راه حل فوری در مواجهه با حمله صرع / فیلم

صرع چیست؟

بیماری صرع یا epilepsy چهارمین بیماری شایع و مزمن در جهان است. این بیماری در طبقه بندی بیماری‌ های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد. در کشور ایران حدود یک درصد از جمعیت به این بیماری مبتلا می‌باشند.
بیماری صرع مجموعه‌ای از اختلالات عصبی مزمن است که معمولاً با حمله‌های صرعی مشخص می‌شود. حملات صرعی معمولاً به طور مکرر رخ می‌دهند و دلایل ثابت و مشخصی ندارند. لازم به ذکر است که همه تشنج‌ها و حملات را نمی‌توان حمله صرعی دانست و تلقی کرد.

70درصدحملات قابل کنترل است

معمولا حملات صرعی به دلیل آسیب مغزی مصرف دارو‌ها و الکل و در برخی از موارد به دلیل سرطان مغز ایجاد می‌شوند. زمانی که فعالیت سلولی کورتیکال یا غشایی در مغز بیش از حد غیر عادی باشد، حملات صرعی رخ می‌دهد. این بیماری از دسته بیماری‌هایی است که درمان قطعی ندارد، اما می‌توان با مصرف دارو حملات صرعی را تا ۷۰ درصد کنترل کرد. بیماری صرع در افرادی که سن بیشتری دارند رایج‌تر است. می‌توانید با پزشک متخصص مغز و اعصاب برای درمان بیماری صرع صحبت کنید.

تشنج مغز را درگیر می کند

از آنجا که بیماری صرع به دلیل فعالیت غیر طبیعی مغز ایجاد می‌شود، ممکن است طی تشنج تمامی فرآیند‌هایی که مغز در آن‌ها دخیل است را تحت تاثیر قرار دهد. از علائم و نشانه‌های تشنج می‌توان به حرکات ناگهانی و غیر قابل کنترل در بازو‌ها و پا‌ها و علائم روانی مانند ترس و اضطراب از دست دادن هوشیاری و گیجی موقت اشاره کرد.

صرع| علائم، درمان و پیشگیری

اختلالات عصبی بیماری صرع

انواع صرع

پزشکان با توجه به نحوه شروع فعالیت غیر طبیعی مغز، صرع، تشنج‌ها را به چند نوع تقسیم بندی می‌کنند. در ادامه تشنج و حمله‌های صرعی مختلف را بررسی می‌کنیم:
تشنج کانونی یا صرع پارشیال:در صورتی که تشنج به دلیل فعالیت غیر طبیعی یکی از ناحیه‌های مغز باشد تشنج کانونی، صرع پارشیال یا تشنج جزئی رخ می‌دهد. در صرع پارشیال تمام نقاط مغز درگیر نیست و فقط ناحیه خاصی از مغز باعث بروز علائم صرع می‌شود.

صرع پارشیال به دو گروه تقسیم می‌شود:

صرع پارشیال با نقص در هوشیاری: در این نوع تشنج فرد آگاهی و هوشیاری خود را از دست می‌دهد و ممکن است که برای مدت زمانی به یک نقطه خیره شود و پاسخ درستی به صدای اطرافیان خود ندهد. در این نوع تشنج ممکن است بیمار حرکاتی نظیر مالیدن دست‌ها به هم، راه رفتن حول یک دایره، جویدن و بلعیدن را انجام دهد.
صرع پارشیال بدون از دست دادن هوشیاری:در این نوع تشنج میزان هوشیاری بیمار کاهش پیدا نمی‌کند حتی ممکن است بیمار کاملا بیدار و هوشیار باشد. حتی ممکن است بعد از تشنج، قادر به یادآوری وقایعی که هنگام تشنج اتفاق افتاد باشد. در طول تشنج کانونی بدون از دست دادن هوشیاری، فرد توانایی پاسخگویی به اطرافیان را ندارد. به طور کلی تشنج‌های کنونی بدون از دست دادن هوشیاری بسیار مختصر هستند و کمتر از دو دقیقه طول می‌کشد.

