تبعات عقبگرد پرستاری/ سلامت مردم و بیماران رنگ می بازد!

تهدید هویت پرستاری

زینب فدایی عضو شورای عالی نظام پرستاری، آیین نامه تربیت پرستار بیمارستانی را یک طرح کاملا غیرکارشناسی خواند و گفت: ماهیت این طرح، تهدیدی برای سلامت مردم و هویت پرستاری است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۲۲ استاد تمام پرستاری در کشور وجود دارد، گفت: همچنین ۲۵۰ دکترای پرستاری و اعضای هیئت علمی در کشور وجود دارد که از نظرات هیچ یک از این افراد در این طرح استفاده نشده و از سوی دیگر وزارت بهداشت از نقطه نظرات سازمان نظام پرستاری و شورای عالی نظام پرستاری نیز برای تدوین این طرح استفاده نکرده است.

عضو شورای عالی نظام پرستاری گفت: ماهیت طرح، تهدیدی برای سلامت جامعه و همچنین هویت پرستاری در کشور است که باعث پایین آمدن کیفیت خدمات و آموزش‌های پرستاری در کشور خواهد شد.

فدایی با اشاره به اینکه در حال حاضر هیچ بیمارستانی ظرفیت تربیت دانشجوی پرستاری را ندارد، اظهار داشت: کیفیت آموزش و کیفیت خدمات در این صورت افت می‌کند و در نهایت مردم دچار آسیب خواهند شد.

به گفته وی، پرستاری در ایران به رغم کشورهای دیگر، در بیمارستان‌ها خلاصه شده است در حالی که می‌توانند نقش‌های مختلفی ایفا کنند که یکی از آنها در پیشگیری است، اما متاسفانه در ایران ابعاد آن نادیده گرفته شده است.

عضو شورای عالی نظام پرستاری با تاکید بر اینکه به جای کشاندن تربیت پرستار به بیمارستان‌ها باید فضاهای آموزشی دانشگاه ها را علمی‌تر کنیم، گفت: نیمی از هزینه‌ای که به بیمارستان‌ها برای تربیت پرستاران داده می‌شود، بهتر است برای تربیت آموزش نیروی متخصص به دانشگاه‌ها بدهند.

فدایی با اشاره به اینکه با اجرای طرح تربیت پرستار در بیمارستان‌ها، ۵۰ سال عقب‌گرد خواهیم داشت، گفت: هدف وزارت بهداشت، رفع کمبود پرستاری نیست و با این طرح به جامعه پرستاری و مردم آسیب وارد می‌شود.

وی گفت: چنانچه با کمبود پرستار نیز مواجه باشیم، می‌توان برای رفع این مشکل با افزایش جذابیت‌های شغل پرستاری، جلوی مهاجرت و همچنین بیکاری و یا اشتغال در سایر مشاغل دیگر را گرفت و از سوی دیگر با عدالت در پرداختی‌ها نیز می‌توان آنها را ترغیب به فعالیت در شغل پرستاری کرد.

به گفته فدایی، در هیچ زمینه‌ای در وزارت بهداشت، بین پرستاران و سایر بخش‌ها عدالت وجود ندارد.

ایجاد دوگانگی بین دانشگاه و بیمارستان

حسین پوپ عضو شورای عالی نظام پرستاری، تبعات اجرایی شدن آیین نامه تربیت پرستار بیمارستانی را موجب دوگانگی بین دانشگاه و بیمارستان دانست و گفت: ابلاغ این آیین‌نامه تهدیدی است بر سلامت جامعه و مردم بر همین اساس باعث اعتراض جامعه پرستاری و بخش درمان و سلامت کشور شده است.

وی با اشاره به اینکه در این طرح کارشناسی های لازم انجام نشده و قطعا به بیماران و نظام سلامت صدمه وارد می شود، افزود: چنانچه بخواهند نسبت به اجرایی شدن این آیین نامه اقدام کنند، باید موارد کارشناسی بیشتری در آن مدنظر قرار گیرد و همچنین از صاحب نظران پرستاری نظرخواهی شود و سپس نسبت به تصمیم نهایی برای اجرای آن اقدام کنند.

پوپ با تاکید بر اینکه طرح تربیت پرستار بیمارستانی ناپخته است، عنوان کرد: درست است که با کمبود پرستار مواجه هستیم، اما به این شکل که بخواهیم تربیت پرستار را به عهده بیمارستان ها بگذاریم، اشتباه است و باعث صدمه به مردم و بیماران خواهد شد و به همین دلیل است که جامعه پرستاری نسبت به آن واکنش نشان داده است.

عضو شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: در حال حاضر، بیمارستان ها شرایط و و نیروی متخصص برای تربیت پرستار و آموزش های لازم را ندارند و باید این کار را به دانشگاه ها بسپارند که البته باز هم شرایط دانشگاه ها نیز در این زمینه کافی نیست.

وی افزود: در حال حاظر، با کمبود هیئت علمی و مربیان پرستاری جهت آموزش در دانشکده های پرستاری مواجه هستیم و همچنین کمبود امکانات و فضای آموزشی که بتوان پرستار تربیت کرد؛ بنابراین ابتدا نیاز به اصلاح زیر ساخت ها، لازم و ضروری است.

به گفته عضو شورای عالی نظام پرستاری، اگر این طرح اجرا شود دوگانگی میان بیمارستان ها و دانشگاه ها ایجاد خواهد شد.

طرح تربیت پرستار بیمارستانی سلامت مردم را تهدید می کند

وحید نصیری عضو شورای عالی نظام پرستاری، عوارض و عواقب اجرایی شدن دستورالعمل تربیت پرستار بیمارستانی را، متوجه سلامت مردم دانست و گفت: آیین‌نامه را به بیمارستان‌ها ابلاغ کرده‌اند و همه مصوبات لازم را گرفته‌اند و با شروع دانشگاه‌ها از بهمن ماه امسال به احتمال زیاد نسبت به تربیت پرستار در بیمارستان‌ها اقدام خواهند کرد.

وی افزود: اجرایی شدن این آیین‌نامه کل آحاد جامعه را تحت الشعاع قرار می‌دهد و فقط مختص جامعه پرستاری نیست و مشکلات آن در سطح بیمار، بیمارستان، پرستاران و... مشاهده می‌شود.

نصیری با اشاره به اینکه انتظار داشتیم پرستاری همانند گذشته جایگاه علمی و عملی خود را در سطح بین‌المللی حفظ می‌کرد، گفت: با ابلاغ این آیین‌نامه، از نظر امکانات، آموزش، رفاه و تحصیلات و همچنین حقوق از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز وضعیت بدتری پیدا خواهیم کرد.

وی ضمن انتقاد از وزارت بهداشت برای تدوین این آیین‌نامه، گفت: تنها چیزی که مدنظر سیاستگذاری در وزارت بهداشت است، اقتصاد محوری است نه خدمت محوری و این وزارتخانه به مردم در قالب یک خودپرداز نگاه می‌کند که فقط باید درآمد خود را به آنها بدهد که البته این درآمد نیز به چرخه توسعه و درمان بازنمی‌گردد و بین اشخاص با هدف سودجویانه تقسیم می‌شود که این موضوع نیز به ضرر نظام سلامت بوده و مشکلات بسیاری را ایجاد خواهد کرد.

عضو شورای عالی نظام پرستاری با تاکید بر اینکه بیمارستان‌ها امکانات لازم برای تربیت پرستاران را ندارند، گفت: آنها با توجه به نیازهایشان و تخصص‌های موجود، اقدام به آموزش می‌کنند که دیگر امکان انتقال و جابه‌جایی و استفاده از متخصصین وجود نخواهد داشت.

نصیری گفت: اجرای این طرح باعث می‌شود به پرستاران فقط در حد یک آمپول زن نگاه شود، در حالیکه ۹۰ درصد بهبودی بیماران به آنها باز‌می‌گردد و مربوط به علم و تخصص پرستاران است و پرستاران بخشی از خدمات پزشکی و درمانی است که با سلامت بیماران گره خورده است.

انتقاد از تصمیمات نوظهور در وزارت بهداشت

طاهره زاهد صفت رئیس شورای عالی نظام پرستاری، با اشاره به ابلاغ آیین نامه تربیت نیروی پرستاری در بیمارستان ها، هدف اصلی این طرح را درآمدزایی کلان از تربیت پرستاران تجربی عنوان کرد و گفت: یکی از مشکلاتی که جامعه پرستاری کشور در چند سال اخیر با آن دست و پنجه نرم می کند پیدایش و تصویب طرح های نوظهور در وزارت بهداشت بدون در نظر گرفتن زیرساخت ها ی لازم با توجه به نیاز اصلی صاحبان فرآیند خصوصا در این حرفه است.

