تعریف اختلال عملکرد جنسی این است که فرد، دچار اختلال نعوظ باشد که این اختلال می‌تواند به‌صورت نداشتن نعوظ یا پایین بودن کیفیت نعوظ طی سه ماه متوالی باشد
شفا آنلاین>سلامت>سلامت جنسی از جمله موضوعات مهم عرصۀ بهداشت فردی و اجتماعی است که متأسفانه در کشور ما به‌دلیل تابو انگاری، کمتر به آن پرداخته می‌شود و آگاهی‌رسانی دربارۀ آن اندک و محدود است.
به گزارش شفا آنلاین، از این رو با دکتر سعید آراسته متخصص اورولوژی و عضو تیم تخصصی کلینیک سلامت جنسی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا دربارۀ اختلالات عملکرد جنسی مردان و علل و درمان‌های آن به گفت و گو نشستیم.
منظور از اختلال عملکرد جنسی در مردان چیست؟
تعریف اختلال عملکرد جنسی این است که فرد، دچار اختلال نعوظ باشد که این اختلال می‌تواند به‌صورت نداشتن نعوظ یا پایین بودن کیفیت نعوظ طی سه ماه متوالی باشد. اگر کسی این شرایط را داشته باشد، می‌توان گفت که اختلال عملکرد جنسی یا اختلال نعوظ دارد.
اختلال عملکرد جنسی در مردان شیوع قابل توجهی دارد و با افزایش سن نیز شیوع آن بیشتر می‌شود. همچنین، بعضی شرایط جسمی و روانی نیز با افزایش شیوع اختلال عملکرد جنسی مرتبط اند. بنابراین، اختلال عملکرد جنسی یک وضعیت پیچیده است و طیفی از بیماری‌ها ممکن است در این روند دخالت داشته باشند.
اختلال در عملکرد جنسی مردان معمولاً ناشی از چه عللی است؟
برای پاسخ دادن به این پرسش ابتدا باید به عوامل مؤثر در فیزیولوژی عملکرد جنسی مردان توجه کنیم. مجموعه‌ای از عوامل مختلف عصبی، عروقی، هورمونی و روانی دست به دست هم می‌دهند تا فرد بتواند به یک نعوظ یا عملکرد جنسی سالم برسد. اگر به هر نحوی، در هر سطحی و به هر علتی در این چرخۀ پیچیده اشکال یا اختلالی ایجاد شود، می‌تواند به اختلال عملکرد جنسی با شدت‌های مختلف منجر شود.
شایع‌ترین علت اختلال عملکرد جنسی مردان چیست؟
شاید بر اساس دسته‌بندی سنی بهتر بتوان به این پرسش پاسخ داد. البته، همان‌طور که گفتم این تقسیم‌بندی قطعی نیست و خیلی از افراد ممکن است ترکیبی از عوامل را داشته باشند یا به مشکلی که فکر می‌کنیم در گروه سنی‌شان شایع نیست، مبتلا شوند.
به‌طور کلی در مردان جوان‌تر (زیر ۴۰ سال) مسائل روانی و فکری نقش پررنگ‌تری در بروز اختلال عملکرد جنسی دارند. البته این به این معنا نیست که بقیه عوامل نقش ندارند، بلکه اختلال ناشی از عوامل روحی و روانی در این گروه سنی شیوع بیشتری دارد.
در سنین بالای ۴۰ سال نقش عوامل جسمی در اختلال عملکرد جنسی بیشتر است. ارزش دسته‌بندی بر اساس سن، این است که یک تقریبی در ذهن ایجاد می کند که کدام یک از این شرایط ممکن است در هر فرد مطرح شود، بنابراین در همان برخورد اولیه با بیماران می‌توان یک استنباط تخمینی و البته نه دقیق داشت.
