رژیم های فاقد گلوتن

در نتیجه جذب مواد مغذی دچار اختلال شده و خطر بروز بیماری هایی مانند بیماری های استخوانی ، آنمی و سرطان های دستگاه گوارش افزایش می یابد. در حال حاضر تنها درمان موثر برای این بیماری پیروی از یک رژیم غذایی فاقد گلوتن در سراسر زندگی است. علائم ناشی از بیماری معمولا چند هفته پس از اعمال تغییرات لازم کاهش یافته و بیماران بهبود نسبی را حس می کنند. هنگام تشخیص ابتدایی سلیاک ، بیماران معمولا در ابتدا با احساس گیجی ، استرس و نگرانی درباره تغییرات رژیم غذایی خود مواجه هستند. این واقعیت که بیماران باید بطور دائم از یک برنامه غذایی فاقد گلوتن پیروی کنند، در ابتدا بسیار برای بیماران چالش برانگیز است. اما با گذشت زمان و تمرین بیشتر قابل پذیرش و اجرا می شود. برای شروع رژیم غذایی با ویژگی های مورد نظر در درجه اول باید در نظر داشت بسیاری از مواد غذایی به طور طبیعی فاقد گلوتن هستند. بنابراین پیش از خرید محصولات گران صنعتی فاقد گلوتن بهتر است ابتدا آنها را شناخت. این مواد غذایی شامل میوه ها و سبزیجات ، گوشت ، مرغ ، ماهی و انواع غذاهای دریایی ، تخم مرغ ، شیر ، کره ، خامه ، مارگارین ، انواع لوبیا ، ذرت ، برنج ، مغز دانه ها ، دانه ها ، روغن ها ، شکر ، عسل ، ملاس و ادویه ها در صورت تازه بودن و نداشتن مواد افزودنی می باشند. در مورد محصولات آماده نیز استفاده از برچسب های غذایی می تواند در شناسایی مواد غذایی حاوی گلوتن موثر باشد. البته باید توجه داشت برخی مواد غذایی مانند محصولات گندم ، جو و ... به طور طبیعی دارای گلوتن هستند و حتی در صورت درج نشدن نام گلوتن بر بسته بندی باید از مصرف آنها خودداری کرد. تهیه یک منو غذای هفتگی نیز می تواند به فرد در رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن کمک کند. بیماران مبتلا باید توجه داشته باشند که به دلیل نوع بیماری و رژیم غذایی خاص ممکن است مقادیر کافی کلسیم ، ویتامین D ، آهن و ویتامین های گروه B یا فیبر دریافت نکنند. به عنوان مثال بسیاری از نان ها ، غلات و انواع پاستا فاقد گلوتن با ویتامین ها غنی نمی شوند و حاوی فیبر کمی هستند. بیماران در درجه نخست باید سعی کنند از مواد فاقد گلوتن غنی از سایر مواد مغذی استفاده کنند ، سپس در صورت نیاز استفاده از مکمل های غذایی توصیه می شود. افزایش تنوع مواد غذایی مورد استفاده کلید افزایش دریافت پروتئین ، فیبر و مواد مغذی است. در صورتیکه بیماران با مصرف مواد غذایی فاقد گلوتن بهبودی در وضعیت خود نبینند باید دقت کنند که ممکن است عدم تحمل نسبت به برخی مواد مغذی دیگر داشته باشند ، مانند مقاومت به لاکتوز (قند شیر) ، شیر گاو ، سویا ، ذرت ، تخم مرغ ، غذاهای اسیدی و ... که باید بررسی شوند. نکته آخر اینکه بیماران مبتلا می توانند مانند سایر افراد به رستوران رفته و یا سفر کنند ؛ تنها شناسایی منابع غیر مجاز خوراکی برای آنها و داشتن برنامه غذایی مناسب می تواند خطر را کاهش دهد. دکترسید مهدی شادنوش -متخصص تغذیه و رژیم درمانی سرپرست دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان