یا در معرض خطر نارسایی کلیوی هستند لحاظ
شود. هیدراتاسیون تمرکز اصلی درمان در بیمارانی است که در معرض خطر پیشرفت
بیماری به سوی نارسایی کلیوی هستند، اما تجویز داخل وریدی مایعات، نقش کلی
در مدیریت حاد سنگهای کلیوی یا رنال کولیک ایفا نمیکند. زیرا با افزایش
میزان عبور سنگ یا کاهش درد مرتبط نیست. درمان ضددرد هدف اصلی در بیمارانی
است که دچار سنگهای کلیوی هستند و انتظار داریم سنگ آنها خودبهخود
جابهجا شود.
داروهای ضددرد غیراستروییدی، اپیوییدها و داروهای ضداسپاسم به
تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها برای درمان رنالکولیک حاد تجویز
میشوند. در مورد رنالکولیک، ضددردهای غیراستروییدی اثربخشی بهتری در
مقایسه با اپیوییدها دارند. ضددردهای غیراستروییدی مانند دیکلوفناک،
کتورولاک، ایندومتاسین و ایبوبروفن، ضددردهای خط اول برای بیمارانی است که
از رنالکولیک رنج میبرند و عارضهدار نشدهاند. درمان ضددرد خط دوم برای
رنال کولیک عبارت است از: اپیوییدهایی مانند مورفین، هیدرومورفین و
ترامادول.سپید
منبع: US. Pharmacist,November2016