وی افزود: مدت های زیادی است که جامعه پرستاری به عنوان یک گروه تاثیر گذار در بدنه بهداشت و درمان با بالاترین جمعیت کاری در مراکز بهداشتی -  درمانی و بیمارستان ها شاهد بیشترین آسیب از نظر تقبل حجم وسیعی از کارها که رقم قابل توجهی از آن خارج از شرح وظایف آنان بوده و عدم برخورداری از رفاه و عدالت اجتماعی و امنیت شغلی و مشاهده به عینه فاصله طبقاتی در محاسبه دریافتی ها و عدم دریافت به موقع حق الزحمه قانونی خود و عدم بهره مندی از اجرای صحیح قوانین مصوب و بر زمین مانده در بیمارستان ها را شاهد هستند. که با توجه به واقعیت های موجود این امر باعث بر هم زدن توازن شغلی با توجه به سختی کار و مناسب نبودن دریافتی شده است.

زاهد صفت ادامه داد: این حرفه در تمام دنیا از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است بطوریکه در سال های اخیر شاهد عزیمت بسیاری از پرستاران برای ادامه فعالیت به خارج از کشور هستیم.

وی تاکید کرد: با توجه به رضایتمندی بیمارستان های دنیا از نحوه پاسخگویی و تعهد و مهارت پرستار ایرانی سیاست گزاران وزارت بهداشت باید به دنبال حلقه مفقوده عدم رضایتمندی پرستاران و پیراپزشکان باشند.

زاهد صفت با بیان این مطلب که جامعه و مردم به خوبی شاهد خدمت صادقانه گروه پرستاری در بیمارستان ها و مراکز درمانی هستند، اولویت دوره جدید فعالیت سازمان نظام پرستاری را تشریح کرد و گفت: امید داریم اولویت بندی کارها براساس رفع نیازهای پایه ای پرستاران که همانا حفظ امنیت شغلی این حرفه جهت ادامه خدمت با انگیزه و درست به بیماران است را به آنان باز گردانیم و ضمن توجه به مسائل حقوقی و مالی این قشر پرتلاش از طریق اجرای صحیح قوانین، بنیان این حرفه را در کشورمان مستحکم و استوار نماییم

وی ادامه داد: آنچه در این شرایط حساس و بحرانی بیش از همه چیز نگران کننده است تصویب و اجرای دو طرح «کمک پرستار» و دیگری «تربیت پرستا ر در بیمارستان های دولتی و خصوصی» است که متاسفانه به نظر می رسد ارایه چنین دستوالعمل های ازسوي وزارت بهداشت ضمن ایجاد نارضایتی در این گروه، قداست حرفه ای پرستاری را به چالش می کشاند.

رئیس شورای عالی نظام پرستاری، تاکید کرد: بازخورد چنین تصمیماتی به صورت یکطرفه و بدون رضایتمندی بدنه جامعه پرستاری بر هم زننده هر گونه آرامش و حذف کیفیت در صحنه مراقبت است. کسب علم و مهارت در این حرفه از جایی آغاز می شود که دانشگاه نام داشته و واجد شرایط لازم برای کسب استانداردهای مراقبت پرستاری است.

وی اظهارداشت: سیستم بیمارستان های دولتی و خصوصی فاقد شرایط اثر بخش و ایده آل برای تربیت دانشجو بوده و شایسته است در خصوص طراحی و تغییر در نحوه امور مهمی همچون آموزش پرستاری که با امنیت جان بیماران سر و کار دارد، استانداردهای کیفی مد نظر قرار بگیرد. ضمن اینکه به علت مشکلات موجود در بیمارستان ها و نبود زمینه کافی و بهینه با چالش شدید مواجه خواهیم بود.

زاهد صفت افزود: به نظر می رسد در لوای چنین تصمیماتی درآمدزایی کلان جهت تربیت پرستاران تجربی در کوتاه ترین مدت نهفته است که آسیب های جبران ناپذیری به دنبال دارد و اینکه با توجه به شرایط کنونی پرستاری کشور، خواسته ها و انتظاراتی در سطح مسئولین از سوی بدنه پرستاری به شکل جدی مطرح است که بر همه ما چه در جایگاه سازمان صنفی و چه به عنوان رئیس دانشکده و در جایگاه معاونت پرستاری و مدیران پرستاری استان و بیمارستان ها و...، همه و همه باید به سرنوشت این حرفه حساس باشیم. و در مقابل خواسته ها و نیازهای به حق و واقعی پرستاران به تهدید و جبر متوسل نگردیم که سکوت و عدم تعصب به سرنوشت حرفه ای ما برای آیندگان بسیار جبران ناپذیر است.

