تمام امکانات موجود 20درصد نیازهای حادثه‌های بزرگ در کلانشهرها راهم پاسخ نمی دهد

به گزارش شفا آنلاین، این کنگره میزبان مهمانانی از داخل و همچنین مهمانانی از کشور‌های سوئد، آلمان، نیجر، عراق، هند، اسپانیا، آمریکا، سوئیس، نروژ و انگلیس بود. از 12 سال پیش که زلزله بم رخ داد، تاکنون مسئولان به فکر راه چاره‌اند. تا با اقدامات علمی و عملی موثر در بستر روحیه بسیجی، کشور را در برابر بلایا و حوادث ناگهانی ایمن کنند...

بسیج جامعه پزشکی و تلاش برای نجات جان مردم در بلایا
       در افتتاحیه این کنگره، محمد رئیس‌زاده، رئیس بسیج جامعه پزشکی کشور، گفت: « این کنگره در سال 82 به همت سازمان بسیج جامعه پزشکی کشور در راستای پرداختن و پاسخگویی به یک نیاز اساسی اما مغفول و بر زمین مانده کشور، بنا شد. زیرا آینده‌نگری مسئولان و مردم در شناخت کلید واژه‌های مدیریت بحران موثر است.»

 وی به نقش بسیج جامعه پزشکی و برگزاری کنگره‌های بحران در فعالیت موثر و اقدامات مفید در حوزه مدیریت بحران در کشور اشاره کرد و گفت: «اگر امروزه علم مدیریت بحران در مجامع دانشگاهی و ادبیات مسئولان کشوری در فضای رسانه‌ای کشور غریب نیست و سازمان مدیریت بحران کشور به عنوان یک سازمان مسئول و تخصصی در این حوزه فعالیت می‌کند و جوانان با استعداد کشور در حوزه‌‌های زیستی سلامت در بلایا و فوریت‌ها تحقیق و تحصیل می‌کنند و اگر اولین مجله علمی و تخصصی انگلیسی زبان در این رشته به چاپ و نشر رسیده است و دانشکده مجازی سلامت در حوادث و بلایا سه سال از عمر خود را پشت سر می‌گذارد، بدون شک در ورای تک تک دستاورد‌های چشمگیر و پیگیری‌های سازمان بسیج جامعه پزشکی بوده است.»

بهره‌گیری از پتانسیل دانشگاهیان برای بهره‌برداری بهتر از امکانات
       رئیس بسیج جامعه پزشکی، گفت: «آنچه که کنگره هفتم را از کنگره‌های قبل متمایز می‌کند، مشارکت و حضور استادان برجسته و دانشجویان رشته‌های مرتبط در برگزاری آن به خصوص در کنگره‌های علمی این نشست است. تلاش شبانه‌روزی، برنامه‌ریزی و فعالیت دانشجویان و نخبگان برجسته و طراز اول کشور برای هر چه بهتر برگزار شدن این همایش علمی بدون هیچ‌گونه چشم‌داشتی نویددهنده آینده‌ای برای این مقوله حیاتی در کشور است.»

ساخت و سازها و پیشگیری از حوادث
       در ادامه مصطفی نجار، رئیس مدیریت بحران کشور گفت: «اگر در رابطه با موضوع ساخت و سازها وظیفه‌ها را به درستی انجام دهیم، مقابله با حوادث و بلایا آسان‌تر خواهد بود، اما در این زمینه باید چند مولفه اساسی را در نظر گرفت. مکان‌یابی و آزمایش خاک از جمله مواردی است که توجه به آن در موضوع ساخت و سازها حائز اهمیت بوده و دولت‌ها لازم است در این زمینه توجه بیشتری داشته باشند. بسیاری از مصالح استفاده شده در ساختمان‌ها یا استاندارد نبوده یا در زمان ساخت و ساز غیر استاندارد می‌شود.»

 نجار، با بیان اینکه در بحث نظارت بر ساخت و سازها خیلی کمبود داریم، گفت: «نظام مهندسی متولی این قضیه است و آیین‌نامه‌های الزام‌آور در این زمینه تدوین شده و همه موظف به اجرای آن هستند. لذا سطح آگاهی جامعه در زمینه حوادث را باید بالا ببریم تا مردم از مسئولان بتوانند این موضوعات را مطالبه کنند.»