صرع خفیف‌:مدت زمان صرع خفیف یا تشنج‌های خفیف کوتاه‌تر از تشنج‌های شدید است و کمتر از ۱۵ ثانیه طول می‌کشد. تشنج خفیف معمولاً در کودکان رخ می‌دهد و برای مدتی کوتاه باعث شود که فرآیند‌های مغزی فرد متوقف شود. در صرع خفیف فرد روی زمین نمی‌افتد و بدنش دچار لرزش نمی‌شود. در نوع خفیف ممکن است فرد مبتلا برای مدتی به یک نقطه خیر شود یا اندام‌های فرد مبتلا دچار اختلالات حرکتی شود. مثلا فرد لب خود را بگزد یا پلک فرد دچار پرش شود.

تشنج‌های منتشر یا صرع بزرگ:تشنج‌های منتشر که با نام صرع بزرگ نیز شناخته می‌شوند، تمام نقاط مغز را درگیر می‌کنند. تشنج‌های منتشر به شش نوع مختلف تقسیم می‌شوند که در ادامه هر یک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

تشنج‌های خاموش:این تشنج معمولاً در کودکان اتفاق می‌افتد از مشخصات این تشنج می‌توان به خیره شدن به یک نقطه انجام دادن حرکاتی مانند ملچ مولوچ کردن یا چشمک زدن اشاره کرد. گاهی ممکن است تشنج خاموش منجر به از بین رفتن هوشیاری در فرد شود.

تشنج‌ های آتونیک:در این نوع تشنج کنترل ماهیچه‌ها از دست می‌رود و ممکن است فرد به صورت ناگهانی روی زمین بیفتد.

تشنج‌های تونیک:تشنج‌های تونیک با سفت شدن ماهیچه‌های پشت بازو‌ها و پا‌ها همراه هستند. سفت شدن ماهیچه‌ها باعث می‌شود که فرد زمین بخورد و بدن وی دچار لرزش شود.

تشنج‌ های کلونیک:تشنج‌های کلونیک معمولاً بازو گردن و صورت را درگیر میکند این نوع تشنج‌ها معمولاً باعث ایجاد حرکات ناگهانی ماهیچه‌ای می‌شوند.

تشنج‌های میوکلونیک: صرع میوکلونیک یا تشنج میوکلونیک باعث می‌شود ماهیچه‌ها به صورت ناگهانی و ناخواسته منقبض شوند معمولا این نوع تشنج در کودکان و نوجوانان شایع‌تر است. در این نوع تشنج در هر دو طرف بدن بازو‌ها و پا‌ها به صورت ناگهانی و تکراری به حرکت در می‌آیند.

تشنج‌های تونیک کلونیک: تشنج تونیک کلونیک از پرالتهاب‌ترین تشنج‌های صرعی هستند این نوع تشنج‌ها باعث می‌شوند که فرد به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست دهد. لرزیدن و سفت شدن بدن و در برخی از موارد از دست دادن کنترل ادرار یا گاز گرفتن زبان از مشخصه‌های این نوع تشنج هستند.

چرا افراد به بیماری صرع مبتلا می‌شوند؟

بیماری صرع یک بیماری شایع است که بسیاری از افراد را مبتلا میکند. تقریبا نیمی از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند علت ابتلایشان را نمی‌دانند. گاهی ممکن است افراد به دلایل مختلفی به این بیماری مبتلا شوند در ادامه هر یک از دلایل صرع را بیان می‌کنیم:

سابقه خانوادگی:در صورتی که در خانواده سابقه ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد، فرد در معرض خطر ابتلا به اختلالات تشنجی و بیماری صرع قرار می‌گیرد.

عفونت‌های مغزی:عفونت‌هایی مانند مننژیت می‌توانند باعث التهاب مغز و نخاع شوند. التهاب مغز و نخاع خطر ابتلا به بیماری صرع را افزایش می‌دهند.

سکته در سایر بیماری‌های عروقی:سکته و برخی از بیماری‌های عروقی می‌توانند به مغز آسیب وارد کنند. وارد شدن هرگونه آسیب به مغز می‌تواند باعث ابتلا به این بیماری شود.
دمانس یا زوال عقل:دمانس یا کاهش فعالیت‌های مغزی از دیگر عواملی هستند که ممکن است باعث بروز بیماری صرع شوند. معمولا کسانی که آلزایمر دارند در خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند.

بیماری‌های عفونی:برخی از بیماری‌ها مانند ایدز و انسفالیت ویروسی باعث می‌شوند که افراد به این بیماری مبتلا شوند. انسفالیت ویروسی، ویروسی است که باعث می‌شود به بافت مغز آسیب وارد می‌شود.

آسیب‌های پیش از تولد:در صورتی که در دوره بارداری مادر تغذیه نامناسب داشته باشد یا در مکانی قرار گیرد که در آنجا کمبود اکسیژن وجود دارد، خطر ابتلا به بیماری صرع را برای نوزاد خود افزایش می‌دهد.

تشخیص بیماری صرع

پزشک متخصص مغز و اعصاب لازم است که برای تشخیص این بیماری تست‌ها و آزمایش‌های متعددی روی بیمار انجام دهد در ادامه به بررسی برخی از این تست‌ها و آزمایش می‌پردازیم:

معاینه نورولوژیک:در این مایع به پزشک متخصص مغز و اعصاب عملکرد‌های مغزی توانایی حرکتی و رفتاری بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد.

سی تی اسکن:برای تهیه تصاویر مقطعی از مغز از اشعه ایکس استفاده می‌شود. در سی تی اسکن اتفاقات غیرطبیعی مغز که ممکن است باعث ابتلا به بیماری صرع شوند بررسی می‌شود برخی از این عوامل عبارتند از: تومورها، خونریزی و کیست.

اسپکت:در صورتی که منطقه دقیق شروع تشنج در مغز به وسیله ام آر آی یا EEG مشخص نشود از روش اسپکت استفاده می‌شود در این روش فعالیت جریان خون توسط یک نقشه سه بعدی با جزئیات ایجاد می‌شود. در روش اسپکت فعالیت جریان خون در مغز با جزئیات کامل برای پزشک به نمایش در می‌آید.

ام آر آی و ام آر آی عملکردی:در این وسیله با استفاده از امواج مغناطیسی و رادیویی تصاویر و جزئیات مغز ثبت می‌شود. زمانی که بخش خاصی از مغز در حال کار کردن است دستگاه ام آر آی عملکردی می‌تواند تغییرات جریان خون را ثبت کند. معمولاً از این روش برای جلوگیری از آسیب به مناطق عملکردی خاص استفاده می‌شود. این تست معمولا قبل از عمل جراحی روی فرد بیمار انجام می‌شود. هزینه درمان صرع به وسیله عمل جراحی تقریبا معادل ۱۵ الی ۳۰ میلیون است.
پت:در روش پت برای دیدن مناطق فعال مغز و تعیین بخش‌های غیر طبیعی مقدار بسیار کمی از ماده رادیو اکتیو و سیاهرگ فرد بیمار تزریق می‌شود.

نوار مغز یا EEG:رایج‌ترین تستی که روی فرد بیمار برای تشخیص بیماری انجام می‌شود، نوار مغز است. در این تست الکترود‌هایی به جمجمه فرد بیمار متصل می‌شود این الکترود‌ها فعالیت‌های الکتریکی مغز را ثبت می‌کنند. در صورتی که فرد به بیماری صرع مبتلا باشد در الگو‌های طبیعی امواج مغزی او تغییراتی رخ می‌دهد. تغییر در الگو‌های طبیعی امواج مغزی هنگامی رخ می‌دهد که فرد دچار تشنج نشده است.

بیماری صرع در کودکان

بیماری صرع از بیماری‌های شناخته شده است که در کودکان بالای ۵ سال معمولا با تشنج اتفاق می‌افتد.
این بیماری همواره باعث ایجاد نگرانی در پدر و مادر‌ها می‌شود. از آنجا که ممکن است بسیاری از پدر و مادر‌ها فرق بین تشنج‌های ناشی از صرع و تب بالا را تشخیص ندهند و ندانند، با هر تشنجی که در کودک رخ می‌دهد نگران می‌شوند.
زمانی که کودک به این بیماری مبتلا شده باشد ممکن است قبل از تشنج برای چند دقیقه آگاهی خود را نسبت به محیطی که در آن قرار دارد از دست بدهد.

همچنین ممکن است کودک نسبت به صدا‌های اطراف خود هیچ واکنشی نشان ندهد.

تشنج‌های ناشی از این بیماری باعث می‌شوند که بدن کودک دچار لرزش شود و چشم‌های او به یک سمت منحرف شود. در برخی از موارد ممکن است دهان کودک کف کند و کودک کنترل ادرار را در هنگام تشنج از دست بدهد. گاهی نیز ممکن است که نوع تشنج ناشی از این بیماری مخفی باشد یعنی کودک به یک سمت خیره شود و هیچ گونه لرزشی در بدن نداشته باشد.

بیماری صرع | انواع، راه‌های پیشگیری و درمان

اختلالات عصبی بیماری صرع

تشخیص و درمان صرع در کودکان

در صورتی که پزشک به طور قطعی ابتلا به صرع را در کودک تشخیص دهد، کودک تحت درمان دارویی قرار می‌گیرد. پزشک برای کودک دارو‌های کنترل کننده و ضد تشنج تجویز می‌کند. قبل از اینکه دارو‌های ضد تشنج برای کودک تجویز شود، پزشک آنزیم‌های کبدی کودک را چک می‌کند و بسته به نوع آنزیم‌های کبدی او، دارو تجویز می‌کند. افرادی که به بیماری صرع مبتلا هستند هرگز نباید دارو‌های خود را به صورت خودسر قطع کنند.

داروی دائم العمر

کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند باید تا آخر عمر برای کنترل تشنج از دارو‌های تجویز شده استفاده کنند. در صورتیکه کودک به صورت مرتب تشنج می‌کند لازم است تحت کنترل پدر و مادر قرار گیرد، زیرا ممکن است هنگام انجام فعالیت‌های عادی مانند راه رفتن، دوچرخه سواری و دویدن نیز کودک دچار تشنج شود.

چگونه می‌توان تشنج ناشی از تب و صرع را در کودک تشخیص داد؟

تشنج‌های مکرر:کودکانی که به تشنج ناشی از صرع مبتلا می‌شوند ممکن است در طول ماه چندین مرتبه دچار تشنج طولانی مدت شوند.
ملچ ملوچ کردن در خواب:از علائم تشنج کودکان در خواب می‌توان به ملچ ملوچ کردن دهان کودک اشاره کرد. لازم به ذکر است که همه نوزادان در خواب ملچ ملوچ می‌کنند، اما به محض اینکه مادر نوزاد را بغل می‌کند یا او را حرکت می‌دهد این حالت از بین می‌رود و کودک آرام می‌شود. در صورتی که بعد از بغل کردن، کودک به ملچ ملوچ کردن ادامه داد لازم است به پزشک مراجعه شود، زیرا ممکن است کودک دچار تشنج در خواب شده باشد.
مدت زمان تشنج:کودکانی که به تشنج‌های ناشی از صرع مبتلا هستند ممکن است بیشتر از ده دقیقه تشنج کنند و لرزش بدن داشته باشند.

درمان بیماری صرع به وسیله جراحی

یکی دیگر از راه‌های درمان بیماری صرع انجام عمل جراحی است. قبل از انجام عمل جراحی پزشک آزمایشاتی روی فرد بیمار انجام می‌دهد درصورتی که طی این آزمایشات مشخص شود که ناحیه کوچکی از مغز درگیر شده است و با برخی از اعمال حیاتی مانند دیدن شنیدن و حرکت کردن تداخل ندارد پزشک جراحی را انجام می‌دهد.
بعد از جراحی بیمار نیاز دارد که دوباره دارو مصرف کند، اما مقدار و تعداد دارو‌های مصرفی برای درمان بیماری صرع در فردی که جراحی انجام داده کاهش پیدا می‌کند در موارد بسیار نادر دیده می‌شود که بعد از جراحی فرد دچار عوارضی مانند تغییر در توانایی فکر کردن و شناخت شود.

درمان بیماری صرع با مصرف دارو

صرع| علائم، درمان و پیشگیری

مراقبت‌های بیماری صرع

بیماری صرع و بارداری
در صورتی که خانم‌های باردار به این بیماری مبتلا باشند باید دارو‌های ضد صرع و ضد تشنج مصرف کنند. دوز موثر دارو برای خانم‌های باردار توسط پزشک تعیین می‌شود و بیمار باید طی مصرف دارو‌ها تحت نظر پزشک قرار گیرد. مصرف دارو‌های ضد تشنج برای خانم‌های باردار خطرزا نیست و در صورتی که دارو مصرف نشود می‌تواند روی جنین تاثیر بگذارد.

طبق گفته دکتر پرویز بهرامی متخصص مغز و اعصاب عدم مصرف دارو‌های ضد تشنج می‌تواند باعث خونریزی داخلی مغزی، تشنج جنین و در برخی از موارد مرگ جنین شود.
خانم‌های باردار مبتلا به این بیماری می‌توانند در اکثر مواقع به صورت طبیعی زایمان کنند. اما در صورتی که در ماه آخر بارداری دچار تشنج شده باشند ممکن از زایمان به صورت سزارین صورت گیرد.

درمان خانگی بیماری صرع

استفاده از ویتامین:مصرف ویتامین B۶ همراه با منیزیم و ویتامین E می‌تواند برای درمان بیماری صرع مفید واقع شود. پزشکان برای درمان تشنج‌های ناشی از این بیماری استفاده از منگنز را نیز توصیه می‌کنند. تیامین نیز ممکن است به بهبود توانایی تفکر در افراد مبتلا به صرع کمک کند.
خواب کافی:کمبود خواب را می‌توان به عنوان یک عامل ایجاد کننده تشنج و صرع به ویژه در سندرم‌های صرع عمومی ایدیوپاتیک و صرع لوب گیجگاهی دانست. افراد مبتلا به این بیماری باید سعی کنند خواب منظم و مداوم داشته باشند و اگر دیرتر از حد معمول به رختخواب می‌روند، صبح روز بعد دیرتر از خواب بیدار شوند.
مصرف برخی از مواد غذایی برای افردا مبتلا به این بیماری ممنوع است و بهتر است از آن‌ها استفاده نشود. از جمله این مواد غذایی می‌توان به شکلات، پرتقال، ذرت و سویا اشاره کرد.

درمان بیماری صرع با طب سنتی

در ادامه برخی از گیاهانی که برای درمان بیماری صرع مورد استفاده قرار می‌گیرند اشاره می‌کنیم:
گیاه بهار نارنج:استفاده از دمنوش بهارنارنج می‌تواند برای درمان این بیماری موثر واقع شود. بهارنارنج باعث تسکین سردرد‌های ناشی از صرع می‌شود.

در صورتی که می‌خواهید از دمنوش بهار نارنج استفاده کنید لازم است دو لیوان آب را بجوشانید و یک قاشق چای خوری گیاه بهارنارنج را به آن اضافه کنیدو اجازه دهید به خوبی دم شود. سپس دمنوش این گیاه را مصرف کنید.

سنبل الطیب:استفاده از گیاه یا ریشه گیاه سنبل الطیب برای درمان صرع و کاهش استرس بسیار مفید است. از آنجا که گیاه سنبل الطیب دارای ماده‌ای به نام والین است، برای کاهش سردرد‌های ناشی از این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دارچین:استفاده از دمنوش دارچین موجب می‌شود که حملات صرعی کاهش یابد. دمنوش دارچین دارای خواص آرام بخشی است و در آن مواد ضد التهاب یافت می‌شود. شما می‌توانید دارچین را به همراه ۱۰ عدد هل بجوشانید و میل کنید.

آب گشنیز:از آنجا که گیاه گشنیز دارای ویتامین‌هایی مانند ویتامین D، B۶، E و اسید فولیک است می‌تواند حملات صرعی را کاهش دهد. گیاه گشنیز می‌تواند کانال‌های پتاسیم موجود در مغز را فعال کند و از این راه تشنج را کنترل کند.