این نقدی است که سالهاست بر دورههای آموزش پیش از ازدواج وارد است، همچنین بر آزمایش هایی که فقط تعداد معدودی از بیماریها را غربالگری میکند و تست اعتیادش آنقدر پیش پا افتاده اجرا میشود که هر معتاد میتواند خود را سالم جا بزند و پای سفره عقد بنشیند.
اما با این حال این کلاسها با همین پای لنگان و وضع نامطمئن همچنان برگزار میشود و باز هم در تیررس نقدها قرار میگیرد. دیروز یک فرصت مناسب برای نقد آموزش زوجها به وجود آمد، آن هم در مراسمی که نمایندگان وزارت ورزش و جوانان و سازمان نظام روانشناسی، تفاهمنامهای امضا کردند تا ارائه مشاوره به زوجها سرو سامان بگیرد.
محمود گلزاری، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در این مراسم به چند موضوع انتقاد داشت؛ به شرایط کنونی ازدواج، به همسریابیهای سنتی که کفایت زندگی پیچیده امروز را نمیدهد به حضور کمرنگ مشاوره قبل و بعد از ازدواج و به آموزشهای جنسی زوجها که آشفته و نابسامان است.
انتقاد گلزاری از نحوه ارائه آموزشهای جنسی به زوجهاست؛ آموزشهایی که به تعبیر او بیشتر از ناحیه افراد فاقد صلاحیت ارائه میشود و طبیعی است که نمیتواند اثر گذار باشد. ایجاد شبهه در کارایی آموزشهای پیش از ازدواج که آموزشهای جنسی نیز جزئی از آن است البته موضوعی قدیمی است، ولی چون مشکلی کهنه است و هنوز گامی برای اصلاح آن برداشته نشده همچنان جای بحث دارد. ضمن این که گلزاری نه فقط به ضعف این آموزشها در کلاسهای پیش از ازدواج، بلکه به ناکارآمدی بسیاری از این آموزشها در مراکز مشاوره فعال در نقاط مختلف نیز اشاره دارد که نه تنها گره از کار زوجها باز نمیکند، بلکه گره مشکل آنها را کورتر نیز میکند.
آموزش جنسی، مهارتی برای زندگی
با اینکه یک آمار میگوید 50 درصد از طلاقهای ثبت شده در کشور به دلیل مسائل جنسی است، اما درآماری که سازمان ثبت اسناد کشور ارائه میکند این دلیل حتی جزو ده علت طلاقهای ثبت شده در کشور نیست، بهطوری که دخالت خانوادهها، پایبند نبودن به شروط ضمن عقد،اعتیاد، فقر مالی، خودداری از پرداخت نفقه، ضرب و جرح و محکومیت قطعی یکی از زوجها در صدر قرار دارد. با این حال خیلیها معتقدند گرچه در لابه لای این دلایل بهطور مستقیم به مشکلات جنسی اشاره نشده، اما بیشک این عامل در پس بسیاری از مشکلات پنهان است و فقط به زبان نمیآید.
برای همین است که محمد حاتمی، معاون سازمان نظام روانشناسی و مشاوره به جامجم تاکید میکند که آگاهی از مسائل جنسی نیاز زوجهاست و بهرهمندی از مهارتهای جنسی، جزو مهارتهای زندگی. این روانشناس تسلط بر مسائل جنسی و حقوق و تکالیف افراد در این حوزه را لازمه شروع زندگی مشترک میداند، اما به مراجعه به کتابهای موجود در بازار اعتقاد راسخ ندارد. حاتمی بیشتر کتابهایی که قصد دارند به زوجها آگاهی جنسی دهند یا آنها را به تفاهم جنسی با همسرانشان برسانند، کتابهایی متعلق به فرهنگ غربی میداند که در بیشتر موارد با سنتها و فرهنگ ایران همخوانی ندارد و مشکلی را حل نمیکند.
محسن ایمانی، کارشناس تحکیم خانواده نیز چون نیاز زوجها به آگاهی جنسی را ضروری میداند و به آموزشهای مستمر و عمیق جنسی معتقد است، به جامجم توضیح میدهد که به جای کتاب و جزوه باید از حضور استادان حوزه مشاوره استفاده کرد و مردان صاحبنظر، زوج را آموزش دهند و زنان صاحبنظر، زوجه را.
این روانشناس البته آموزش مسائل جنسی را فقط برای افراد متاهل ضروری میداند نه برای مجردها مگر این که مجردها مبتلا به انحرافات جنسی باشند و آگاه کردن آنها نسبت به پیامدهای این انحرافات برایشان ضروری باشد و این همان نکتهای است که روز گذشته معاون وزارت ورزش و جوانان نیز به آن اشاره داشت.
ازدواج مناسب، مقدم بر هر چیز
وقتی گفتهاند کبوتر با کبوتر، باز با باز حرفی از سر دلخوشی نزدهاند، بلکه سنجیدهاند تا فهمیدهاند زیر یک سقف فقط دو آدم همطراز و هم کفو قادرند زندگی کنند. خوشبختی هدیهای نیست که تقدیم آدمها کنند، بلکه وضعی است که با تلاش و مراقبت بهدست میآید؛ البته به این شرط که زن و مرد هر دو بخواهند و راه و روش رسیدن به آن را بلد باشند.
علی انتظاری، جامعهشناس خانواده به این جملات باور دارد توضیح میدهد که مهارت جنسی فقط یک جز از مهارتهای زندگی است که اگر وجود داشته باشد، اما بقیه مهارتها آن را تکمیل نکند، به تنهایی به یک زندگی مشترک مطلوب نمیانجامد. به عبارت دیگر او به ازدواج مناسب و کنار هم قرار گرفتن دو انسانی که با هم تناسب دارند، اعتقاد دارد؛ یعنی دو زوجی که مهارت سازگاری را آموختهاند، میدانند از زندگی و از همسرشان چه میخواهند، نحوه برقراری ارتباط را میدانند، قدرت تجزیه و تحلیل و حل مشکلات را دارند و علاوه بر اصالت خانوادگی، اهدافی برای خود دارند. پس به این ترتیب بیش از تاکید بر یافتن راههایی برای کاهش طلاق باید راههایی برای داشتن ازدواجهای درست پیدا کرد و بیش از تاکید بر ظواهر باید به آموختن مهارتهای زندگی اصرار داشت و البته در این میان به آموزش مهارتهای جنسی که بهترین فرصت برای آموزش آن کلاسهای پیش از عقد است و مراکز مشاوره حرفهای که متخصصان راه و چاه مسائل را به زوجها نشان دهند.