امکانات موجود 20درصد نیاز یک حادثه بزرگ هم نیست!
       نجار، با اشاره به اینکه در صورت وقوع حادثه در تهران با مشکلات زیادی مواجه می‌شویم، افزود: «یک بارش کم، ترافیک سنگینی را در پایتخت ایجاد می‌کند، حالا تصور کنید، با یک زلزله 7 ریشتری چه می‌شود؟ اگر پل‌ها و ساختمان‌ها تخریب شوند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مداوا و تخلیه مصدومان چگونه خواهد بود؟ فرض کنید، هلال احمر هم وارد میدان شود، اقدامات خوبی هم انجام شود، اما می‌توان گفت که تمام امکانات فراهم شده، به 20 درصد نیاز یک حادثه بزرگ هم نمی‌رسد. نه تنها تهران، بلکه سایر کلانشهرها نیز اینطور است.

 مثلا یک ساختمان در تهران در اثر گودبرداری ساختمان کناری فروریخت، سه روز طول کشید تا 17 کارگری که آنجا مشغول کار بودند، از آوار خارج بشوند. آیا امکانات جامعه پزشکی و برنامه ها و ظرفیت های موجود، متناسب با حادثه بزرگی همچون زلزله تهران است، یا نه؟ به‌نظر می رسد، دراین‌باره باید برنامه‌ریزی دقیق‌تر با نگاه فرابخشی داشته باشیم. متاسفانه این موضوع در مدیریت بحران کم است.»

وی با اشاره به اینکه حاکمیت کشور پنج درصد از اعتبارات کل کشور را در زمینه‌هایی همچون پیشگیری، مقابله و آمادگی در بحران و حوادث اختصاص داده است، افزود: «سه درصد از این پنج درصد در حوزه پیشگیری و دو درصد نیز در حوزه مقابله با بلایا صرف شده است. این میزان معادل با 12 هزارمیلیارد تومان است، که باید با نگاه فرابخشی و دقیق و نگاهی بسیجی، هم در اندیشه و هم در عمل، اقدامات پیشگیرانه و متناسب را انجام دهیم.

 مانند زمانی‌که بسیج در بحث واکسیناسیون وارد شد و این عمل مورد تحسین سازمان‌های بین المللی قرار گرفت.» نجار، در پایان گفت: «البته اقداماتی که قرار است در این راستا انجام شود، نباید ناامنی روانی در جامعه ایجاد کند، چراکه در جامعه ناامنی روانی کمتر از خود حادثه نیست.»

سرعت مواجه افراد و سرمایه‌ها در برابر بلایا بیشترازکاهش آسیب‌پذیری است
       احمد صادقی، رئیس سازمان مدیریت بحران و پیشگیری شهرداری تهران گفت: «از زمان تصویب اقدام هیوگو در سال 2005 همان‌طور که گزارش‌های پیشرفت کار در سطوح ملی و منطقه‌ای و سایر گزارش‌هایی که در سیستم جهانی ثبت شده، نشان می‌دهد که پیشرفت‌ها در کاهش خطر در سطوح محلی، ملی و منطقه‌ای و جهانی توسط کشورهای مختلف به دست آمده که منجر به کاهش میزان مرگ‌ومیر از بلایا شده است. لذا کاهش خطر بلایا سرمایه‌گذاری مقرون به‌صرفه‌ای در پیشگیری از خسارات آینده است.

 اما باوجود اقدامات بسیاری خوبی که در چارچوب اقدام هیوگو در مدت ده ساله بین 2005 تا 2015 اتفاق افتاده، همچنان شاهد خسارات سنگینی از وقوع بلایا هستیم. این خسارت‌ها سلامت و ایمنی انسان‌ها در جوامع و کشورهای مختلف را تحت تاثیر قرار داده است. در10 سال گذشته شاهد کشته شدن 700هزارنفر انسان در دنیا هستیم و بیش‌از یک میلیون و 400 هزارنفر زخمی

و 23 میلیون نفر در نتیجه بلایا
       بی‌خانمان شدند، بیش‌از یک و نیم میلیاردنفر متاثر از بلایا هستند و دراین میان زنان، کودکان و افراد آسیب‌پذیر بیشترین افرادی هستند که تحت تاثیر بلایا بودند.» وی افزود: «کل خسارت اقتصادی که درطول این 10 سال محاسبه شده است، بالغ بر 1/3 تریلیون دلار بوده است. بین سال های 2008 تا 2012 نیز 144 میلیون نفر به واسطه تغییر اقلیم آسیب دیدند.

 در تمام کشورها ثابت شده است که سرعت مواجه افراد و سرمایه‌ها در برابر بلایا بسیار بیشتر از سرعت کاهش آسیب‌پذیری است. که درنتیجه خطرات جدیدتری به وجود می‌آید. چالش‌های اقتصادی یکی از موارد مهمی است که پیش روی کشورهای درحال توسعه است. لذا اقدامات پیشگیرانه در این کشورها از ضروریات است. تقویت تاب‌آوری یک امر فوری و اساسی است.»

وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد، مهم‌ترین دغدغه سلامتی است...
       حمیدرضا خانکه، دبیرعلمی کنگره با اشاره به چارچوب‌های بین‌المللی تعریف شده در حوزه مدیریت بحران گفت: «در گام نخست دولت‌ها در هنگام وقوع حادثه مسئولیت حفظ سلامت افراد جامعه خود را بر عهده دارند و در مرحله بعد اولویت‌هایی مانند مدیریت خطر، بررسی و شناخت خطر، سامانه هشدار اولیه خطر، بحث آموزش و کاهش فاکتورهای زمینه‌ساز خطر مانند فقر و امکانات مطرح شده است.»

وی افزود: «کشورهای در حال توسعه مانند ایران توان ترجمه سیاست‌های خطر را از سطوح ملی به سطوح محلی ندارند، یکی از دلایل این ناتوانی، فقدان امکانات کافی در کشور است، البته مشارکت بخش خصوصی مانند بیمه‌ها نیز بسیار مهم و حائز اهمیت است. سیستم سیاسی کشور باید در جهت کاهش خطر حرکت کند و آن را قسمتی از برنامه توسعه بداند. مسلماً وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد، مهم‌ترین دغدغه سلامتی است و بعد از آن نیازهای دیگر مطرح می‌شود، عدم آمادگی این حوزه در ارائه خدمات درمانی و بهداشتی به هنگام وقوع حادثه سبب نارضایتی مردم خواهد شد.»

ایران در بین 10 کشور اول از نظر حوادث و آسیب‌پذیری
       خانکه گفت: « در هنگام وقوع بحران نباید به دنبال اخبار تعداد کشته‌ها و مصدومین بود، بلکه باید به ارائه خدمات روتین نگاه داشته باشیم، وقوع بحران در دنیا در طی 100 سال اخیر افزایش یافته و علت آن هم دستکاری بشر در طبیعت و نداشتن سازه‌های استاندارد است.

 بیشترین توسعه کشور ما به سمت مخاطرات بوده است، متاسفانه ما به سمت گسل‌ها و بستر رودخانه‌ها حرکت کرده و سازه‌های خود را در این مکان‌های پرخطر بنا می‌کنیم و این خلاف عقل است.» رییس مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و اذعان داشت: «در 100 سال گذشته آمار مرگ‌ومیر کاهش یافته ، اما تعداد افراد آسیب‌دیده افزایش داشته است. زیرا با گسترش شهرنشینی دانش سلامت عموم مردم بالا رفته ، اما نوع زندگی ما پرمخاطره شده است.»

شماره واحد امدادی بسیار مهم است
       دبیر علمی این کنگره با اشاره به چالش‌های به دست آمده ازبررسی مقالاتی که از 2006 تا 2014 جمع‌آوری شده، گفت: «ما با چالش‌های متعددی مانند عدم ترجمه بحث مدیریت خطر از سطوح ملی به محلی و وجود مشکل در مدیریت منابع روبرو هستیم.

 بحث هماهنگی بین سازمان‌ها و نداشتن شماره واحد امدادی بسیار مهم است و باید رویکردی سیستمی به مدیریت بحران داشته باشیم. کارگروه یکی از بهترین ابتکاراتی است که در کشور داشته‌ایم و در حقیقت انقلابی در عملکرد است.»

رئیس مرکز پدافندغیرعامل وزارت بهداشت گفت: «ما جزو معدود کشورهایی هستیم که ابزار ملی به دست آوردن نقشه خطر و تحلیل بحران، آمادگی روانی بیمارستان را داریم، همچنین در حال حاضر 50 سناریو ملی در حوزه مدیریت بحران و برنامه آمادگی بیمارستانی در دست داریم و توانسته‌ایم شاخص‌های کاهش خطر در بیمارستان‌ها را پیاده کنیم.»سپید