شیر کم و قند روغن زیاد، سفره این روز ایرانی ها

به گزارش شفا آنلاین،مشاور تغذیه برنامه جهانی غذا سازمان ملل متحد (WFP) سخنان خود را بر روی دو مسئله در رابطه با سلامت آغاز کرد و گفت: شیوه و سبک زندگی متوازن و رژیم غذایی مناسب دو موضوع مهم در سلامتی و تندرستی است که بایستی مردم و مسوولان حوزه سلامت به آن توجه کنند.

دکتر عزیز الله کمال زاده ابتدا به برخی آمارهای مقایسه ای در حوزه سلامت و فیزیولوژی پرداخت و افزود: امروز متوسط قد کودکان ما در 15 سال گذشته چهار سانتیمتر نسبت به مدت مشابه قبل آن کوتاهتر شد و این در حالی است که در کشور تایلند که به نوعی توسعه نیافته محسوب می شود در طول 12 سال قد کودکان آنها شش سانتیمتر و در ژاپن در طول 20 سال 10 تا 12 سانتیمتر بلندتر شده است.

وی علت بلند شدن قد کودکان در این کشورها را تغییر الگوی غذایی عنوان کرد و ادامه داد: ژاپنی ها در گذشته بیشتر ماهی و برنج مصرف می کردند اما اکنون مصرف سرانه شیر و لبنیات در این کشور از چهار کیلوگرم در 20 سال گذشته به 60 کیلوگرم رسیده است.

کمال زاده، اظهار کرد: همچنین در کشور ژاپن یکی از کارهایی که انجام شده دادن 200 نوبت شیر استریل و به صورت مرتب در مدارس است و همچنین در کشور تایلند نیز مصرف سرانه شیر از حدود پنج کیلوگرم در 15 سال گذشته به 50 تا 60 کیلوگرم رسیده است.

وی بیان کرد: این روند افزایش مصرف شیر، افزایش رشد را در بین کودکان ایجاد کرده به طوری که در این کشورها 240 نوبت در سال به بچه ها در مدارس شیر می دهند.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه متاسفانه در ایران نمودار تغییر الگوهای غذایی ما به صورت منفی است، افزود: ما نان، برنج، قند، شکر و روغن را چند برابر کشورهای پیشرفته مصرف می کنیم به طوری که هر ایرانی در سال 200 کیلوگرم نان اما هر اروپایی 75 کیلوگرم نان، هر ایرانی 160 کیلوگرم برنج اما هر اروپایی 50 کیلوگرم برنج مصرف می کند و همچنین مصرف قند و شکر ما چهار برابر اروپایی هاست.

وی ادامه داد: سرانه مصرف هر ایرانی در نوشابه های گازدار 42 کیلوگرم است در حالی که این میزان مصرف برای هر اروپایی 14 کیلوگرم است و همچنین در مصرف روغن نیز ما سه برابر اروپایی ها روغن استفاده می کنیم.

کمال زاده تصریح کرد: اما در مقابل در مورد مصرف سبزیجات ما یک واحد در روز و اروپایی ها 4 واحد در روز و در مورد مصرف میوه جات هر فرد ایرانی یک واحد در روز اما یک فرد اروپایی 5 واحد در روز مصرف می کند.

وی افزود: همچنین در کشورهای اروپایی هر نفر 350 کیلوگرم شیر و لبنیات در سال که معادل روزی یک کیلو گرم است مصرف می کند اما هر فرد ایرانی در روز 190 گرم و در سال حدود 70 کیلوگرم شیر و لبنیات مصرف می کند.



***عمده سرطان ها به نوع تغذیه ما بر می گردد

استادیار دانشگاه و دارنده مدرک دکترای تغذیه و فیزیولوژی بیان کرد: متاسفانه در ایران الگوی تغذیه ای ما به سمت استفاده از فست فودها، تنقلات، چیبس و پفک رفته و همچنین مواد شیرین و چرب را نیز بسیار مصرف می کنیم به گونه ای که سوغاتی هر شهر ما شیرینی جات است که فرهنگ ما نیز به سمت استفاده از این مواد پیش رفته است.

وی اظهار کرد: در کشور ما 40 تا 45 درصد افراد بالای 40 سال چاق هستند و از سوی دیگر بیماری هایی با منشا غیر عفونی مانند دیابت، چربی خون، چاقی، کبد چرب، پرفشاری خون، سرطان دستگاه گوارش در حال افزایش است و بر اساس آماری که در مورد سرطان ها اعلام کرده اند، هر سال 85 هزار نفر به تعداد سرطانی ها در کشور ما افزوده می شود.

کمال زاده، خاطرنشان کرد: عمده این سرطان ها در دستگاه گوارش بویژه روده بزرگ و سرطان سینه است که هر دوی این بیماری به تغذیه و تغییرات هورمونی و غذاهای چرب بر می گردد.

وی افزود: غذاهای ما یا چرب، یا پر نشاسته و یا پر نمک هستند که هر سه حامل این بیماری ها هستند اما غذاهای اروپایی دارای کلسیم، ویتامین، فسفر، منیزیم و روی است که عدم وجود این مواد در غذاهای ما آمار سرطان ها را بالا می برد.

وی خاطرنشان کرد: در کشور ما شش درصد جوان های زیر 25 سال پرفشاری خون دارند و سن سکته های مغزی به زیر 35 سال رسیده است و همچنین برخی بیماری ها مانند پوکی استخوان در آینده خود را نشان می دهند.

مشاور تغذیه برنامه جهانی غذا تصریح کرد: هر ایرانی و بویژه هر زن ایرانی 20 سال زودتر دچار پوکی استخوان می شود که علت آن نیز مصرف اینگونه غذاهاست و همین موضوع باعث شده که زنان ما از سن 35 تا 55 سال و مردان ما از سن بالای 45 سال دچار قد خمیده هستند که علت آن نیز این است که در استخوان ها مواد لازم که بتواند بدن را حفظ کند، وجود ندارد.

کمال زاده، گفت: البته مصرف دخانیات نیز به پایین آمدن سن ابتلا به پوکی استخوان کمک می کند.

وی ادامه داد: در کشور ایران از هر سه زن یک نفر دارای پوکی استخوان است و اگر الگوی تغذیه ما تغییر کند و اصلاح شود، از بسیاری از هزینه های درمان در آینده پیشگیری می شود.



*** دولت باید یارانه به شیر اختصاص دهد

کمال زاده، در رابطه با فرهنگ سازی مصرف شیر تاکید و خاطرنشان کرد: اگر مردم اطلاعات را از زبان فردی واحد بشنوند و بدانند که جنبه تبلیغاتی ندارد، می پذیرند و از سوی دیگر دولت ها باید از شیر و لبنات حمایت کنند و به یک شیوه ای به این محصولات یارانه اختصاص دهند.

وی بیان کرد: تا سه سال گذشته که یارانه به شیر داده می شد مصرف سرانه شیر در ایران 100 کیلوگرم بود اما با حذف یارانه و گران شدن محصولات لبنی و عدم حمایت ها اکنون این میزان مصرف به 70 کیلوگرم رسیده است.

وی با بیان اینکه مصرف کل مواد خوراکی بر اساس آماری که ارائه می دهند در کشور ما 18 درصد کاهش یافته است، گفت: در بین این مواد خوراکی مصرف شیر و لبنیات 42 درصد کاهش یافته و از سوی دیگر مصرف گوشت، تخم مرغ و ماهی نیز کاهش یافته که نباید این اتفاق بیفتد.

وی ادامه داد: البته مصرف برخی مواد مانند نان، قند و شکر نیز کاهش یافته که جای امیدواری است.

کمال زاده، تصریح کرد: این آمارها نشان می دهد که مردم شیر و لبنیات را به عنوان نخستین ماده غذایی حذف کرده اند، این کاهش مصرف شیر و لبنیات در ابتدا بعد از حذف یارانه شیر کاهش یافت و در ادامه نیز به دلیل گرانی علوفه، قیمت شیر بالا رفت و خانواده ها شیر را از سفره خود حذف کردند.

این دکترای تغذیه و فیزیولوژی با اشاره به تاکید رهبر انقلاب مبنی بر ازدیاد نسل بیان کرد: سن امید به زندگی در کشور ما بیشتر شده و جامعه ما به سمت کهنسالی پیش می رود و ما باید قبل از رسیدن به سالمندی از بیماری های مانند زمین گیر شدن، پوکی استخوان و خمیدگی جلوگیری کنیم تا فرد سالمند فقط زنده نماند بلکه زندگی کند.

وی ادامه داد: برای این کار باید از سن نوجوانی و جوانی به فکر ذخیره های استخوانی باشیم تا بتوانیم جمعیت کهنسال را فعال و شاداب با الگوی غذایی مناسب نگه داریم.