کمبود پرستار نداریم

دکتر سیدرضا مظلوم نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری با انتقاد از آئین‌نامه تربیت پرستار در بیمارستان‌ها، اظهار داشت: اجرای این آئین‌نامه منجر به تهدید سلامت مردم می‌شود.

وی به تشریح آثار و تبعات منفی ابلاغ آئین‌نامه استفاده از ظرفیت بیمارستان‌های دولتی و خصوصی برای تربیت پرستار پرداخت و گفت: اجرای این آئین‌نامه باعث می‌شود آموزش پرستار به نهادهایی محول شود که ساختار آموزشی ندارند، بلکه فقط به عنوان محیط آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مظلوم با انتقاد از تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسی در حوزه پرستاری، اظهار داشت: تربیت پرستار در بیمارستان باعث خواهد شد نیروهایی بر بالین بیماران حاضر شوند که فاقد صلاحیت پرستاری هستند و در نتیجه کیفیت کار خدمات پرستاری پایین می‌آید.

وی با اشاره به اینکه این افراد از طریق آزمون سراسری در بیمارستان‌ها پذیرش می‌ شوند، افزود: با توجه به اینکه این افراد در کنکور سراسر دانشگاه ها موفق نبوده اند، مطمئناً سطح علمی آنها برای ورود به رشته پرستاری پایین خواهد بود و افرادی فارغ‌التحصیل می‌شوند که از کیفیت آموزشی بالایی برخوردار نیستند.

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری با اشاره به نقش‌های متعددی که نیروی پرستاری در آموزش و بالین بر عهده دارد، افزود: جذب پرستار از طریق آموزش در محیط بیمارستانی به نوعی تهدید آموزش آکادمیک رشته پرستاری است.

وی در همین رابطه توضیح داد: نزدیک به نیم قرن است که آموزش پرستاری در کشور ما از حالت بیمارستانی خارج و در قالب دانشگاهی ارائه می‌شود و در حال حاضر همه دانشگاه‌های دنیا پرستاری را به عنوان یک رشته ویژه تلقی می‌کنند؛ بنابراین با اجرای آئین‌نامه وزارت بهداشت، یک عقب‌گرد به یک قرن قبل در موضوع آموزش پرستاری خواهیم داشت.

مظلوم به نگرانی جامعه پرستاری از تربیت نیروی پرستاری که دارای مدرک دیپلم هستند اشاره کرد و گفت: ما هنوز نمی‌دانیم افرادی که قرار است از این طریق آموزش ببینند، می‌بایست مدرک دیپلم آنها فقط تجربی باشد یا اینکه همه دیپلمه‌ها جذب آموزش پرستاری می شوند.

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری همچنین یکی دیگر از انتقادات جامعه پرستاری به آئین‌نامه ابلاغی وزارت بهداشت را نبود زمان کافی برای بررسی شرایط آموزش و تربیت پرستاران عنوان کرد و گفت: این آئین‌نامه ۲۰ آبان امسال ابلاغ شده و قرار است از ابتدای بهمن ماه امسال بیمارستان‌ها نسبت به تربیت نیروی پرستاری اقدام کنند.

وی افزود: در این فاصله زمانی به هیچ عنوان نمی‌توان برای اجرای چنین آئین‌نامه‌ای آمادگی لازم را فراهم کرد، زیرا بیمارستان‌های ما از شرایط و استانداردهای لازم برای آموزش پرستاری برخوردار نیستند.

مظلوم با اشاره به اینکه بر اساس آئین‌نامه ابلاغی وزارت بهداشت، تمامی بیمارستان‌های دولتی و خصوصی مشمول تربیت پرستار می‌شوند، گفت: متاسفانه هیچ کدام از نهادهای پرستاری در جریان این آئین‌نامه نبوده‌اند و نقشی در طراحی آن نداشته‌اند؛ از همین رو به شدت با اجرای آن مخالف هستند.

وی با اشاره به توجیه وزارت بهداشت برای کمبود پرستار در کشور، گفت: ما در کشور کمبود پرستار نداریم، بلکه مشکل ما استخدام پرستاران است؛ به طوری که در سه سال اخیر ۲۱ هزار پرستار فارغ‌التحصیل شده‌اند که از این بین در حدود ۹ هزار نفر آنها تاکنون استخدام شده‌اند.

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری با انتقاد از تصمیم‌گیری‌های وزارت بهداشت در حوزه پرستاری، اظهار داشت: اگر مشکل کمبود پرستار داریم، چرا نیروهایی که فارغ‌التحصیل شده‌اند، استخدام نمی‌شوند.