» عمومی
شفا آنلاین>جامعه پزشکی-همایش ها>آموزش به بیمار شاید یکی از ارکان اساسی نظام سلامت کشور باشد. در سایه آموزش به بیمار خودمراقبتی نیز محقق می‌شود و اینگونه است که مردم توانمند شده و کمتر بیمار می‌شوند، یا درصورت ابتلا به بیماری از بروز عوارض ثانویه آن جلوگیری می‌کنند و بیمارتر نمی‌شوند.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید چهارسال متوالی است که کنگره
خودمراقبتی و آموزش بیمار با این هدف برگزار می‌شود. امسال نیز در تاریخ 30
دی تا دوم بهمن، با شرکت گروه‌های پرستاری و پزشکی از سراسر کشور و با
سخنرانی اساتید هر رشته، نظراتی بیان شد که بخش‌هایی از آن را در این
پرونده می‌خوانید.عبدالرحمن رستمیان، رئیس کنگره خودمراقبتی و آموزش بیمار در این کنگره گفت: «خودمراقبتی و آموزش به بیمار، بحث رسیدگی بر علت بیماری‌ها است. اولین سال برگزاری کنگره بر آموزش بیمار تمرکز داشتیم. بعداز آن خودمراقبتی نیز شالوده کار ما شد.
خودمراقبتی اولیه یعنی پیشگیری و بیمار نشدن که سرمایهای عظیم را برای جامعه به ارمغان می‌آورد. بدون شک مشارکت مردم در مراقبت از خود، داشتن سطح بالای سلامت، توانمندسازی و مهارت‌آموزی، تغیر رفتار مردم برای مراقبت از خود درجهت استفاده از تغذیه سالم، فعالیت بدنی مناسب و به‌کار گرفتن رفتارهای سلامتی‌بخش در زندگی، نوید جامعه‌ای با سطح بالاتر شاخص‌های ملی و بین‌المللی سلامت را برای ما خواهد داشت.
طبق مطالعات انجام شده هر دلار آموزش در سلامت تا حدود پنج برابر صرفه جویی در هزینه های سلامت دارد. همان‌طور که استفاده از راهنماهای بالینی در درمان بیماران می‌تواند حدود 20 درصد کاهش هزینه سلامت داشته باشد. لذا ضرورت دارد، هم خودمراقبتی و هم آموزش به بیمار، هم بیماریابی به موقع و هم استفاده از راهنماهای بالینی در کشور پیاده‌سازی شود.
تا بتوان منابع لازم برای سلامت مردم داشته باشیم.»وی افزود: «خودمراقبتی ثانویه یعنی آموزش به بیمار. آدرس خودمراقبتی را گروه درمانی و پرسنل شاغل در بخش سلامت باید به مردم بدهند. اما فعالیت هایی که در حوزه آموزش و پرورش انجام می‌شود نیز کارساز خواهد بود. بهترین سن آموزش دوران مدرسه است. وزارت بهداشت در این زمینه کار کرده است. دوسوم شاخص‌های سلامت در این است که تمام ارگان‌های درگیر در حوزه خودمراقبتی، همکاری کنند. درصدد هستیم تا مانند سایر کشورها، روزی ملی را به عنوان روز خودمراقبتی نامگذاری کنیم. تا فعالیت‌های خود را رصد کرده و جایگاهمان را ارتقا دهیم. اطلاعات موردنیاز آموزش به بیمار باید به‌روز و به زبان بیمار باشد.»
موفقیت در خودمراقبتی باعث افزایش طول عمر می‌شود
سیدحسن هاشمی، وزیربهداشت نیز با تاکید بر ضرورت خودمراقبتی هریک از افراد از خود و خانواده‌هایشان، گفت: «با خودمراقبتی و توجه به تغذیه مناسب می‌توان از ابتلا به بیماری‌های جسمی و روانی پیشگیری کرد.
خودمراقبتی با سطح سواد و وضعیت اقتصادی کشور رابطه مستقیم دارد، سیاستمداران و دولتمردان و رسانه‌ها می‌توانند نقش موثری در ارتقای فرهنگ خودمراقبتی داشته باشند. وضعیت سطح سواد سلامت مردم نسبت به 30 سال گذشته بهتر شده است، در 30 سال گذشته متوسط سواد، دو تا سه کلاس بود و در حال حاضر متوسط سواد مردم به هشت کلاس رسیده است.» وی بر نقش موثر رسانه‌ها در ارتقای دانش عمومی تاکید کرد و گفت: «سایت‌ها، روزنامه‌ها، تلویزیون، رادیو و سایر شبکه‌های اجتماعی در توانمندسازی مردم برای خودمراقبتی نقش موثری دارند. مهم‌ترین وظیفه وزارت بهداشت هم افزایش خودمراقبتی توسط مردم است.