*** توسعه گروه های هدف در مصرف شیر ضروری است

کمال زاده، اظهار کرد: بهترین شیوه پرداخت یارانه به شیر مشخص کردن گروه های هدف است زیرا در گذشته یارانه ها را به کارخانجات می دادند و مشکلاتی در پی داشت که این روش را حذف کردند که البته در کنار آن توزیع شیر در مدارس را داشتیم.

وی افزود: یکی از راهکارهایی که دولت می تواند به فرهنگ مصرف شیر و لبنیات کمک کند، این است که به جای دادن یارانه غیرنقدی به کارخانجات و دامداران، آن را در قالب یارانه هدفمند به گروه های هدف بدهند.

مسوول اسبق کمیته شیر مدارس کشور، گفت: یکی از مهمترین گروه های هدف کودکان هستند زیرا حداکثر جذب کلسیم را دارند و ذخیره های استخوانی تا سن 25 و 30 سال تشکیل می شوند و به همین دلیل بر برنامه شیر مدارس تاکید داریم.

کمال زاده، تصریح کرد: گسترش این گروه های هدف مد نظر ماست، قرار بود 70 نوبت شیر در مدارس به دانش آموزان بدهیم اما اکنون به 20 نوبت رسیده که این میزان هیچ اثربخشی ندارد که اگر این حجم مصرف شیر در مدارس را افزایش دهیم خود به خود یارانه ها به دانش آموزان می رسد.

وی ادامه داد: این گروه های هدف می توانند به جز دانش آموزان، کارگران به عنوان نمونه کارگران معادن همچون مس که در معرض بسیاری از آلودگی ها هستند، نیروی انتظامی، راهنمایی و رانندگی و سالمندان باشند.

وی تاکید کرد: شیر به حمایت دولت مبنی بر تخصیص یارانه نیاز دارد اما باید شیوه اعطای یارانه را برای دولت مشخص کنیم.

کمال زاده، افزود: در سال گذشته دولت در قالب کمک به دامدار 300 میلیارد تومان پرداخت کرد، از سوی دیگر دادن این یارانه به کارخانجات نیز مشکلاتی را ایجاد می کند پس بهترین راهکار گسترش و توسعه گروه های هدف در جامعه است.

مشاور تغذیه برنامه جهانی غذا سازمان ملل تصریح کرد: امیدواریم بحث بهداشت جامعه به گونه ای پیش رود که بتوانیم از سفره مردم در راستای پیشگیری از بیماری ها حمایت کنیم تا در آینده مردم به داروها و هزینه های درمان نیاز کمتری پیدا کنند.

وی ادامه داد: از مسوولان درخواست می کنیم که از شیر مدارس حمایت بیشتری شود و مصرف سرانه این ماده غذایی بالا رود.



*** استفاده از شیر فله ای خطر بیماری تب مالت را افزایش داده است

وی در ادامه به برخی باورهای غلط در جامعه در مورد مصرف شیر اشاره کرد و گفت: از سال 1320 در کشورهای پیشرفته مصرف فله ای و باز شیر ممنوع شد اما در کشور ما هنوز 30 درصد شیر به صورت فله ای و باز در بازار عرضه و سپس مصرف می شود و هیچ کنترلی در عرضه آن در بازار وجود ندارد.

کمال زاده خاطرنشان کرد: اما شیری که وارد کارخانه می شود، پس از انجام آزمایشاتی بر روی آن بسته بندی و سپس وارد بازار می شوند.

وی خاطرنشان کرد: شیری که در دامداری ها وجود دارد تا زمانی که در این مکان هاست احتمال وجود میکروب در آن کم است اما وقتی حمل می شود تا به شهر بیاید آلودگی های آن افزایش می یابد.

وی ادامه داد: عرضه شیرهای فله ای و باز باعث شده که در دو سال گذشته بیماری تب مالت در کشور ما افزایش یافته و آمار رسمی نشان می دهد که 13 هزار نفر مبتلا به تب مالت در سال گذشته به 18 هزار نفر رسید که دلیل آن روی آوردن مردم به مصرف شیرهای محلی است.



***ارزش غذایی شیر با جوشاندن از بین می رود

وی با بیان اینکه مردم معتقدند که شیرهای محلی و سنتی خوشمزه تر هستند، افزود: مردم باید بدانند که با جوشاندن شیرهای محلی عوامل بیماری زا به طور کامل از شیر پاک نمی شوند و بعضی از باکتری ها یکسری سمومی را از خود ترشح می کنند که با جوشاندن از بین نمی روند زیرا باید حرارت بالای 117 درجه سانتیگراد باشد.

