شفا آنلاین:هفته‌ها قبل نوبت مراجعه با منشی هماهنگ شده است و انتظار می‌رود همه چیز طبق برنامه بوده و منظم باشد. با ورود به مطب این نگرانی به ذهن می‌رسد که نکند این نظم مختل شود و با این جمعیت زیادی که در سالن انتظار هستند حتما زمان زیادی طول می‌کشد تا نوبت به او برسد. زمان زیادی نمی‌گذرد که بفهمد خیلی منتظر نمی‌ماند و سرعت عمل منشی‌ها و تشخیص سریع پزشک هر دو دست به دست یکدیگر می‌دهند تا نه وقت بیماران در سالن انتظار به هدر رود و نه وقت پزشک درمطب!
به گزارش شفا آنلاین،بیماری که از انتظار کشیدن بیش از اندازه‌اش برای ویزیت خسته شده به منشی مطب گلایه می‌کند و می‌گوید: از چند ماه قبل نوبت گرفته‌ام بعد از کلی منتظر ماندن پروسه معاینه و تجویز دارو و توضیح نحوه مصرف کمتر ازپنج دقیقه طول می‌کشد.
یکی از ویژگی‌های ویزیت مناسب اختصاص وقت کافی به بیمار است. پزشک باید وقت کافی در اختیار بیمار قرار دهد تا او بتواند شرایط بیماری و شرح حال خود را توضیح دهد. همچنین پزشک باید شرایط بیماری و گزینه‌های مختلف درمان را در کنار عوارض، هزینه‌ها و فواید برای بیمار توضیح دهد تا بیمار بتواند تصمیم درستی برای درمان بگیرد.
دکتر احسان شمسی گوشکی، متخصص اخلاق پزشکی در رابطه با شرایط یک ویزیت اخلاقی و مناسب می‌گوید: یک ویزیت مناسب باید به گونه‌ای باشد تا رابطه سالم و اخلاقی بین پزشک و بیمار برقرار شود و بتواند حس اعتماد به پزشک را در بیمار به وجود آورد به طوری که بیمار احساس کند که می‌تواند مشکلات خود را یک به یک با پزشک در میان بگذارد. پزشک نباید طوری رفتار کند که بیمار حس کند که پزشک برای اتمام معاینه عجله دارد بلکه باید برخورد او به گونه‌ای باشد که بیمار دغدغه وقت اندک را نداشته باشد و مشکلات خود را به اطلاع پزشک برساند.
معاینه‌ای به سرعت برق و باد
بنا به دستورالعمل وزارت بهداشت، متوسط زمان ویزیت پزشک عمومی حداقل 15 دقیقه، متخصص 20 دقیقه، فوق تخصص 25 دقیقه و روان‌پزشک حداقل 30 دقیقه است. همین طور در بند دوم منشور حقوق بیماران آمده است "پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم‌گیری و انتخاب داده شود" که این اطلاعات شامل "مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش، ضوابط و هزینه‌های قابل پیش‌بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمه و معرفی سیستم‌های حمایتی در زمان پذیرش، نام، مسئولیت و رتبه حرفه‌ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباط حرفه‌ای آنها با یکدیگر، روش‌های تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن، تشخیص بیماری، پیش آگهی و عوارض آن و نیز کلیه اطلاعات تأثیرگذار در روند تصمیم‌گیری بیمار، نحوه دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان، کلیه اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند، ارائه آموزش‌های ضروری برای استمرار درمان می‌شود اما وقت ناکافی که پزشکان در اختیار بیماران قرار می‌دهند چنین فرصتی فراهم نمی‌کند.
همچنین دکتر ایرج خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی در رابطه با حداقل زمانی که یک پزشک باید برای بیمار صرف کند، عنوان می‌کند: حداقل زمانی که پزشک عمومی برای هر بیمار اختصاص می‌دهد، نباید از هفت دقیقه کمتر باشد یعنی هر پزشک عمومی نباید بیش از هشت ویزیت در یک ساعت داشته باشد. این استاندارد برای پزشک متخصص شش بیمار و برای یک فوق تخصص چهار بیمار در یک ساعت است که زمان کافی برای معاینه و شرح‌حال در اختیار بیمار قرار بگیرد.
اما شمسی گوشکی در این باره اعتقاد دارد: تعیین زمان ثابت برای معاینه هر بیمار توسط پزشک چندان کار نتیجه‌بخشی و معقولی نیست.
وی در این خصوص می‌گوید: مدت معاینه بیمار توسط پزشک معیار درستی برای تشخیص کیفیت معاینه نیست چرا که ممکن است برخی از مراجعه‌کنندگان نیازی به زمان زیاد برای ویزیت نداشته باشند و تشخیص این موضوع بر عهده پزشک است اما پزشکان نیز باید توجه داشته باشند که معاینه همراه با عجله بیماران اخلاقی نیست و علاوه بر بیمار به شأن حرفه‌ای پزشک صدمه می‌زند و بر دیدگاه بیماران نسبت به آنها تأثیر مثبت خواهد داشت.
