درمانی امیدبخش برای میلیون‌ها سالمند
شفاآنلاین »سلامت» حدود یک‌سوم افراد بالای ۸۰ سال به بیماری دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد) وابسته به سن مبتلا هستند. بیشتر بیماران نوع خشک این بیماری را تجربه می‌کنند که به‌تدریج ایجاد و در نهایت به از دست‌دادن دید مرکزی منجر می‌شود دیدن اشیای روبه‌رو را دشوار می‌کند.
به گزارش شفاآنلاین پژوهشگران دانشگاه آلتو در فنلاند روشی نوآورانه مبتنی‌بر گرما ابداع کرده‌اند که به طور بالقوه می‌تواند پیشرفت نوع خشک دژنراسیون وابسته به سن ماکولا را متوقف کند. در این روش با استفاده از نور مادون قرمز برای گرم‌کردن ملایم بافت شبکیه، سامانه‌های ترمیم‌کننده طبیعی سلول‌های چشم فعال می‌شود.
چالش نوع خشک دژنراسیون ماکولا
میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به نوع خشک دژنراسیون ماکولا مبتلا هستند. هنوز هیچ درمان مؤثری برای این بیماری وجود ندارد و مشخصه اصلی آن، تجمع رسوبات پروتئینی چربی (دروسن) در پشت چشم است.
ریشه مشکل: استرس اکسیداتیو
این آسیب زمانی رخ می‌دهد که مواد مضر به نام رادیکال‌های آزاد در سلول‌ها از سامانه دفاعی طبیعی بدن (آنتی‌اکسیدان‌ها) پیشی می‌گیرند. با افزایش سن، این تعادل بیشتر به هم می‌خورد. در چشم این فرآیند منجر به آسیب به پروتئین‌ها و تاخوردگی نادرست آن‌ها، تشکیل توده‌های پروتئینی معیوب و در نهایت تجمع دروسن می‌شود.
سازوکار اثرگذاری درمان جدید
سه فرآیند اصلی در این روش نقش دارند:
- فعال‌سازی پروتئین‌های شوک حرارتی برای ترمیم پروتئین‌های آسیب‌دیده؛
- تجزیه پروتئین‌های معیوب به اسیدهای آمینه در صورت امکان‌پذیرنبودن ترمیم؛
- فعال‌سازی سامانه اتوفاژی (فرآیند پاکسازی سلولی که کاشف آن برنده نوبل پزشکی ۲۰۱۶ میلادی شد).
امنیت و دقت درمان
یکی از نوآوری‌های کلیدی این روش، امکان پایش لحظه‌ای دما در حین درمان است که از گرم‌شدن بیش از حد بافت حساس شبکیه (بالاتر از ۴۵ درجه سانتی‌گراد) جلوگیری می‌کند.
مراحل بعدی توسعه درمان
این روش تاکنون روی حیوانات (موش و خوک) با موفقیت آزمایش شده و آزمایش‌های انسانی آن بهار ۲۰۲۶ میلادی در فنلاند آغاز خواهد شد. پژوهشگران در مرحله نخست، بر ارزیابی ایمنی روش برای انسان‌ها تمرکز خواهند کرد.