آیا سلامت عمومی و سبک زندگی هم می‌تواند بر عملکرد جنسی مردان اثرگذار باشد؟
بله، سلامت جنسی نیز همانند دیگر بخش‌های بدن وابسته به سلامت عمومی است. همان‌طور که برای حفظ سلامت عمومی بدن داشتن فعالیت بدنی مناسب، یعنی دست‌کم روزی نیم ساعت تا ۴۰ دقیقه و حداقل ۴ تا ۵ روز در هفته ورزش ضروری است، برای داشتن عملکرد جنسی مناسب هم این میزان فعالیت بدنی لازم است. در واقع داشتن عملکرد جنسی خوب مستلزم انجام منظم فعالیت‌های هوازی است.
سبک زندگی ناسالم و عاداتی مثل مصرف دخانیات و نوشیدن الکل نیز باعث اختلال در عملکرد جنسی می‌شوند. برخی فکر می‌کنند چون دود قلیان از آب رد می‌شود، خیلی مضر نیست ولی واقعیت این است که یک بار مصرف قلیان معادل مصرف دست‌کم ۱۴۰ تا ۱۵۰ نخ سیگار است.
دود، نیکوتین و مواد مضری که در دخانیات وجود دارند، فقط به قلب و عروق و ریه آسیب نمی‌زند. از آنجا که رگ‌های مربوط به خونرسانی سیستم تناسلی کوچک‌ترند و قطر کمتری دارند، آسیب‌پذیرترند و مصرف دخانیات می‌تواند موجب آسیب جدی به عروق دستگاه تناسلی شود. مصرف زیاد الکل نیز تولید هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) را دچار اختلال می‌کند و از این راه می‌تواند باعث اختلال در عملکرد جنسی آقایان شود.
آیا شرایط شغلی و محیطی نیز می‌توانند باعث اختلال در عملکرد جنسی شوند؟
برخی از مردانی که مشاغل خاصی دارند مثل صنایع مرتبط با فلزات سنگین، صنایع باتری‌سازی، رنگ‌سازی و جوشکاری، ممکن است در معرض آلودگی‌های ناشی از محیط کار باشند.
به آلودگی‌های شغلی و محیطی chemical disrupture می‌گویند (بر هم زننده‌های واکنش‌های شیمیایی که باید به‌صورت طبیعی در بدن اتفاق بیفتند). گاهی در مردانی که طولانی مدت در معرض این آلودگی‌ها بوده‌اند یا در معرض میزان زیادی از آلاینده‌ها قرار داشته‌اند، محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه دچار ایراد می‌شود. یعنی آن تحریکی که در حالت طبیعی باید هیپوفیز انجام دهد که بیضه‌ها بتوانند تستوسترون بسازند، اتفاق نیفتد و در نتیجه، ترشح هورمون جنسی مردانه تستوسترون و به تبع آن، عملکرد جنسی کاهش می‌یابد. بنابراین، رعایت استانداردهای ایمنی در محیط کار و پایبندی افراد به ضوابط ایمنی بسیار مهم است.
چه درمان‌هایی برای اختلال عملکرد جنسی مردان وجود دارد؟
روش درمان با توجه به تشخیص قطعی (یا احتمالی) و بر اساس علتی که کشف می‌شود، به مراجعه‌کننده پیشنهاد می‌شود. گام اول مثل هر بیماری دیگر، اصلاح سبک زندگی است، یعنی داشتن وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی درست و پرهیز از مصرف الکل و دخانیات. البته، همۀ اینها باید زیر نظر متخصص مربوطه باشد.
اگر فرد برای کم کردن وزن رژیم غذایی نامناسبی را در پیش بگیرد یا برای ترک اعتیاد از روش‌های غیرعلمی استفاده کند، عوارض آن به‌مراتب بدتر خواهد بود. اما گذشته از اصلاح سبک زندگی که شاید به نوعی پیشگیری نیز باشد، بسته به علت بروز اختلال، ممکن است از مشاورۀ روانپزشکی وسکسولوژی، درمان دارویی، درمان با استفاده از وکیوم و در موارد اندک، از درمان جراحی استفاده کنیم.
