سیسجندر یا سیس به کسی گفته میشود که جنسیتش با جنسیتی که در زمان تولد بر اساس جنس به او نسبت دادهاند همسو است.
مثلا، کسی که از ابتدای تولد اندام جنسی نرینگی دارد و در ذهن و باورش خود را مرد هویتیابی میکند، یک مرد سیسجندر (cis man) است.
با نگاه کردن به تقابل بین ناهنجاری جنسیتی و عملکرد جنسیتی ترنس ها، به برتری غیر ترنس ها پی می برید. در حالی که تراجنسی ها چنانچه هویت خود را به صورت معلوم و آشکار نمایش ندهند به سادگی پیش از پیش طرد شده و تحت فشار و تحت تاثیر خشونت قرار می گیرند.
از طرف دیگر به اشخاص تک شخصیتی (همسو جنسی) اجازه می دهند تا در ارائه جنسیت خود، آزادی عمل بیشتری داشته باشند. یک زن تک شخصیتی که آرایش نمی کند، امکان دارد وی را ژولیده و بهم ریخته مشخص کنند ولی او را زن حقیقی می نامند.
با این حال، زن ترا جنسیتی که آرایش نمی کند یا پاشنه بلند نمی پوشد، با مجازات های سنگین تری مواجه است. وی امکان دارد هر مقداری از ناسازگاری، محرومیت و حتی خشونت فیزیکی را تجربه کند.
به طور مشابه، یک مرد تک شخصیتی که گاهی هنجارهای جنسیتی را می شکنند به عنوان یک شخص آگاه از نظر اجتماعی، نقش مثبت نگری می شود اما یک مرد تراجنسی که آرایش می کند خود به خود وی را به عنوان جعلی می نامند.
جنسیت با زن و مرد بودن مرتبط است ولی همان نیست.
براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، جنسیت یک ساختار اجتماعی است که براساس آن هنجارها، رفتارها و نقش هایی که زنان و مردان باید در جامعه رعایت کنند، مشخص می شود.
برخی از نمونه های نقش های جنسیتی عبارتند از:
زنان لباس های سنتی زنانه مثل دامن و لباس می پوشند.
زنان مودب، سازگار و پرورش دهنده هستند.
مردان قوی، پرخاشگر و جسور هستند.
نقش های جنسیتی می توانند با گذشت زمان عوض شده و از جامعه ای به جامعه دیگر فرق کنند.
اشخاص همسوجنس معمولا با هنجارها و انتظارات جنسیتی مطابقت دارند. با این حال یک شخص می تواند همسوجنس باشد و هنوز هم به شیوه ای غیر مطابق با جنسیت لباس بپوشد.
همسوجنسی یک هویت جنسی است. اشخاص همسوجنس دارای هویت جنسی هستند که با جنسیتی که پزشک به محض به دنیا آمدن به آنها نسبت داده، همسو است. برای مثال، یک مرد همسوجنس به عنوان یک مرد و یک زن همسوجنس به عنوان یک زن شناخته می شود.
امکان دارد اشخاص از هویت جنسی خود برای توصیف حس خود در مورد جنسیت استفاده کنند. این جنسیت می تواند با جنسیتی که پزشک محض به دنیا آمدن به آنها نسبت داده است فرق داشته باشد یا نه.
طبق یکی از مقالات سال 2020، به طور معمول بچه ها شناسایی جنسیت خود را در حدود 3 تا 5 سالگی شروع می کنند. امکان دارد برخی از اشخاص از سنین جوانی بدانند که هویت جنسی آنها با جنسیتی که پزشک به آنها نسبت داده یکجور نیست و دیگران بعدا در زندگی خود این مسئله را کشف کنند.
همینطور امکان دارد اشخاص در هر مرحله از زندگی، هویت جنسی خود را عوض کنند.
هویت جنسی مختص هر شخص است و شخص دیگری نمی تواند این مسئله را برای او معلوم کند. امکان دارد برخی از اشخاص توان نشان دادن برچسب هویتی خود را نداشته باشند یا با آن حس راحتی نکنند.
بیان جنسیتی به ظاهر خارجی شخص اشاره دارد. Trevor Project خاطرنشان کرد که این امر شامل شکل ظاهری، رفتار، مدل مو و لباس اشخاص است. همینطور می تواند شامل نام و ضمایر آنها باشد.
در مورد ارتباط این دو باید گفت که نیازی نیست که بیان جنسیتی با هنجارهای جنسیتی یا همسوجنسی مطابقت داشته باشد.
اشخاص با هر هویت جنسیتی امکان دارد خود را به شیوه های گوناگونی بیان کنند. امکان دارد برخی جنسیت زنانه تر را ترجیح دهند و دیگران بیان مردانه تر را انتخاب کنند. همینطور امکان دارد برخی از اشخاص امکان دارد تا بیان جنسیتی آندروژنی یا دوجنسی را نشان دهند.