مشاور تغذیه برنامه جهانی غذا تصریح کرد: از سوی دیگر ارزش غذایی اینگونه شیرها با جوشاندن از بین می رود و پس از جوشاندن 30 تا 40 درصد کلسیم و پروتئین شیر به ته ظرف می چسبد.

کمال زاده بیان کرد: از سوی دیگر از بین رفتن ویتامین ها بویژه ویتامین B با جوشاندن در شیر است که بین 50 تا 90 درصد ویتامین موجود در شیر باجوشاندن از بین می رود.

وی اظهار کرد: هنگامی که شیر محلی جوشانده می شود، چربی آن بالا می رود و چون چرب تر می شود مردم می گویند که این شیر خوشمزه تر است در حالی که چربی آن زیاد شده و برای بدن ضرر دارد.

وی افزود: اگر در یک لیوان شیر سه گرم چربی وجود داشته باشد با جوشاندن آن، چربی شیر به هشت گرم افزایش می یابد.

کمال زاده، در مورد خطراتی که ممکن است شیر محلی نسبت به شیر کارخانه ای داشته باشد، بیان کرد: احتمال ریسک بیماری در شیر فله ای زیاد است، ترکیبات مفید شیر تا 90 درصد با جوشاندن از بین می رود و چربی بالای ناشی از جوشاندن شیر مشکلاتی را ایجاد می کند.

وی ادامه داد: یک فرد بزرگسال تنها باید 20 درصد از چربی مورد نیاز خود را از چربی حیوانی وارد بدن خود کند و اگر قرار باشد در کنار مصرف مرغ، ماهی، گوشت و تخم مرغ، شیر چرب نیز مصرف شود بسیار مضر خواهد بود.

کمال زاده، بیان کرد: مصرف شیر با چربی کمتر از 1.5 درصد به همه توصیه می شود.



*** شیر استریل مواد نگهدارنده ندارد

وی در ادامه در رابطه با باور غلط مردم در مورد استفاده از شیر استریل با مدت نگهداری طولانی، افزود: بعضی از مردم و حتی پزشکان ما فکر می کنند که شیرهایی با ماندگاری طولانی به مدت شش ماه، مواد نگهدارنده دارند و این درحالی است که هیچ ماده نگهدارنده ای ندارند.

این استادیار دانشگاه بیان کرد: برای استریل کردن شیر باید شیر خام دارای کفیت ممتاز و عالی و بار میکروبی کمی باشد، از سوی دیگر شوک حرارتی با حرارت غیر مستقیم به مدت دو ثانیه به شیر خام داده می شود و تمام باکتری های شیر از بین می روند.

وی ادامه داد: همچنین این شیرها در پاکت هایی و تحت شرایط خاصی بسته بندی می شوند که قابلیت ماندگاری آن تا شش ماه بیرون از یخچال و حتی تا دمای بیش از 40 درجه سانتیگراد است اما اگر در پاکت های شیر باز شوند بیش از پنج روز نمی توان آنها را در یخچال نگهداری کرد.

کمال زاده، با بیان اینکه در کشورهای اروپایی 70 درصد مردم شیر استریل مصرف می کنند، گفت: در کشورهای فرانسه 96 درصد، بلژیک 95 درصد و اسپانیا 93 درصد مردم شیر استریل مصرف می کنند.

وی تاکید کرد: دلایل مصرف بالای شیر استریل، ایمنی بالای این شیر، کیفیت بالا و شرایط آسان نگهداری آن است.



**شیر بهترین ماده تغذیه برای میکروب هاست

وی افزود: در ایران 800 کارخانه داریم که 500 کارخانه از آنها فعال هستند و حدود 50 کارخانه بزرگ تولید شیر و لبنیات وجود دارد که همه آنها تا سطح یک میلیون میکروب در هر سی سی شیر را می گیرند اما در برخی کارخانه ها تا پنج و حتی 20 میلیون میکروب را شناسایی و از بین می برند.

وی با بیان اینکه شیر بهترین ماده تغذیه برای میکروب هاست، گفت: با نگهداری شیرهای با بسته بندی پلاستیکی و بالشتکی به مدت چند روز مشاهده می کنیم که بسته بندی آنها هر روز بیشتر از روز گذشته باد می کنند و این موضوع به دلیل افزایش میکروب ها در این شیرهاست.

کمال زاده، افزود: در این شرایط حتی ممکن است میکروب های شیر به 500 میلیون میکروب نیز برسند و به همین دلیل باید به تاریخ مصرف این شیرها توجه ویژه ای داشت.