صرف‌نظر از برخی پزشکانی که حقوق بیماران را نادیده می‌گیرند و یا این که لزومی به معاینه کامل بیمار نمی‌بینند گاهی حجم بالای مراجعه بیماران به برخی پزشکان باعث می‌شود که تعداد بیماران آن‌قدر زیاد باشد که پزشک وقت معاینه کامل را نداشته باشند و مجبور به کوتاه کردن زمان ویزیت باشند. در این صورت نیز پزشکان بااخلاق و با وجدان نسبت به نوبت دهی مدیریت می‌کنند. مردم نیز باید توجه داشته باشند که تعداد مراجعه کنندگان تمام پزشکان زیاد نیست و پزشکانی که تعداد زیادی بیمار در انتظار داشته باشند مجبورند وقت کمتری برای معاینه بگذارند.
بیمار ناراضی: برای ادامه درمان مجبوریم شرایط را تحمل کنیم
"هشت سال است که تحت نظر این پزشک هستم و برای ادامه درمان نیز مجبورم به او مراجعه کنم چرا که ممکن است تغیر پزشک معالج در روند درمان تاثیر منفی داشته باشد به اضافه این که تضمینی نیست پزشک بعدی رفتار بهتری با بیماران و یا معاینه دقیق‌تری داشته باشد" این را زنی می‌گوید که در مطب یک فوق تخصص غدد درون‌ریز دارای بورد تخصصی و عناوین دیگر منتظر است تا در ازای پرداخت حق ویزیت گزاف، برگه آزمایشی نشان دهد و نسخه‌اش را تا نوبت مراجعه بعدی تمدید کند.
پزشک
او و بسیاری دیگری از بیماران تصور می‌کنند با تغییر پزشک معالجشان در روند بیماری خود اختلال ایجاد می‌کنند و از پزشک جدید و ادامه درمان هراس دارند اما خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی اعتقاد دارد معاینه دقیق بیش‌ترین اهمیت را در درمان دارد و زمانی که پزشک وقت کافی برای معاینه و شرح‌حال گرفتن از بیمار اختصاص نمی‌دهد دیگر به او مراجعه نکنند چرا که دقت در تشخیص اهمیت بیشتری دارد.
خسرونیا با بیان اینکه مهارت پزشک نمی‌تواند جایگزین دقت در معاینه بیماران شود، می‌گوید: بدن انسان چندین ارگان مرتبط با یکدیگر دارد که با وجود حاذق بودن پزشک باز هم برای تشخیص درست نیاز به معاینه دقیق این ارگان ها وجود دارد بنابراین بی‌دقتی در معاینه می‌تواند باعث تشخیص نادرست بیمار و درمان اشتباه شود.
ویزیت نیمه خصوصی در مطب‌های خصوصی
حریم خصوصی نکته‌ای دیگر است که بیماران بسیار به آن اهمیت می‌دهند و توقع دارند در زمان معاینه رعایت شود و این موضوع به هیچ‌وجه توقع بی‌اساسی نیست. بر اساس ماده 12 کلیات قوانین مربوط به مطب‌های پزشکی ودندانپزشکی معاینه بیماران به طور همزمان مجاز نیست و محل معاینه بیماران باید از محل انتظار کاملاً جدا باشد. همچنین طبق منشور حقوق بیماران ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار (حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد و در کلیه مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود و ضروری است کلیه امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم شود.
با این وجود محدودیت فضا و شمار بیماران و ... موجب شده برخی پزشکان این حق بدیهی بیماران را نقض کنند و در هر نوبت 2 یا تعداد بیشتری از بیماران را پذیرش و معاینه می‌کند. این علاوه بر این که نوعی بی‌احترامی به حقوق بیمار است باعث می‌شود آنان بسیاری از مشکلات خود را یا عنوان نکنند و یا به اشاره سربسته مشکلاتشان بسنده کنند که هر دو در تشخیص و درمان تأثیرگذار است.
با توجه به شرایط فرهنگی حاکم بر جامعه بسیاری از بیماری‌ها با انگ همراه است و مردم دوست ندارند اگر برای معالجه به پزشکی مراجعه می‌کنند دیگران نیز در جریان نوع بیماری، مدت درگیری و روند درمان قرار بگیرند. این مسئله در شهرهای کوچک کشورمان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند چرا که آدم‌ها شناخت بیشتری از یکدیگر دارند و دانستن اطلاعات بیماری چندان برای افراد بیمار خوشایند نیست.
شمسی گوشکی، دبیر انجمن علمی حقوق پزشکی ایران در رابطه با رعایت حریم خصوصی بیماران می‌گوید: معاینه همزمان چند بیمار باعث می‌شود که افراد با توجه به شرایط فرهنگی نتوانند مسائل و مشکلات خود را به راحتی برای پزشک بازگو کنند. این موضوع به خصوص در معایناتی که از حساسیت بیشتری برخوردارند می‌تواند باعث تضییع حق بیماران شود.
راه حل بیماران چیست؟
نارضایتی بیماران از ویزیت برخی پزشکان در مطب‌های خصوصی معمولا وقتی مطرح می شود که فردی به دلایلی نتیجه دلخواه را از معاینه نبیند و چون در بسیاری از موارد تاثیر درمانی در کوتاه مدت حاصل نمی‌شود بیماران به دنبال معیارهای کیفی قابل مشاهده در روند پذیرش و معاینه هستند. ویزیت‌هایی فله‌ای و یا دسته جمعی دو پدیده رایجی است که بیماران را نسبت به پزشکان گله‌مند کرده است.
در اولین اقدام بیماران باید در انتخاب پزشک دقت کنند و صرف مشهور بودن یک پزشک باعث نشود که برای درمان به او مراجعه کنند. در هجوم بیماران به برخی پزشکانی که با تبلیغات شناخته شدند، بی‌دقتی پزشک برای ویزیت بیماران کاملا طبیعی است. بنابراین بیماران دلیل اصلی به وجود آمدن چنین شرایطی هستند. هر چند که عوامل دیگری نیز در دامن زدن به آن تاثیر بیشتری دارند.
خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی با اشاره به اینکه تعیین زمان استاندارد نمی‌تواند این مشکل را حل کند، عنوان کرد: مردم از حق خودآگاه نیستند و راهی برای نظارت بر رعیت استانداردها نیز وجود ندارد، بهترین راه کنترل این موضوع وجدان پزشک و آگاهی بیماران است. مردم معمولاً اعتراضی برای نحوه معاینه نمی‌کنند مگر اینکه مدت‌ها تحت نظر پزشک باشند و عدم توجه او باعث تشخیص اشتباه شود. در نتیجه پزشکان نیز باید توجه داشته باشند که میزان مراجعه‌کنندگان را کنترل کنند و برای برخی از بیماران که شرایط خاص دارند به طور مثال از شهرهای مختلف برای ویزیت به او مراجعه می‌کنند وقت بیشتری بگذارند.
احسان شمسی گوشکی، متخصص اخلاق پزشکی نیز معتقد است تعیین مدت زمان ثابت برای معاینه هر بیمار توسط پزشک منطقی نیست اما پزشکان نیز باید توجه داشته باشند که معاینه باعجله و بدون صرف وقت کافی بیماران نیز صحیح نیست.
بدون تردید معاینه باید در شرایط مناسب و با زمان کافی انجام شود این را هم پزشک و هم بیمار می‌داند اما گاهی اوقات در عمل اتفاقی که می‌افتد این است که پزشک با سرعت معاینه و تجویز دارو را انجام می دهد و بیمار سکوت می‌کند. دلیل این سکوت هر چه که باشد چه ناآگاهی از حقوق خود یا ترس از برخورد پزشک و یا به دلیل احترام به پزشک، به نظر می‌آید این احترام یک طرفه و تنها از سوی بیماران باقی مانده است و برخی پزشکان همچنان در نسخه‌نویسی و پذیرش بیمار، وارد مارتن و رقابت تنگاتنگی با یکدیگر قرار گرفته‌اند.
هرچند سهم بیماران در ایجاد این ماراتن کاذب انکارنشدنی است اما با تمام این‌ها هر چند که این مسائل به نوعی تخلف پزشکان محسوب می شود و متولی آن باید روشن شود تا پاسخگوی این تخلفات باشد اما همه ما در گسترش این روش غلط ویزیت و معاینه سهیم هستیم. هر کس با دیدن این شرایط باید از پزشک خود مطالبه داشته باشد و درصورت عدم پاسخگویی از مراجعه مجدد به آن پزشک خودداری کند و باور داشته باشد که داشتن مهارت و با سابقه بودن پزشک و یا معروف بودن او نمی‌تواند دلایلی منطقی برای کم‌کاری و کم‌فروشی باشد چرا که این شرایط باعث می‌شود که بیمار با وجود صرف هزینه‌های بسیار برای پرداخت هزینه‌های مربوط به ویزیت و درمان، نتیجه مطلوبی از درمان نگیرند.
اگرچه کم‌کاری برخی پزشکان در حوزه معاینه، تشخیص و درمان بیماران متوجه همه پزشکان نیست اما به خاطر داشته باشیم این گروه از پزشکان به خاطر درآمدزایی در مطب و کلینیک‌هایشان، نسبت به ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین قوانین که همان اخلاق پزشکی است بی‌توجه هستند و نباید به سادگی از آنها گذشت و انتظار می‌رود وزارت بهداشت و سازمان نظام‌پزشکی در این باره جدی‌تر وارد شود.
نظرشما
آخرین اخبار