خوشحالم که با ارائه مقالات متعدد از این کنگره خود مراقبتی استقبال شده است. امیدواریم در سال‌های بعد علاوه بر پرستاران، پزشکان هم در ارائه مقالات خودمراقبتی و آموزش بیمار پیش‌قراول باشند. موفقیت در خودمراقبتی باعث افزایش طول عمر، داشتن مردمی سالم‌تر، کاهش معلولیت‌ها، مرگ‌ومیر و کاهش هزینه‌های درمان می‌شود.» وزیر بهداشت، بابیان اینکه در کشور بیشترین علت مرگ‌ومیر مربوط به بیماری‌های قلب و عروق و سکته‌های قلبی است، ادامه داد: «در حال حاضر حدود 50 درصد مردم از بالا بودن فشارخون خود مطلع نیستند. اگر آن‌طور که ادعا داریم، در هر خانه‌ای سفیران سلامت داشته باشیم، در امر خودمراقبتی موفق هستیم.
چراکه مهم این است که مردم به این باور برسند که از خود مراقبت کنند.»وزیر بهداشت در ادامه با تاکید بر استفاده از ظرفیت جمعیت 12 تا 13 میلیونی دانش آموزان در کشور در راستای خود مراقبتی، گفت: «لازم است وزارت آموزش‌وپرورش فرصتی را برای استفاده از این ظرفیت‌ها ایجاد کند. البته اخیراً تفاهم‌نامه‌های موثری بین این وزارتخانه و وزارت بهداشت منعقدشده است. اگر در این مقاطع آموزه‌هایی برای بالابردن سطح سواد سلامت دانش آموزان و نوجوانان داشته باشیم، می‌توانیم در سنین بزرگسالی از آن بهره‌مند شویم.»
نقایصی در نظام سلامت وجود دارد!
هاشمی با اشاره به اجرای طرح تحول نظام سلامت و دستاوردهای خوبی که این طرح در پی داشته است، گفت: «به‌رغم اقدامات خوب صورت گرفته، نقایصی در نظام سلامت وجود دارد که باید مرتفع شود، اما باوجود این نقایص، به نظر می‌رسد نظام سلامت در مسیر درستی حرکت کرده است. لازم است نظام سلامت با سرعت بیشتری برای بهترشدن کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی گام بردارد. در حال حاضر دولت و مجلس حوزه سلامت را یکی از اولویت‌های دولت یازدهم می‌دانند.»
وی با تاکید بر اهمیت شورای عالی سلامت و امنیت غذا در همه دستگاه‌های کشور، گفت: «باید در خصوص روغن‌های خوراکی، شیرین‌کننده‌ها، مواد قندی، میزان نمک و سیگار، نوع تبلیغات مواد غذایی، آلودگی هوا و همه مواردی که بر سلامتی مردم تاثیرگذار است، برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد.»
توجه ویژه جامعه پزشکی به ارتقای آموزش شهروندی
علیرضا زالی، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور نیز دراین کنگره با بیان اینکه بحث خودمراقبتی یکی از موضوعات مهمی است که مقام معظم رهبری در سند فرادستی به سیاست‌های کلی نظام سلامت اشاره کرده است، گفت: «سازمان‌هایی مثل نظام پزشکی که مردم‌مدار هستند، می‌توانند در زمینه خودمراقبتی مشارکتی جدی داشته باشند. حفظ و حمایت از حقوق بیمار نیز در این بین یکی از اصول مهم است. در مرام‌نامه نظام پزشکی نیز تصویب شده است که به ارتقای آموزش پزشکی و ارتقای آموزش شهروندی توجه ویژه‌ای نشان داده شود و همچنین سند استراتژیک عملیاتی سازمان نیز به این مقوله توجه کرده است.»
وی افزود: «در اوایل قرن بیستم بین بیمار و پزشک رابطه‌ای پدر سالارانه وجود داشت و پزشک از بیمار کاملا منفک بود و اطلاعاتی نداشت، اما امروز به این موضوع که بیماران نیز صاحب حق ویژه‌ای در بحث درمان هستند، اهتمام و به عنوان یک اصل حقوقی پذیرفته شده است. غیرقرینه بودن اطلاعات بین پزشک و بیمار، می‌تواند آثار زیانباری داشته باشد. اگر بتوانیم به همگن‌سازی این رویه کمک کنیم به نفع جامعه پزشکی خواهد بود چون اثرپذیری آن بیشتر می‌شود.
