طرح ابهامات و خلاءهای قانونی در پذیرش مراجعان به مراکز درمان ناباروری

به گزارش  شفا آنلا ین ، طرح ابهامات و خلاءهای قانونی در پذیرش مراجعان به مراکز درمان ناباروری، به کمک طلبیدن جامعه علمی کشور برای تأمل بر روی مشکلات پیش رو و ارائه راهکارهای درست و عملی، سنجش موضوع از دیدگاه‏‌های متفاوت و متنوع اخلاقی، روانشناسی، فقهی، اجتماعی و حقوقی، نظرخواهی از صاحب‌نظران و متخصصان رشته‏‌های مختلف و در صورت امکان رسیدن به جمع‏‌بندی و تهیه دستورالعملی برای پذیرش افراد نابارور، رئوس برنامه های سمپوزیوم یک روزه «معیارهای پذیرش در ارائه خدمات باروری از دیدگاه اخلاقی و حقوقی» را تشکیل می‌دادند.   این نشست، ششمین دوره همایش‌های اخلاق و حقوق باروری پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی بود که هر ساله در آستانه سالگرد درگذشت زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی، پایه گذار و رییس فقید این پژوهشگاه برگزار می‌شود.   دکتر رضا عمانی سامانی، دبیر علمی سمپوزیوم طی سخنانی در مراسم افتتاحیه با طرح یان سوال که آیا پزشک درمانگر ناباروری تنها مسوول درمان است یا در قبال فرزند حاصل از درمان نیز مسوولیت دارد به برخی موارد ارجاع شده به کمیته اخلاق پژوهشگاه رویان اشاره کرد و گفت: ثبات حداقلی خانوادگی برای داشتن فرزند امری لازم دانسته شده و پژوهشگاه معمولا حداقل ثبات خانوادگی را با یک سند عقد دائم قبول می‌کند، اما عقد موقت، هم شرعی است و هم فرزند حاصل مشروع می‌باشد. در بین مراجعان مرکز افرادی هستند که ازدواج آنها رسمی و موقت اعلام شده و دارای سند رسمی ازدواج هستند ولی مرد بدون اطلاع همسر اول با خانم ازدواج مجدد کرده است آیا می‌توان از پذیرش این افراد جلوگیری کرد؟   همچنین زوج ناباروری به پژوهشگاه مراجعه کردند که شوهر مبتلا به سندرم داون و کم توان ذهنی بود به طوری که حتی برای یک خونگیری ساده باید چند نفر وی را مهار کنند تا بتوان از وی خون گرفت. این زوج جهت فرزندآوری مراجعه کردند آیا می‌توانیم این زوج را نپذیریم؟ آیا می توانیم برای فردی دراین حد معلول ذهنی است، فرزند ایجاد کنیم؟   سامانی افزود: زوجی که هر دو نابینای مادرزادی هستند مراجعه کرده و به خاطر احتمال انتقال زن نابینایی به فرزند تقاضای اهدای تخمک داشتند آیا زوجی که هر دو نابینا هستند می‌توانند از یک فرزند سالم نگهداری کافی به عمل آورند و آیا می‌توانیم این زوج را نپذیریم؟ در موردی دیگر،زوجی که هر دو دچار نابینایی حاصل از دیستروفی ماکولا هستند برای باروری آزمایشگاهی مراجعه کرده‌اند. در بررسی ژنتیک مشخص شد که با احتمال زیاد فرزند ایشان درگیر خواهد بود. به ایشان انجام روش‌های اهدا پیشنهاد شد اما اصرار در باروری با گامت‌های خودشان داشتند آیا می‌توانیم این افراد را نپذیریم؟ آیا فرزند را با گامت خودشان ایجاد کنیم که مبتلا به نابینایی شود؟   وی خاطرنشان کرد: زوجی مراجعه کرده‌اند که شوهر مبتلا به HIV بوده و خانم سالم است. مطالعات جنین شناسی نشان داده که با شستشوی اسپرم می‌توان فرزند سالمی برای این زوج به وجود آورد آیا می‌توان چنین زوجی را نپذیرفت؟ همچنین زوجی مراجعه کرده‌اند که مرد معتاد به مواد مخدر بوده و چندین بار تا به حال بازپروری انجام داده اما دوباره معتاد شده است و هم اکنون معتاد است. مقالات بسیاری درباره مخاطرات و معضلات فرزندان افراد معتاد وجود دارد. در قانون اهدای جنین نیز فرد معتاد پذیرش نمی‌شود.   عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان تصریح کرد: خانم بیوه‌ای مراجعه کرده و درخواست دارند که از جنین‌های خود و همسر متوفایش به ایشان انتقال داده شود تا ایشان فرزند همسر متوفای خود را داشته باشد؛ علت این کار را حفظ ارث و دارایی خانوادگی اعلام کرده‌اند آیا ایشان را بپذیریم؟   زوجی مراجعه کرده اند که شوهر دچار سرطان پیشرفته بوده و در بهترین حالت، دو ماه بیشتر زنده نخواهد بود. ایشان تقاضای درمان ناباروری و انجماد اسپرم داشتند زیرا به دلیل حال بد نمی‌توانستند مراجعات مکرر داشته باشند. مسجل بود که در صورت موفقیت درمان فرزند حاصل وقتی به دنیا می‌آمد که پدر از دنیا رفته بود آیا پذیرش این زوج ظلمی به فرزند آیا نیست؟   وی افزود: زوجی مراجعه کرده بودند که خانم 50 سال داشت و درخواست باروری از طریق تخمک اهدایی را مطرح کرده بود با در نظر گرفتن خطرات باروری و زایمان برای این فرد و همچنین فرزندآوری در سن بالا که وقتی کودک مراحل اولیه زندگی را می‌گذراند، مادرش هم سن مادربزرگ‌های دیگران بوده و نیاز به مراقبت‌های پزشکی پیدا خواهد کرد، آیا می‌توان برای پذیرش شرط سنی گذارد؟   دکتر محمد علی صدیقی گیلانی، متخصص ناباروری مردان و رییس گروه اندرولوژی پژوهشگاه رویان هم در سخنانی به ذکر برخی موارد چالش‌برانگیز در حوزه درمان ناباروری پرداخت و گفت: آیا اهدای جنین به زوج‌های ناباروری که احتمال کمی برای باروری آنها به صورت طبیعی وجود دارد مثلا شوهر اسپرم کمی دارد اما همچنان مصر به استفاده از روش جنین اهدایی هستند، مجاز است؟ آیا درمان زوج‌های مسن نابارور که از لحاظ پزشکی شانس درمان آنها بسیار کم است اما بر خواسته خود اصرار دارند، صحیح است؟   وی در ادامه به تنوع دیدگاه ها در این خصوص در کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: در اتریش تنها زوج‌ها و افراد ترانسکشوال مجاز به استفاده از خدمات باروری هستند اما در یک کشور اروپایی دیگر مثل بلژیک نه تنها زوج‌ها که افراد هموسکشوال و زنان مجرد نیز امکان بچه دار شدن به این روش‌ها را دارند. در کشور ما هم دیدگاه چندان مشخصی در جنبه های مختلف این قضیه مثل پذیرش افراد مسن، معتادان یا کسانی که با وجود به نتیجه نرسیدن درمان‌های قبلی متقاضی درمان‌های بی نتیجه یا تکرار درمان هستند وجود ندارد.   در این سمینار که در قالب میزگرد و در فضایی تعاملی برگزار شد، صاحبنظران حوزه های مختلف به بررسی موارد مطرح شده و بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. ک/زا