کد خبر: ۲۶۶۸۵۶
تاریخ انتشار: ۲۰:۴۰ - ۰۸ آبان ۱۳۹۹ - 2020October 29
خودارضایی یا استمناء در واقع تحریک دستگاه تناسلی برای رسیدن به برانگیختگی و لذت جنسی است که توسط خود فرد انجام می شود. در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.

شفاآنلاین>سلامت جنسی>خودارضایی (Masturbation) از جهات مختلفی می تواند روی شما و سلامتی بدنتان تاثیر منفی بگذارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

  • کاهش سلامتی بدن
    به گزارش شفاآنلاین:حدود ۴ تا ۸ روز طول می کشد تا منی تولید شود؛ البته این موضوع به خود فرد هم بستگی دارد. برای اینکه مایع منی کیفیت خوبی داشته باشد به مواد معدنی، پروتئین و مواد غذایی سالم و مقوی نیاز است. در صورتی که فرد به طور مداوم خودارضایی کند، سطح عمومی سلامتی اش به خاطر از دست رفتن این مواد مغذی کاهش پیدا می کند.
  • کاهش سلامتی استخوان ها
    اگر کسی به طور شدید به این کار مبتلا شود و این عمل را ۸ تا ۱۰ بار در هفته به مدت ۶ ماه ادامه بدهد بدون شک دچار مشکلات استخوانی می شود. خودارضایی مکرر در بازه های زمانی کوتاه باعث می شود بخشی از استخوان که شامل فسفر، کربن و سایر مواد معدنی استخوانیست با کاهش کیفیت روبرو شود و در نتیجه فرد احساس کند که زانوها و مفاصلش موقع راه رفتن صدا می دهند یا دچار درد می شوند.
  • تغییرات چهره
    این عمل می تواند روی چهره شما هم اثر منفی و نامطلوبی بگذارد. معمولا کسانی که به دفعات زیاد این عمل را انجام می دهند بعد از مدتی دچار کوچک شدن گونه ها و باریک شدن صورت می شوند. از طرف دیگر، با اینکه جوش جوانی مساله طبیعی و نرمالی محسوب می شود اما افرادی که خود ارضایی می کنند بیشتر دچار آکنه می شوند. استمنا می تواند باعث بروز لکه هایی روی پوست صورت بشود و در برخی موارد تقارن چهره را هم از بین ببرد.
  • تاثیر منفی روی روند طبیعی زندگی
    افرادی که به استمنا اعتیاد پیدا می کنند تمرکزشان را از دست می دهند و اعتماد به نفسشان هم کاهش پیدا می کند. معمولا این افراد از جمع گریزانند و ترجیح می دهند تنها باشند. نشان داده شده است که دانش آموزان مبتلا به خودارضایی نمی توانند به خوبی روی درس و فعالیت های مدرسه تمرکز کنند و بزرگسالانی هم که دچار این مساله هستند در کار و عملکرد اجتماعی شان با مشکل مواجه می شوند.
  • آسیب دیدن آلت تناسلی
    استمناء مکرر و مداوم می تواند باعث آسیب دیدن واژن خانم ها یا آلت تناسلی آقایان شود. در برخی موارد حتی ممکن است مردانی که زیاد استمناء می کنند دچار نوعی بیماری اکتسابی به نام پیرونی شوند که در آن آلت تناسلی انحراف پیدا می کند و کج می شود.
  • افزایش استرس
    خودارضایی می تواند زندگی اجتماعی شما را تحت تاثیر قرار بدهد. اعتیاد به این عمل در دراز مدت شما را به فردی گوشه گیر و منزوی تبدیل می کند که مدام تحت فشار و استرس قرار دارد. در صورتی که احساس می کنید دچار این عوارض شده اید بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا به شما کمک کند استمناء را ترک کنید.
  • تاثیر روی روابط جنسی
    خودارضایی عملی انفرادیست که در صورت تکرار و تداوم بیش از حد می تواند زندگی جنسی تان را با اختلال روبرو کند. اگر عادت کنید که خودتان به تنهایی به ارگاسم برسید، ذهن و بدنتان فقط به واکنش های انفرادی پاسخ می دهند و در نتیجه ممکن است در روابط زناشویی با همسرتان دچار مشکل شوید و نتوانید از فعالیت جنسی دو سویه لذت ببرید.
  • وابستگی و اعتیاد
    نه فقط درباره استمناء، بلکه اعتیاد از هر نوعی که باشد اثرات مخربی به جا می گذارد. اگر احساس می کنید که نمی توانی جلوی خودتان را بگیرید و مدام باید خودارضایی کنید بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید تا به شما کمک کند از وابستگی و اعتیاد به انجام این عمل رها شوید.

ترک خودارضایی

خودارضایی و اضطراب

در برخی افراد خودارضایی باعث ایجاد تنش و اضطراب می شود. تحقیقات نشان می دهند مردانی که بیش از حد خودارضایی می کنند استرس و اضطراب بیشتری را هم تجربه می کنند. علاوه بر این با توجه به اینکه استمناء و خودارضایی در بسیاری از فرهنگ ها عملی زشت و ناپسند محسوب می شود، احساس گناهی که به دنبال خودارضایی به وجود می آید این اضطراب و استرس را تشدید می کند.

استمناء در بسیاری از ادیان و فرهنگ ها گناه محسوب می شود و همین عامل باعث می شود فرد بعد از خودارضایی احساسی ناخوشایند و گناه آلود داشته باشد. استرس و اضطراب ناشی از این مساله در دراز مدت می تواند روی سلامت عمومی شخص تاثیر منفی بگذارد یا باعث افسردگی او شود.

اعتیاد به خودارضایی

احساس اعتیاد و وابستگی از طریق ترشح دو هورمون دوپامین و اندورفین در مغز ایجاد می شود. دوپامین نوعی انتقال دهنده عصبی است که باعث ایجاد احساس لذت در شما می شود. اندورفین نیز موقعی که دچار استرس می شوید و یا فعالیت بدنی می کنید آزاد می شود و باعث کاهش تنش و اضطرابتان می شود.

وقتی خودارضایی می کنید، بدن همزمان دوپامین و اندورفین آزاد می کند. هر چه دفعات استمناء بیشتر شود مغز نیز مجبور می شود مقدار بیشتری از این هورمون ها را ترشح کند. این هورمون ها سطح استرس و اضطراب بدن را کاهش می دهند؛ بنابراین افرادی که بیشتر اوقات با تنش و اضطراب مواجه هستند معمولا بیشتر از سایرین هم استمناء می کنند.

زمانی که فرد به خودارضایی کردن اعتیاد پیدا می کند و به طور مداوم آن را انجام می دهد در واقع به ترشح هورمون های دوپامین و اندورفین وابستگی پیدا کرده است. درست مثل هر اعتیاد دیگری، رفته رفته و با گذشت زمان، اثر اولیه ترشح این دو هورمون کمرنگ می شود و فرد برای اینکه به همان احساس لذت سابق دست پیدا کند مجبور است بیشتر استمناء کند تا دوپامین و اندورفین بیشتری در بدنش ترشح شود. آزاد شدن دوپامین در مغز، احساساتی مشابه با مصرف هروئین ایجاد می کند.

عوارض خودارضایی در خانم ها

  1. خودارضایی باعث از بین رفتن پرده بکارت در خانم ها می شود
  2. خودارضایی رحم زن را ضعیف می کند و در نتیجه خطر سقط جنین در آینده را افزایش می دهد
  3. خودارضایی خطر ابتلا به عفونت در خانم ها را افزایش می دهد
  4. اکثر خانم هایی که به خودارضایی اعتیاد دارند در روابط جنسی با همسرشان به مشکل برمی خورند

چطور بفهمیم به خودارضایی اعتیاد داریم؟

اگر خودارضایی به بخشی جدا نشدنی از زندگی شما تبدیل شما و قسمت بزرگی از افکارتان را به خودش اختصاص داده احتمالا شما به این عمل وابسته شده اید. به علاوه در صورتی که هر یک از علائم زیر را دارید می توان گفت شما به استمناء اعتیاد پیدا کرده اید:

  • اگر روز به روز بیشتر دنبال فیلم ها و تصاویر تحریک کننده و مستهجن هستید.
  • اگر از خودارضایی های مکررتان احساس شرمندگی می کنید.
  • اگر به دلیل عادت کردن به خودارضایی در روابط جنسی تان با مشکل روبرو شده اید.
  • اگر در مکان های عمومی، محل کار یا خانه اقوام و دوستان خودارضایی می کنید و نمی توانید جلوی آن را بگیرید.
  • اگر زمانی که خودارضایی نمی کنید احساس افسردگی، ناامیدی و ناراحتی دارید.
  • اگر دوست ندارید با خانواده و دوستانتان وقت بگذرانید و یا از فعالیت های سرگرم کننده قبلی تان هیچ لذتی نمی برید.

کودکان و خودارضایی

روش های ترک خودارضایی

ترک خودارضایی همیشه مساله ای بحث برانگیز و گیج کننده بوده است. خیلی ها بارها و بارها تصمیم گرفته اند که این عمل را کنار بگذارند و بعد از مدت کوتاهی با شکست مواجه شده اند. برای اینکه بتوانید استمناء کردن را متوقف کنید باید روی تغییر عادات و رفتارهای همیشگی تان کار کنید و این مساله معمولا زمان بر است. مثل هر رفتار دیگری، استمناء هم اگر از کنترل فرد خارج شود عواقب و پیامدهای مضری خواهد داشت. ترک خودارضایی و استمناء به استراتژی ها و راهکارهای موثری نیاز دارد که ما در این مطلب به برخی از آنها اشاره می کنیم.

قبل از هر کاری باید درباره عادات و رفتارهای خودتان اطلاعات کامل کسب کنید. سوالات زیر از خودتان بپرسید و آنها را یادداشت کنید:

  • روزی چند بار خودارضایی می کنم؟
  • معمولا در چه ساعاتی از روز این کار را انجام می دهم؟
  • وقتی خودارضایی می کنم چه احساسی دارم و بعد از آن چه فکری می کنم؟
  • اکثر مواقع این کار را کجا انجام می دهم؟

با ردیابی هر کدام از این موارد می توانید الگوهای رفتاری و موقعیت هایی که باعث می شوند به سمت خودارضایی سوق داده شوید را شناسایی کنید و برای ترک این عمل تصمیمات بهتری بگیرید.

  • از دیدن فیلم ها و تصایر تحریک کننده خودداری کنید 
    قرار گرفتن در معرض موارد محرک میل به استمناء را افزایش می دهد. اگر واقعا دلتان می خواهد این عمل را ترک کنید باید از دیدن فیلم ها و تصاویر تحریک کننده یا سر زدن به وب سایت های پورن خودداری کنید. ترک این عادت ها کار بسیار سختی است اما اگر واقعا اراده کنید می توانید آنها را کنار بگذارید.
  • خودتان را به فعالیت های مفید و سازنده مشغول کنید 
    هر چه مشغله بیشتری داشته باشید احتمال اینکه سراغ استمناء بروید کمتر است. به جای خودارضایی کردن فعالیت های مفید را جایگزین آن کنید تا انرژی تان به شکل بهتر و سازنده تری تخلیه شود. می توانید یک سرگرمی جدید برای خودتان ایجاد کنید یا به یادگیری مهارت های مختلف مثل موسیقی بپردازید و یا اینکه ورزش کنید و کتاب بخوانید. این کارها باعث می شود یاد بگیرید که چطور انرژی تان را روی انجام کارهای دیگر متمرکز و به این ترتیب کم کم خودارضایی را ترک کنید.
  • به مشاور مراجعه کنید 
    اگر احساس می کنید تاثیرات منفی استمناء گریبانگیر خودتان و زندگی تان شده بهتر است به مشاور مراجعه کنید. در برخی موارد خودارضایی با اختلال وسواس اجباری همراه است که تشخیص و درمان آن فقط با کمک مشاور ممکن است. صحبت کردن با پزشک یا مشاور به شما کمک می کند تا احساسات منفی تان نسبت به این مساله را بازگو و راهنمایی های لازم و موثر برای ترک خودارضایی را دریافت کنید.
  • به سلامتی تان اهمیت بدهید
    داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش کردن از بسیاری جهات می تواند روی سلامتی بدن شما تاثیر مثبتی بگذارد. هر چه بیشتر به خودتان و سلامتی بدنتان اهمیت بدهید احتمال اینکه سمت استمناء بروید کمتر می شود. علاوه بر این، ورزش کردن می تواند تمرکز و انرژی شما را به خودش معطوف کند و مانع از خودارضایی شود.
  • تا حد امکان سعی کنید تنها نمانید 
    تنها شدن وسوسه ها برای خودارضایی کردن را افزایش می دهد. اگر قصد دارید استمناء را کنار بگذارید تا جایی که ممکن است در جمع باشید؛ مثلا به جای تنها ماندن در خانه بیرون بروید و قدم بزنید، به دیدن دوستانتان بروید یا از آنها بخواهید پیش شما بیایند.
  • برهنه نخوابید 
    برهنه خوابیدن یا لباس کم پوشیدن ممکن است باعث تحریکتان شود و دست به استمناء بزنید. شب ها لباس های راحت و گشاد بپوشید تا قبل از خواب کمترین تحریکات را داشته باشید.
  • صبور باشید
    برای ترک یک رفتار یا عادت غلط باید صبر و حوصله به خرج بدهید. هیچ چیز یک شبه اصلاح نمی شود پس از خودتان توقع نداشته باشید که همین الان اراده کنید و یک روزه استمناء را کنار بگذارید. تغییر و تصحیح رفتارهای غلط پروسه ای زمان بر است. شکیبا و صبور باشید و مطمئن باشید که به تدریج و کم کم موفق خواهید شد.
  • ذهنتان را سازمان دهی کنید
    زمان هایی که احتمال بیشتری برای استمناء در آنها وجود دارد را شناسایی کنید. چشمانتان را ببندید و  خودتان را در آن موقعیت تصور کنید. بعد با قاطعیت تصمیم بگیرید که به جای خودارضایی کردن مشغول عمل دیگری بشوید. خودتان را تجسم کنید که طور دیگری رفتار می کنید و احساس خود کنترلی و قدرت کنید. یادتان باشد که بزرگترین لذت زندگی کنترل کردن خود است. این احساس که بتوانید هر زمان که خودتان می خواهید جلوی خودارضایی کردن یا هر عمل دیگری را بگیرید می تواند بهترین احساس و لذت ممکن باشد.

بعد از ترک خودارضایی چه اتفاقی می افتد؟

وقتی استمناء را ترک می کنید احتمالا تا مدتی با احساس ناامیدی و کسالت روبرو می شوید اما این حالت موقتیست. بدن کم کم یاد می گیرد که با الگوهای رفتاری جدید خودش را تطبیق بدهد و به آنها عادت کند. جایگزین کردن عادات و رفتارهای جدید می تواند به شما کمک کند کمتر به این مساله فکر کنید و راحت تر بتوانید با آن کنار بیایید.

مزایای ترک خودارضایی

  • از بین رفتن احساس گناه و شرم
  • کاهش استرس و اضطراب
  • کاهش احتمال بروز اختلال نعوظ
  • داشتن وقت بیشتر برای گذراندن با خانواده و دوستان
  • خود کنترلی بیشتر
  • افزایش اعتماد به نفس
  • افزایش عملکرد جنسی
  • افزایش انرژی

پیامدهای خودارضایی

کودکان و خودارضایی

ممکن است شما هم مانند بسیاری از والدین در کودکان خودتان رفتار هایی مانند استمناء را دیده باشید و چنین چیزی در نظر شما بسیار عجیب باشد. کودکان معمولا سعی می کنند با لمس نواحی تناسلی خود یا چسباندن یک شی به آن نواحی، لذت کافی را دریافت کنند. این حرکت کاملا در کودکان طبیعی است و نمی توان آن ها را مقصر چنین کاری دانست. استمناء در کودکان معمولا در ابعاد های مختلفی رخ می دهد. برخی از کودکان میزان زیادی از این کار را انجام می دهند و عده ای دیگر هم به نسبت کمتر به سراغ خودارضایی می روند که در آن ها همه چیز طبیعی است و تعداد و میزان خودارضایی در کودکان تاثیر زیادی بر سلامت یا رفتار آن ها نخواهد داشت.

چیزی که وجود دارد، توجه شما به کودک خود است. درست است که گفته شد استمناء در کودکان طبیعی است اما شما باید حواس تان به خوبی به کودک تان باشد و رفتار های او را در هنگام خودارضایی بررسی کنید. بهتر است که به آرامی او را از چیز هایی که باعث می شود به خودارضایی نزدیک شود دور کنید و فعالیت های مفیدی را جایگزین آن کنید تا از طریق آن ها بتواند لذت کافی خود را دریافت کند.

گاهی هم وجود دارد که کودک رفتار نامناسبی از خود در برابر خودارضایی نشان می دهد و به شدت به آن وابسته می شود. برای این که بدانید در چه حالت هایی کودک به خودارضایی وابسته می شود، بهتر است که بند های زیر را بخوانید تا بتوانید بعد از آن به دنبال یک راه حل مناسب باشید.

  • اگر کودک شما هر بار با دیدن کارتون های مختلف این امور را در خود انجام داد و احساس کردید که خودارضایی در او شکل گرفته است، باید مراقب کودک تان باشید و به یک مشاوره کودک بروید.
  • زمانی که کودک شما کار های خودارضایی را در برابر افراد غریبه یا مهمان ها در خانه تان انجام می دهد، به معنای عدم ترس کودک از خودارضایی است و به آن وابسته شده است.
  • اگر شما از آن دسته افرادی هستید که سعی می کنید در هنگام خودارضایی کودک، او را از خودارضایی دور کنید و کودک تان از خود مخالفت و پرخاشگری زیادی نشان می دهد، حتما باید با یک مشاور صحبت کنید و به دنبال یک راه چاره برای کودک خود باشید.

تاثیر خودارضایی بر روی نازایی

تاثیر خودارضایی بر روی نازایی را نمی توان در شدت بالایی دانست. در حقیقت خودارضایی تاثیر کمی بر روی نازایی دارد و نمی توان این دو را به هم ربط داد مگر اینکه میزان انجام خودارضایی در شخص بسیار بالا باشد. به طور کل خودارضایی خود عمل خوب و مناسبی نیست و نمی توان آن را تحسین کرد اما به هر صورت طبق تحقیقاتی که انجام شده است، بسیاری از زنان و مردان این کار را حداقل برای یک بار انجام داده اند و تجربه اش را داشته اند.

اگر بخواهید به طور دقیق بدانید که چه میزان از خودارضایی بر روی بچه داری تاثیر دارد، می توان به یک تا دو بار در هفته اشاره کرد و اگر تعداد خودارضایی بیش از این عدد باشد باید حتما خودتان را به یک پزشک نشان دهید تا اعتیاد شما برطرف شود.

یکی از مشکلاتی که در مردان وجود دارد این است که اگر خودارضایی را به طور مداوم انجام دهند، تولید اسپرم در بدن مرد کم می شود و اسپرم های باقی مانده از کیفیت کمی برخوردار خواهند بود. این خود باعث نازایی و تولد فرزندی ناقص می شود که بسیار دردناک و دردسر ساز است. به همین دلیل از جهات مختلفی می توان خودارضایی را به نازایی ربط داد و آن را به درستی بررسی کرد.

ناباروری و نازایی به شدت در جامعه رشد پیدا کرده است که خود نشان از خطر و کم شدن تعداد خانوار در کشور است. خودارضایی خود مهر محکمی بر روی این جریان است و به رشد نازایی در جامعه کمک می کند. البته با اینکه تاثیر خودارضایی بر روی بچه دار شدن کم است اما میزان اعتیاد به آن و بررسی جهات دیگر باعث می شود که خودارضایی هم نیز در نازایی رکن مهمی باشد. اگر دارای یک خانواده هستید یا می خواهید فرزند سالمی داشته باشید بهتر است که خودارضایی را ترک کنید و زندگی سالمی را برای خود انتخاب کنید.

چه دلایلی باعث می شود خودارضایی صورت گیرد؟

یکی از مهم ترین سوال هایی که همیشه در همایش ها و مباحث جنسی صورت می گیرد، دلایل انجام خودارضایی است. شخصی که خودارضایی را انجام می دهد قطعا دلیلی جز لذت درونی دارد و باید بررسی کرد که در جامعه چه چیز هایی باعث می شود که یک فرد به سراغ خودارضایی برود. قطعا اولین دلیل را می توان نداشتن یک شریک جنسی یا شریک جنسی مناسب دانست. چنین مشکلی را می توان بیشتر در جوانان دید.