از هر یک از این روش‌های درمانی در چه مواردی استفاده می‌شود و اثربخشی آن‌ها چگونه است؟
داروهای خوب و مؤثری برای انواع اختلالات جنسی وجود دارد و حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد افرادی که به علل جسمی و فیزیولوژیکی دچار اختلال عملکرد جنسی هستند، با مصرف داروهای مناسب (با توجه به شرایط هر فرد و با پروتکل‌های مختلف) مشکل‌شان برطرف می‌شود. در کنار درمان دارویی، ممکن است مشاوره‌های روانشناسی و مشاوره‌های سکسولوژی نیز لازم باشد. در مجموع، درمان دارویی و مشاوره در اغلب موارد مؤثر است.
اما اگر اختلال عملکرد پیچیده باشد و به درمان‌های دارویی و مشاوره جواب نداده باشد، ممکن است لازم شود از روش‌های کمکی مانند وکیوم استفاده شود. وکیوم وسیله‌ای است که با ایجاد مکش باعث می‌شود خون به عضو تناسلی کشیده شود و نعوظ مورد انتظار را ایجاد کند.
در نهایت و در موارد بسیار پیچیده، ممکن است نیاز باشد جراحی برای ترمیم شریان و اصلاح خونرسانی یا پروتزگذاری انجام شود که البته بسیار نادر است. البته باید یادآوری کنم که بسته به علت بروز اختلال، هر روش درمانی‌ای ممکن است کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد و بنابراین، مراجعه‌کننده باید با دقت و صبوری مراحل درمان را طی کند.
این متخصص اورولوژی در پایان گفت: مایل‌ام بر اهمیت تصور و نگرش افراد در زمینۀ مسائل جنسی تأکید کنم. در عملکرد جنسی، انگارۀ فرد از خود و طرف مقابل بسیار تعیین‌کننده است. نباید اجازه دهیم که فانتزی‌ها و خیالپردازی‌ها نگرش ما را شکل دهند، بلکه باید با واقع‌بینی به خودمان، توقعات‌مان و روابط‌مان نگاه کنیم. همچنین، دور ریختن باورهای نادرست و غیرعلمی و بالا بردن دانش دربارۀ عملکرد جنسی، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و در این زمینه رسانه‌ها می‌توانند نقشی تعیین‌کننده داشته باشند.
به گزارش شفا آنلاین، از این رو با دکتر سعید آراسته متخصص اورولوژی و عضو تیم تخصصی کلینیک سلامت جنسی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا دربارۀ اختلالات عملکرد جنسی مردان و علل و درمان‌های آن به گفت و گو نشستیم.
منظور از اختلال عملکرد جنسی در مردان چیست؟
تعریف اختلال عملکرد جنسی این است که فرد، دچار اختلال نعوظ باشد که این اختلال می‌تواند به‌صورت نداشتن نعوظ یا پایین بودن کیفیت نعوظ طی سه ماه متوالی باشد. اگر کسی این شرایط را داشته باشد، می‌توان گفت که اختلال عملکرد جنسی یا اختلال نعوظ دارد.
اختلال عملکرد جنسی در مردان شیوع قابل توجهی دارد و با افزایش سن نیز شیوع آن بیشتر می‌شود. همچنین، بعضی شرایط جسمی و روانی نیز با افزایش شیوع اختلال عملکرد جنسی مرتبط اند. بنابراین، اختلال عملکرد جنسی یک وضعیت پیچیده است و طیفی از بیماری‌ها ممکن است در این روند دخالت داشته باشند.
اختلال در عملکرد جنسی مردان معمولاً ناشی از چه عللی است؟
برای پاسخ دادن به این پرسش ابتدا باید به عوامل مؤثر در فیزیولوژی عملکرد جنسی مردان توجه کنیم. مجموعه‌ای از عوامل مختلف عصبی، عروقی، هورمونی و روانی دست به دست هم می‌دهند تا فرد بتواند به یک نعوظ یا عملکرد جنسی سالم برسد. اگر به هر نحوی، در هر سطحی و به هر علتی در این چرخۀ پیچیده اشکال یا اختلالی ایجاد شود، می‌تواند به اختلال عملکرد جنسی با شدت‌های مختلف منجر شود.
شایع‌ترین علت اختلال عملکرد جنسی مردان چیست؟
شاید بر اساس دسته‌بندی سنی بهتر بتوان به این پرسش پاسخ داد. البته، همان‌طور که گفتم این تقسیم‌بندی قطعی نیست و خیلی از افراد ممکن است ترکیبی از عوامل را داشته باشند یا به مشکلی که فکر می‌کنیم در گروه سنی‌شان شایع نیست، مبتلا شوند.
به‌طور کلی در مردان جوان‌تر (زیر ۴۰ سال) مسائل روانی و فکری نقش پررنگ‌تری در بروز اختلال عملکرد جنسی دارند. البته این به این معنا نیست که بقیه عوامل نقش ندارند، بلکه اختلال ناشی از عوامل روحی و روانی در این گروه سنی شیوع بیشتری دارد.
در سنین بالای ۴۰ سال نقش عوامل جسمی در اختلال عملکرد جنسی بیشتر است. ارزش دسته‌بندی بر اساس سن، این است که یک تقریبی در ذهن ایجاد می کند که کدام یک از این شرایط ممکن است در هر فرد مطرح شود، بنابراین در همان برخورد اولیه با بیماران می‌توان یک استنباط تخمینی و البته نه دقیق داشت.
آیا سلامت عمومی و سبک زندگی هم می‌تواند بر عملکرد جنسی مردان اثرگذار باشد؟
بله، سلامت جنسی نیز همانند دیگر بخش‌های بدن وابسته به سلامت عمومی است. همان‌طور که برای حفظ سلامت عمومی بدن داشتن فعالیت بدنی مناسب، یعنی دست‌کم روزی نیم ساعت تا ۴۰ دقیقه و حداقل ۴ تا ۵ روز در هفته ورزش ضروری است، برای داشتن عملکرد جنسی مناسب هم این میزان فعالیت بدنی لازم است. در واقع داشتن عملکرد جنسی خوب مستلزم انجام منظم فعالیت‌های هوازی است.
سبک زندگی ناسالم و عاداتی مثل مصرف دخانیات و نوشیدن الکل نیز باعث اختلال در عملکرد جنسی می‌شوند. برخی فکر می‌کنند چون دود قلیان از آب رد می‌شود، خیلی مضر نیست ولی واقعیت این است که یک بار مصرف قلیان معادل مصرف دست‌کم ۱۴۰ تا ۱۵۰ نخ سیگار است.
دود، نیکوتین و مواد مضری که در دخانیات وجود دارند، فقط به قلب و عروق و ریه آسیب نمی‌زند. از آنجا که رگ‌های مربوط به خونرسانی سیستم تناسلی کوچک‌ترند و قطر کمتری دارند، آسیب‌پذیرترند و مصرف دخانیات می‌تواند موجب آسیب جدی به عروق دستگاه تناسلی شود. مصرف زیاد الکل نیز تولید هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) را دچار اختلال می‌کند و از این راه می‌تواند باعث اختلال در عملکرد جنسی آقایان شود.
آیا شرایط شغلی و محیطی نیز می‌توانند باعث اختلال در عملکرد جنسی شوند؟
برخی از مردانی که مشاغل خاصی دارند مثل صنایع مرتبط با فلزات سنگین، صنایع باتری‌سازی، رنگ‌سازی و جوشکاری، ممکن است در معرض آلودگی‌های ناشی از محیط کار باشند.
به آلودگی‌های شغلی و محیطی chemical disrupture می‌گویند (بر هم زننده‌های واکنش‌های شیمیایی که باید به‌صورت طبیعی در بدن اتفاق بیفتند). گاهی در مردانی که طولانی مدت در معرض این آلودگی‌ها بوده‌اند یا در معرض میزان زیادی از آلاینده‌ها قرار داشته‌اند، محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه دچار ایراد می‌شود. یعنی آن تحریکی که در حالت طبیعی باید هیپوفیز انجام دهد که بیضه‌ها بتوانند تستوسترون بسازند، اتفاق نیفتد و در نتیجه، ترشح هورمون جنسی مردانه تستوسترون و به تبع آن، عملکرد جنسی کاهش می‌یابد. بنابراین، رعایت استانداردهای ایمنی در محیط کار و پایبندی افراد به ضوابط ایمنی بسیار مهم است.
چه درمان‌هایی برای اختلال عملکرد جنسی مردان وجود دارد؟
روش درمان با توجه به تشخیص قطعی (یا احتمالی) و بر اساس علتی که کشف می‌شود، به مراجعه‌کننده پیشنهاد می‌شود. گام اول مثل هر بیماری دیگر، اصلاح سبک زندگی است، یعنی داشتن وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی درست و پرهیز از مصرف الکل و دخانیات. البته، همۀ اینها باید زیر نظر متخصص مربوطه باشد.
اگر فرد برای کم کردن وزن رژیم غذایی نامناسبی را در پیش بگیرد یا برای ترک اعتیاد از روش‌های غیرعلمی استفاده کند، عوارض آن به‌مراتب بدتر خواهد بود. اما گذشته از اصلاح سبک زندگی که شاید به نوعی پیشگیری نیز باشد، بسته به علت بروز اختلال، ممکن است از مشاورۀ روانپزشکی وسکسولوژی، درمان دارویی، درمان با استفاده از وکیوم و در موارد اندک، از درمان جراحی استفاده کنیم.
از هر یک از این روش‌های درمانی در چه مواردی استفاده می‌شود و اثربخشی آن‌ها چگونه است؟
داروهای خوب و مؤثری برای انواع اختلالات جنسی وجود دارد و حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد افرادی که به علل جسمی و فیزیولوژیکی دچار اختلال عملکرد جنسی هستند، با مصرف داروهای مناسب (با توجه به شرایط هر فرد و با پروتکل‌های مختلف) مشکل‌شان برطرف می‌شود. در کنار درمان دارویی، ممکن است مشاوره‌های روانشناسی و مشاوره‌های سکسولوژی نیز لازم باشد. در مجموع، درمان دارویی و مشاوره در اغلب موارد مؤثر است.
اما اگر اختلال عملکرد پیچیده باشد و به درمان‌های دارویی و مشاوره جواب نداده باشد، ممکن است لازم شود از روش‌های کمکی مانند وکیوم استفاده شود. وکیوم وسیله‌ای است که با ایجاد مکش باعث می‌شود خون به عضو تناسلی کشیده شود و نعوظ مورد انتظار را ایجاد کند.
در نهایت و در موارد بسیار پیچیده، ممکن است نیاز باشد جراحی برای ترمیم شریان و اصلاح خونرسانی یا پروتزگذاری انجام شود که البته بسیار نادر است. البته باید یادآوری کنم که بسته به علت بروز اختلال، هر روش درمانی‌ای ممکن است کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد و بنابراین، مراجعه‌کننده باید با دقت و صبوری مراحل درمان را طی کند.
این متخصص اورولوژی در پایان گفت: مایل‌ام بر اهمیت تصور و نگرش افراد در زمینۀ مسائل جنسی تأکید کنم. در عملکرد جنسی، انگارۀ فرد از خود و طرف مقابل بسیار تعیین‌کننده است. نباید اجازه دهیم که فانتزی‌ها و خیالپردازی‌ها نگرش ما را شکل دهند، بلکه باید با واقع‌بینی به خودمان، توقعات‌مان و روابط‌مان نگاه کنیم. همچنین، دور ریختن باورهای نادرست و غیرعلمی و بالا بردن دانش دربارۀ عملکرد جنسی، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و در این زمینه رسانه‌ها می‌توانند نقشی تعیین‌کننده داشته باشند.
نظرشما
آخرین اخبار