علل زخم آلت تناسلی، تشخیص و درمان آن

زخم آلت تناسلی

زخم‌ آلت تناسلی ممکن است در افراد مختلف با اشکال و اندازه‌های متفاوت باشد:

- گاهی به بزرگی یک سکه و گاهی به کوچکی سر سوزن هستند.

- ممکن است پر از مایع یا خشک باشند.

- شاید تک یا به‌صورت خوشه باشند.

- در هر جای ناحیهٔ تناسلی، روی آلت تناسلی، روی پوست بیضه، یا بین دستگاه تناسلی و مقعد، دیده می‌شود. 

- ممکن است این زخم‌ها همراه با درد یا بدون درد باشند.

• این ویژگی‌ها در تشخیص و درمان باید مورد توجه قرار گیرد.

عواملی که سبب ایجاد زخم آلت تناسلی می شود

در اولین برخورد با زخمهای ناحیه تناسلی می بایست به بیماریهای منتقله از راه جنسی مشکوک شد که مهمترین آنها عبارتند از سیفلیس، هرپس تناسلی، شانکروئید، لنفوگرانولوم ونروم و گرانولوم اینگوئینال می‌باشد.

هر کدام از این بیماریهای می توانند باعث ایجاد زخم تناسلی شوند که با توجه به سایر علایم از یکدیگر افتراق داده می شوند. البته سایر علل از جمله مشکلات پوست آن ناحیه هم می توانند زخم ایجاد کنند ولی با توجه به شیوع بالاتر بیماریهای جنسی بهتر است حتما به پزشک مراجعه نمایند. زخم آلت تناسلی علل متفاوت عفونی یا غیرعفونی دارد که شامل موارد زیر است:

• عوامل غیر عفونی

از علل غیر عفونی که ممکن است باعث زخم تناسلی شوند عبارتند از:

- بیماری های خود ایمنی: از جمله ی این بیماری ها می توان به لوپوس، سندروم بهجت، آرتریت روماتوئید و پسوریازیس اشاره کرد. معمولا این بیماری ها زمینه خودایمنی یا منشا ژنتیکی دارند.

- اگزما: اگزما و درماتیت ضایعات التهابی پوست بوده که می تواند به علت خشکی پوست، تماس مالشی یا آلرژی ایجاد شود.

- فعالیت جنسی: تماس جنسی شدید، خشک و یا طولانی مدت، چه در ارتباط با شریک جنسی و چه بصورت خودارضایی می تواند باعث بروز زخم در ناحیه تناسلی گردد.

- دیابت: در موارد دیابت کنترل نشده یا مزمن و طولانی مدت ممکن است زخم تناسلی بروز کند.

- داروها: حساسیت به برخی داروها می تواند منجر به بروز زخم تناسلی شود که اصطلاحا به آن Fixed Drug Eruption می گویند. رنگ این ضایعات بنفش یا قرمز تیره هست و می تواند با تاول همراه باشند.

- ضایعات بدخیم یا پیش بدخیم: این ضایعات غالبا به رنگ قرمز بوده و معمولا رشد آهسته ای دارند و برای تشخیص قطعی نیاز به نمونه برداری است.

- گزش حشرات: گاه گزش حشرات می تواند باعث قرمزی، تاول و در نهایت ایجاد زخم شود.

• عوامل عفونی

علل عفونی بوجود آورنده ی زخم ناحیه تناسلی غالبا از طریق رابطه ی جنسی غیر ایمن با فرد آلوده ایجاد می شوند. گاه عفونت در اثر اصلاح با تیغ آلوده یا شنا در آب آلوده رخ می دهد. برخی از اسامی این عفونت ها برای عامه مردم نا آشنا می باشد ولی اطلاع اجمالی از آن ها باعث می شود تا بیمار برای تشخیص و درمان، سریع تر به پزشک ارولوژی مراجعه کند. عفونت هایی که ممکن است با زخم تناسلی همراه باشند عبارتند از:

- سیفلیس: زخم ها ۱۰ تا ۹۰ روز بعد از تماس جنسی با فرد آلوده رخ می دهند و به آن شانکر گفته می شود. این زخم ها سفت و بدون درد بوده با اندازه ی بین ۵ تا ۱۵ میلی متر بوده و حاشیه واضحی دارد. اغلب موارد همراه با بزرگ شدن غدد لنفاوی ناحیه کشاله ران می باشد.

- تبخال تناسلی (هرپس ژنیتال): در بیماری تبخال تناسلی ،زخم ها ۲ تا ۱۲ روز بعد از تماس جنسی با فرد آلوده بروز می کند و به شکل دونه های ریز یا تاول های کوچک در زمینه قرمز رنگ پدید می آیند و بعد از چند روز تاول ها ترکیده و زخم می شود و بعد از حداکثر یک دوره ی دو هفته ای بتدریج بهبود می یابند ولی ممکن است مجدد عود کنند.

- زگیل تناسلی: زگیل تناسلی برجستگی قارچ مانند هستند که در ناحیه تناسلی ایجاد می شوند. بهترین درمان زگیل تناسلی مردان و زنان استفاده از لیزر زگیل تناسلی است. اگر زگیل تناسلی در زنان درمان نشود، در نوع پیشرفته می تواند سبب ایجاد سرطان دهانه رحم شود.

- مولوسکوم: بصورت جوش های کوچک با مرکز فرو رفته دیده می شوند که بعد از مدتی زخم شده و بهبود می یابند.

- شانکروئید: زخم ها ۳ تا ۱۰ روز بعد از تماس جنسی با فرد آلوده بروز می کند زخم ها چرکی، عمقی و با درد همراه هستند. ابتدا بصورت دونه های ریزی به نام پاپول بوده و بعد به زخم تبدیل می شوند. مردان ختنه شده کمتر در معرض ابتلا به این عفونت هستند. بزرگی و التهاب غدد لنفاوی کشاله ران نیز در این بیماری دیده می شود.

- گرانولوم اینگوئینال: این بیماری نیز باعث زخم تناسلی می شود و بیشتر در کشورهای آفریقایی و برزیل و هند دیده می شود. زخم ها ۵۰ روز بعد از تماس با فرد آلوده بروز می کنند. زخم ها بدون درد بوده و به آهستگی گسترش می یابند. علیرغم اسم آن ، کشاله ران مبتلا نمی شود. زخم ها به رنگ قرمز گوشتی هستند. امکان درگیری دهان هم وجود دارد.

- لنفوگرانولوم ونروم: زخم ها ۵ تا ۲۱ روز بعد از تماس جنسی بروز می کنند و بدون درد بوده و خودبخود برطرف می شوند. غدد لنفاوی کشاله ران متورم و دردناک شده و در نهایت چرکی گشته و باعث زخم در ناحیه کشاله ران می شوند. معمولا همراه با تب و لرز هست.

- سل: در موارد نادری ممکن است در اثر برخورد خلط و آب دهان آلوده به باسیل کخ(عامل ایجاد بیماری سل) با ناحیه تناسلی منجر به زخم تناسلی شود.

- دیگر عفونت های قارچی و باکتریال: برخی از عفونت های قارچی و باکتریال نیز می توانند باعث بروز زخم در ناحیه تناسلی گردند.

تشخیص و درمان زخم آلت تناسلی

بررسی شکل ظاهری و علائم به همراه گرفتن آزمایش خون، تنها راه تشخیص زخم آلت تناسلی پزشک را گمراه نکنید.

• خود درمانی نکنید. بدترین کاری که می‌کنید خوددرمانی و استفاده از داروهای خانگی یا تجویز شده توسط دوستان است. این کار علائم را مخفی کرده و پزشک را در تشخیص علت زخم گمراه می‌کند. مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای دیگر بر آزمایش خون و بافت تأثیر گذاشته و نتایج آنها را تغییر می‌دهد.

• تأخیر نکنید: هرچه دیرتر به پرشک مراجعه کنید، تشخیص و درمان علت زخم مشکل‌تر می‌شود. پس به محض دیدن زخم تناسلی نزد پزشک بروید.

• همسرتان را نیز برای معاینه نزد پزشک ببرید: استفاده از کاندوم فقط انتقال عفونت از ناحیهٔ پوشیده شده را مانع می‌شود و هنوز امکان انتقال آن از نواحی دیگر بدن وجود دارد. بنابر این احتمال اینکه همسر شما نیز به بیماری‌تان مبتلا شده باشد بالا است.