پسر ها و دختر ها بنا به دلایل مختلفی و همچنین عرف جامعه نمی توانند شریک جنسی مناسبی داشته باشند و همین باعث می شود که آن ها به سراغ خودارضایی بروند. البته گستره خودارضایی تنها به این افراد نیست. حتی افرادی که به طور منظم هم رابطه جنسی دارند، ممکن است خودارضایی انجام دهند و دلیل آن ها عدم رضایت از شریک جنسی خود است.

شریک جنسی یک بحث مهم در تمامی انسان ها است و باید شناخت کاملی از خود داشت تا بتوان یک شریک جنسی مناسب برای خود پیدا کرد. به همین دلیل است که بسیاری از مرد ها و زن ها طلاق می گیرند یا وابسته به خودارضایی می شوند.

یکی از دلایل مهم دیگر برای انجام خودارضایی ، وجود استرس فراوان است. طی تحقیقاتی که بر روی مردم انجام شد، پزشکان به این نتیجه رسیدند که استرس می تواند خودارضایی را در انسان ها ایجاد کند. افراد بعد از انجام خودارضایی دچار استرس کمتری شده و راحت تر می توانند فکر کنند.

همین باعث می شود که آن ها در شرایط سخت و استرس زا به سراغ خودارضایی بروند تا فکر بازتری داشته باشند که این خود اشتباه است زیرا عوارض خودارضایی بیشتر از استرس فراوان است. زمانی که استرس دارید بهتر است که نفس عمیق بکشید و از یک نوشیدنی استفاده کنید تا بدن شما در حالت استاندارد تری قرار بگیرد.

تاثیر خودارضایی بر روی زودانزالی یا دیرانزالی

بخش تلخی که همیشه در این عمل وجود دارد، زودانزالی و دیر انزالی است. ابتدا باید با زود انزالی شروع کرد. معمولا در بیشتر اوقات خودارضایی در مردان در یک حالت رخ می دهد و مرد ها ترجیح نمی دهند که همان موقع حالت های دیگری را امتحان کنند.

همین باعث می شود که مغز احساس کند تنها همان حالت وجود دارد و باید از همان پیروی کند. این باعث می شود که مرد در هنگام رابطه جنسی حقیقی با یک تحریک ساده، به ارگاسم نزدیک شود و نتواند خود را کنترل کند. حال مرد اگر بخواهد زودانزالی خود را درمان کند، علاوه بر ترک خودارضایی نیاز دارد که زمان زیادی را صرف خوردن دارو های مختلف و کنترل خود در رابطه جنسی کند که بسیار سخت است و نمی توان تحمل کند. به همین دلیل است که زودانزالی عموما در مرد ها رخ می دهد.

در زنان دیرانزالی شهرت بسیار بیشتری دارد. زنان عاطفه بیشتری نسبت به مرد ها خرج می کنند و در هنگام انجام این کار از راه های مختلفی خودشان را امتحان می کنند تا به نتیجه نهایی برسند. این یعنی ذهن شان از همان اول احساس می کند که باید راه های مختلفی را امتحان کند. همین باعث می شود که زن در انجام رابطه جنسی ناموفق باشد و به انزال کامل نرسد.

زیرا نیاز دارد که راه های مختلفی را انجام دهد و شریک جنسی او ممکن است در انجام این کار ناموفق و یا خسته شود. به همین دلیل است که دیرانزالی شهرت بیشتری در زنان دارد و وجود هر یک از این ها، رنج زیادی را در خود فرد و رابطه ایجاد می کند.

دیرانزالی و زودانزالی هرکدام می توانند به سرعت رابطه را نابود کنند زیرا یکی از ارکان مهم هر رابطه ای، وجود یک شریک جنسی مناسب است. بهتر است که برای داشتن یک رابطه جنسی مناسب و یک رابطه عاطفی پایدار، خودارضایی را ترک کنید و اگر دچار زودانزالی یا دیرانزالی شده اید، در کنار انجام راه های طبیعی حتما به یک پزشک مراجعه کنید و داروهای لازم را مصرف کنید تا درمان مناسبی برای خود داشته باشید. این کار عامل مهمی برای خرابی یک رابطه است و می تواند همه چیز را ویران کند.

نظرشما
نام:
ایمیل:
* نظر: