سالمندي درايران دوران طلايي است؟

یکی از مسایلی که دنیای کنونی با آن مواجه است «مساله سالمندی» است که کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست. طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت و آیین نامه اجرایی جزء 5 بند«الف»ماده 192 قانون برنامه سوم توسعه کشور مصوب جلسه مورخ26/1/1383 افراد بالای 60 سال سالمند محسوب می شوند. افزایش آمار جمعیت سالمند به دلایل مختلفی از قبیل:دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی، کاهش موالید و نرخ باروری، کاهش مرگ و میر، افزایش امید به زندگی و ...صورت گرفته است بگونه ای که برآورد می شود تا سال 2050میلادی حدود 2 میلیارد از جمعیت دنیا را شامل می شوند. رشد جمعیت سالمند درکشور های در حال توسعه از جمله ایران نیز قابل توجه است بگونه ای که تقریبا هر 30 سال شاهد دو برابر شدن جمعیت بالای 60 سال خواهیم بود.درحالی که این وضعیت در برخی از کشورها از جمله هر 150 سال است.رشد جمعیت سالمندی ازیک طرف نشانه موفقیت است اما از طرف دیگر نگرانی هایی را هم ایجاد می کند.ازجمله آنها می توان به کاهش نیروی کار فعال در کشور اشاره کرد.نگرانی دیگر این است که به تناسب این تغییر ساختار جمعیتی، سیاستگذاری های کلان کشور تغییر پیدا نکرده است لذا پاسخگویی به نیاز ها و مشکلات سالمندان در کشور دشوار خواهد شد. شاخص امید به زندگی درایران از 2/68 در سال 1375به میانگین 73 سال افزایش پیدا کرده است.(گرچه درسال های اخیر روند افزایشی این شاخص کند شده است). تغییر ساختار خانواده از گسترده به هسته ای و به تبع آن کاهش مسئولیت پذیری فرزندان در قبال سالمندان خود(به دلایل مختلف)، ناکارآمدی نظام تامین اجتماعی(منظور سازمان تامین اجتماعی نیست)، کاهش مسئولیت پذیری اجتماعی در قبال دیگران در جامعه، تغییر سبک زندگی، افزایش سرسام آور هزینه زندگی و دشواری تامین هزینه هاو... موجب شده تا سالمندی درایران همچون برخی کشور ها از قبیل: ژاپن و کشورهایی مختلف اروپایی«دوران طلایی» نباشد.تاملی بر گردشگران این کشورها که به ایران می آیند یا به کشورهای دیگر می روند،گویای این مساله است. با توجه به موارد فوق باید پذیرفت که مساله سامندی باید در سیاستگذاری های کلان اجتماعی و بهداشتی و ...مورد توجه جدی تر قرار گیرد.یکی از کارها این است که« سالمندی پویا»مد نظر قرار گیرد.سالمندی پویا یعنی«فرایند بهینه سازی فرصت ها برای سلامتی، مشارکت و امنیت به منظور افرایش کیفیت زندگی افراد رو به سالمندی است».در واقع این مفهوم به مردم کمک می کند تا به توان و نیروی خود در داشتن سلامت جسمی، روانی و اجتماعی در تمام دوران حیات خود پی ببرند. و مشارکت اجتماعی لازم را داشته باشند و جامعه نیز باید زمینه لازم را برای سلامت،مشارکت و امنیت اقتصادی، اجتماعی و روانی و سلامت جسمی سالمندان فراهم کند.در واقع درچنین شرایطی است که استقلال آنها حفظ می شود، عزت نفس آنان خدشه دار نمی شود و از زندگی خود لذت برده و رضایت بالا خواهند داشت و تعامل منطقی با اطرافیان و نسل جوان خواهد داشت و در انتقال فرهنگی و تقویت هویت فرهنگی وجامعه پذیری نسل جدید ایفای نقش موثر خواهندکرد. در دین مبین اسلام هم بر تکریم سالمندان تاکید و تصریح شده است ازجمله در آیات 23 و 24 سوره بنی اسرائیل بر تکریم والدین تاکید شده است وتاکید شده که چنانچه هر دو(والدین) یا یکی از آنان پیر شدند کاری نکنید که آزرده خاطر شوند. تاملی بر سیره پیشوایان دین اسلام نشان می دهدکه تکریم سالمندان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. پس بیاییم ما هم برتکریم این سالمندان که گنجینه های ارزشمندی هستندازهم سبقت بگیریم،آزرده خاطرشان نکیم،آنها را« ببینیم» یعنی به آنها توجه کنیم،آنها را نه سربار، که برکت خانه و جامعه خودمان بدانیم.حضورشان را غنیمت بشمریم.فراموش نکنیم که اگر ما با آنان خوب برخرد کنیم،فرزندان ما هم با ما خوب برخورد خواهند کرد. عکس آن هم صادق است. سید حسن موسوی چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران