شفا آنلاين :طبق قوانين موجود كشور، اهداي جنين در شرايط خاصي امكانپذير است كه از جمله مي‌توان به شرايط انتقال جنين زوج اهداكننده، زوج گيرنده و شيوه تقاضاي جنين اشاره كرد.
الف) شرايط عمل انتقال جنين
انتقال جنين الزاماً بايد در يكي از مراكز تخصصي درمان ناباروري انجام پذيرد (ماده يك قانون اهداي جنين و بند پ ماده 1 آيين‌نامه اجرايي) اين اقدام البته بايد به صورت رايگان انجام شود (صدر بند پ ماده 1 آيين‌نامه اجرايي) از سوي ديگر صرفنظر از اين‌كه واژه «اهدا» در عنوان قانون مورد بحث معني و مفهوم رايگان مي‌دهد در اين بند به داوطلبانه بودن انتقال و اهداي جنين نيز اشاره شده كه انتظار مي‌رفت در متن قانون به اين امر مهم اشاره شود نه در آيين‌نامه اما به هر حال از اين طريق منع خريد و فروش جنين و جلوگيري از نگاه تجاري به اين امر به عمل آمده تا كرامت انساني محفوظ بماند.
ب) شرايط زوج اهداكننده
1- رابطه زوجيت آن‌ها بايد شرعي و قانوني باشد. در اينجا تفاوتي بين ازدواج دائم و موقت وجود ندارد و ملاك عمل، زوجيت شرعي و قانوني زوجين در هنگام انتقال جنين است و به طلاق يا فسخ نكاح در ازدواج دائم و بذل مدت يا انقضاي مدت در ازدواج موقت آن هم بعد از اهدا اشاره نشده است.
2- بايد توجه داشت كه تنظيم موافقت كتبي براي اهداي جنين و ارائه آن الزامي است چرا كه اين مورد حكايت از اراده و رضايت زوجين به اهداي جنين دارد.
3- جنين اهدايي مي‌بايست حاصل از تلقيح خارج از رحمي باشد و از مرحله باروري بيش از پنج روز نگذشته باشد. در اينجا درخصوص راه‌هاي ديگر تلقيح و تشكيل نطفه سكوت اختيار شده است.
4- دارا بودن سلامت متعارف جسمي و روان و ضريب هوشي نيز براي سلامت جنين و عدم انتقال بيماري‌ها ضروري است.
5- نداشتن اعتياد به مواد اعتيادآور و روانگردان
6- مبتلا نبودن به بيماري‌هاي صعب العلاج. البته به نظر مي‌رسد ذكر اين مورد با توجه به‌بند ب ماده 2 لزوم چنداني نداشت چرا كه سلامت متعارف جسمي درخصوص بيماران صعب العلاج منتفي است و نمي‌توان آن‌ها را عرفاً سالم تلقي نمود.
ج) شرايط زوج اهدا شونده
1- با به كار بردن عبارت «زوجين» در قانون زنان مطلقه يا زناني كه شوهرشان فوت نموده‌اند نمي‌توانند به تنهايي متقاضي جنين باشند و قانون آن‌ها را از اين امر مستثني نموده تا طفل در محيطی پرورش يابد كه زن و شوهر داراي زندگي مشترك باشند و از اين منظر تامين آينده طفل بيشتر متصور باشد.
2- ناباروري هر يك از زوجين يا هر دو پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشكي به اثبات رسيده باشد اما زوجه استعداد دريافت جنين را داشته باشد.
3- زوجين داراي صلاحيت اخلاقي باشند.
4- زوجين محجور نباشند. در قانون مدني ماده 1207 قانونگذار ضم تقسيم بندي محجورين به 3 قسم صغار، اشخاص غيررشيد (سفيه) و مجانين، آن‌ها را از دخل و تصرف در اموال و حقوق مالي خود منع كرده است و در مورد غيررشيد دخالت وي را در امور مالي غيرعقلايي مي‌داند. ولي نكاح غيررشيد جايز شمرده شده است و از طرفي از آنجا كه عمل اهداي جنين همان طور كه پيشتر اشاره شد رايگان است و بار مالي ندارد. هر چند انتظار مي‌رفت قانونگذار سفيه را از ديگر محجورين جدا كند و اهداي جنين به رحم زني كه خود يا همسرش سفيه است را منع نمي‌كرد.
5- زوجين مبتلا به بيماري‌هاي صعب العلاج نباشند.
6- زوجين معتاد به مواد مخدر نباشند.
7- زوجين تابعيت جمهوري اسلامي ايران را داشته باشند.
د) شيوه تقاضاي جنين
زن و مرد بايد به طور مشترك تقاضاي انتقال جنين را به دادگاه تقديم كنند و اگر به هر دليلي يكي از آن‌ها اقدام نمايد، اقدام وي مورد بررسي قرار نخواهد گرفت.
بهناز نیکوکاری٭ حقوقدان و وکیل دادگستری
نظرشما
آخرین اخبار