تغییرات در نظام سلامت با یک سکون همراه است. کشور ما در شرایط فعلی از نظر برخی شاخص‌های نظام سلامت مثل امید به زندگی، درحال عقب افتادن است. نسبت به سال 57 رشد قابل توجهی داشتیم، اما در حال حاضر کشورهای منطقه در برخی شاخص‌ها در حال پیشی‌گرفتن از ما هستند. در ایرانیان 54 سالگی سن شروع ناتوانی است و تا 19 سال بعد یعنی تا سن 73 سالگی که شاخص امید به زندگی در کشور است، فرد بیمار خواهد بود.»
رئیس سازمان نظام پزشکی افزود: «تعطیل کردن مدارس در بحث آلودگی هوا یک کار تسکینی است. نمی‌شود از مردم انتظار داشت که در یک هوای آلوده فعالیت فیزیکی نداشته باشند. این تضاد را چه کسی باید حل کند. تا کی بحث وجود مواد سرطان‌زا باید مطرح شود. این ملاحظه باید هرچه سریع‌تر صورت گیرد. ما با مشکلات فراوانی در این زمینه روبرو هستیم و نیاز به یک عزم جهادی برای رفع آن داریم.»
به‌ازای هر یک بیمار پنج ناتوانی مزمن داریم!
وی گفت:« آمار تلفات تصادفات در کشور تا پایان آذرماه 11 هزار و 800 مورد است و به‌ازای هر یک بیمار پنج ناتوانی مزمن داریم. کسی که سوار پراید و موتورسیکلت می‌شود از نظر اقتصادی ضعیف است. نمی‌شود فقر زدایی و جهل‌زدایی نکنیم و حرف از آموزش سلامت بزنیم. شان جمهوری اسلامی اقتضا می‌کند بیش از گذشته به این مباحث توجه کنیم.
نمی‌شود برای این موارد برنامه عملیاتی نداشته باشیم. یکی از مترقی‌ترین و علمی‌ترین سندها، سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت است. در صورتی که این سیاست‌ها در کشور اجرایی شود کشور از نظر سلامت بی‌نظیر خواهد شد. اما نباید فقط وزارت بهداشت و بیمه‌ها را متهم کرد. وزارت بهداشت چقدر اختیار و توان مالی دارد؟ عوامل تاثیرگذار بر قدرت این وزارتخانه فراوان است. حل این مسائل کار بین بخشی است.»
معدل مراجعه مردم به پزشک کم است
زالی میزان مراجعه مردم به پزشک را در کشور پایین دانست و ادامه داد: «در بهترین شرایط، بالاترین آمار مراجعه مردم به مراکز ارائه خدمات سلامت، در سال 2/9 درصد است که مربوط به داروخانه‌ها است. میزان مراجعه به سیستم توانبخشی نیز 0/07 درصد است. همچنین 2/3 درصد نیز به پزشکان متخصص و پزشکان عمومی نیز بین 2/5 تا 2/8 مراجعه می‌کنند. اگر نظام استقراریافته داشته باشیم، این عدد حداقل باید به 3/6 درصد برسد.»
وی گفت: « بسیاری از کسانی که می‌خواهند به پزشک مراجعه کنند پول مراجعه ندارند. اینجا است که سیستم حمایتی مثل بیمه باید وارد عمل شود. همچنین باید طوری تنظیم کنیم که امکان مراجعات به طبیب تسهیل شود. مراجعات مردم نیز باید هدفمند باشد که به معنای راه اندازی نظام ارجاع است. اگر این نظام شکل بگیرد، مسائل زیادی حل می‌شود.»
وی همچنین به نقش موثر بیمه‌ها در تشویق پزشکان به آموزش بیشتر بیماران اشاره کرد و گفت: «سازمان‌های بیمه کمک کنند تا یک پکیج تشویقی در بحث آموزش بیماران برای پزشک در نظر گرفته شود. سیستم پاداش‌محور برای پزشکان جذاب است. باید مدل‌سازی شود که اگر پزشکی مشارکت کرد، برای او پاداشی تعریف شده باشد. این کار به نفع سازمان‌های بیمه گر نیز هست.»
پرستاران فرصت آموزش به بیمار ندارند
زالی با بیان اینکه پرستاران در بیمارستان‌ها به شدت تحت فشار هستند و فرصت آموزش ندارند، گفت: «گاهی 40 بیمار به 2 یا 3 پرستار سپرده می‌شود. با این وضعیت نمی‌توان به آنها آموزش داد. در درمانگاه‌های دولتی نیز پزشک 80 بیمار را ویزیت می‌کند. در درمانگاه‌های تامین اجتماعی نیز این رقم به 100 مریض می‌رسد. با این حجم از بیمار بحث آموزش محقق نمی‌شود. »
نظرشما
آخرین اخبار