از روزی که جهش ناگهانی قیمت ارز آغاز شد، تقریبا اکثر صاحبنظران و تحلیلگران بر این اعتقاد بودند که این جهش ناگهانی و سریع تنها دلیل اقتصادی ندارد و اصلا اقتصاد ایران در چنان آشفتگی نیست که قیمت ارز افزایش ساعت به ساعت داشته باشد
شفاآنلاین>بیمه و بانک> از روزی که جهش ناگهانی قیمت ارز آغاز شد، تقریبا اکثر صاحبنظران و تحلیلگران بر این اعتقاد بودند که این جهش ناگهانی و سریع تنها دلیل اقتصادی ندارد و اصلا اقتصاد ایران در چنان آشفتگی نیست که قیمت ارز افزایش ساعت به ساعت داشته باشد.
به گزارش شفاآنلاین، کسانی که این تحلیل را ارائه میکردند، به شکل مستقیم به دلایل سیاسی اشاره میکردند که در پس افزایش لحظهای قیمت ارز بود. سخن این تحلیلگران این بود که همانطور که افزایش ناگهانی قیمت دلار دلایلی صرفا اقتصادی ندارد، کاهش آن هم از همان دلایل تبعیت خواهد کرد و مردم نباید اسیر جوسازی شوند.
با این همه سیل سنگینی به راه افتاد و پدیدهای بهنام دلار خانگی صیقل و وضوح چشمگیری یافت. اکنون پیشبینی(Forecast) این دسته از تحلیلگران به وقوع پیوسته و دلار به دلایلی که نمیتواند اقتصادی باشد با سقوطی سهمگین روبهرو شده است. اگر در روزهایی که قیمت ارز موجب اضطراب مردم شده بود، دولت به سهم خود –که سهم کمی هم نبوده- اطلاعرسانی میکرد، میشد از شدت تاثیر دلالان کاست.
گاهی دولتمردی به سخن میآمد که دلار پایین میآید، اما این سخن در هیاهوی سنگین ناشی از افزایش قیمت ارز که لجام گسیخته مینمود، به زمزمهای آرام شبیه بود. هر چه که بود، سرانجام لحظهای که به زمزمه تکرار میشد رسید، حباب قیمت ارز ترکید و دلار در ساعات پایانی شب گذشته سقوط مهیبی را بهخود دید.
بازگشت بهمن!
از آنجا که ارز خانگی و هول و ولع جمع کردن دلار در خانه و جو اجتماعی ناشی از آن، یکی از دلایل افزایشی قیمت ارز شمرده میشد و دلالان از این هول بیشترین استفاده را کرده بودند، با بازگشت ارزهای خانگی به بازار تقریبا همه دلالان عقب نشینی کردند. بازگشت ارزهای خانگی به بازار از ترس کاهش بیشتر قیمت دلار به ضربهای دندانشکن میمانست که به دلالان وارد شد. نشانههایی که دیده میشود، میتواند نشانگر این باشد که بازگشت قیمت دلار به محدودههای واقعی همچنان ادامه داشته باشد. اغلب رهگذران دوشنبه عصر و غروب در حدفاصل چهارراه استانبول تا میدان فردوسی تهران، زنان خانهداری را مشاهده میکردند که دنبال دلالها بودند تا به قیمت بالاتری دلارهای خود را بفروشند.
ترس فروشندگان ارز از کاهش بیشتر قیمت دلار و یورو در روزهای آتی، ارزهای خانگی را به بازار کشاند. در عین حال که برخی تلاشها در فضای مجازی برای ترغیب به نفروختن ارز ادامه داشت و پیشبینیهایی درباره افزایش مجدد نرخ ارز در بازار مطرح میشد. از سوی دیگر، برخی از کاربران فضای مجازی به این نکته اشاره کردهاند که چرا پایین آمدن دلار از سوی کانالهای تلگرامی بینامونشان اما تاثیرگذاری (که در روزهای افزایش قیمت مرتب قیمت میدادند) چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
روایتهای شخصی برخی کاربران از مشاهدات عینیشان از بازارهای غیررسمی خریدوفروش دلار همچون چهارراه استانبول هم حکایت از آن دارد که هجوم برای فروش دلار زیاد شده و امکان ادامه این موضوع طی روزهای آینده نیز وجود دارد. هر چه باشد، شاخکهای حسی دارندگان ارز خانگی آنها را ترغیب کرد تا هرچه زودتر به بازار ارز روی بیاورند و برای جلوگیری از زیان بیشتر، دلارها و یوروهای خود را بفروشند. این درحالی است که رقابت دلالها برای خرید دلار و مردم برای فروش دلار خانگی ادامهدار بهنظر میرسید. مردم حاضر به فروش دلار خود به کمتر از ۱۴ هزار تومان نبودند و دلالان هم بیش از 12هزار تا ۱۳ هزار تومان حاضر به خرید نبودند. در گوشه و کنار میدان فردوسی تا ساعتهای پایانی شب گذشته، فروشندگان دور هم جمع شده بودند و با تشویش از آینده سخن میگفتند. آنها نگران سقوط بیشتر قیمت دلار بودند. نگرانی آنها زمانی به اوج رسید که قیمت سکه هم نزولی بیش از پیشبینی داشت و به ٤ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان سقوط کرد.
حمله موشکی به دلار
کاهش قیمت دلار در کنار ریزش قیمت طلا در بازارهای جهانی این وضعیت را رقم زد و علاوه بر تهران در کرج، تبریز، اصفهان و چند شهر بزرگ مردم برای فروختن دلارهای خانگی به بازارها آمدند. گزارشهای رسیده از برخی شهرها حکایت از آن دارد برخی دلارهای خود را حتی با قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان و حتی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان نیز به فروش میرسانند. فعالان بازار معتقدند این موج ریزش قیمت تداوم خواهد داشت. هر چند مردم با علاقه و اشتیاق به ماجرای افت قیمت دلار چشم دوختهاند اما باید یادآوری کرد که این افت قیمت با دو خبر مهم دیگر ممزوج شده است. خبر به سرانجام رسیدن دادگاه مفسدان اقتصادی که قوه قضائیه نشان داد در این راه ثبات قدم دارد و با حکم اعدام به دیگر مفسدان اخطار سنگینی داد و دیگر خبر انتقام سپاه از تروریستهای تکفیری در شرق فرات و در منطقه البوکمال. همانطور که حمله تروریسیتی به مراسم دفاع مقدس در اهواز جانسوز بود، پاسخ سنگین سپاه با موشکهای نقطهزن آرامشبخش بود و چه بسا موج انفجار موشکهای نقطهزن سپاه تا پسخانههای دلالان را متلاطم کرده و راست به قلب دلار نشسته باشد. تقریبا همه فعالان اقتصادی به موازات سکوت تقریبی دولت به این نکته اشاره داشتند که بازار نمیتواند برای زمان طولانی حامل قیمت حبابی دلار باشد و این حباب خیلی زود خواهد ترکید. حالا این اتفاق افتاده است.
در این میان عدهای از کارشناسان(experts) اقتصادی پایین آمدن قیمت دلار را با توجه به افزایش غیر واقعی آن در هفته گذشته یک امر تقریبا طبیعی میدانند و آن را به جوسازیها و عملکرد نادرست دلالان در بازار نسبت میدهند؛ چون با کمی تحقیق و بررسی، میشود به این نتیجه رسید که هیچ وقت فعالان حوزه اقتصاد و بازار روی نرخهایی تا این میزان غیر واقعی، خرید و فروشی انجام نمیدهند و معامله نمیکنند. برای همین هم حجم معاملات اقتصادی در این شرایط متوقف میشود و این نرخهای فضایی در بازار فقط در حد حرف باقی میماند. به عبارت دیگر پایین آمدن قیمت دلار میتواند به معنی آرامش چند جانبه در جامعه باشد و فعالان اقتصادی با آرامش خاطر بر تولید تمرکزی دوباره داشته باشند. ناگفته نماند که ثبات و تداوم این کاهش قیمت در آینده به عملکرد صحیح دولت در مدیریت و کنترل شرایط بستگی خواهد داشت.
بازار بورس
تجربه نشان داده وضعیت بورس با دلار رابطهای بیواسطه دارد. به عبارت دیگر ابتدا نرخ دلار رشد کرده و سپس بازار به آن واکنش نشان داده است و برعکس، با کاهش قیمت دلار بازار سرمایه تحت تاثیر آن قرار میگیرد. تردیدی نیست که تقویت پول ملی موجب تقویت بازارهای سرمایه هم خواهد شد و بورس که در هفتههای اخیر شرایط خوبی را سپری کرده، در روزهای آینده نسبت به تقویت پول ملی واکنش نشان خواهد داد و به موازات آرامش در اقتصاد کشور، بازار سرمایه درخشش بیشتری خواهد یافت.
روایت دبیرکل کانون صرافان
دبیرکل کانون صرافان ایرانیان گفت: ورود ارزهای خانگی و برنامه بانک مرکزی برای مدیریت بازار، نرخهای روز دوشنبه را به طور قابل توجهی کاهش داد. رضا ترکاشوند افزود: در ساعات پایانی معاملات ارز نرخ هر دلار آمریکا در تابلو صرافی ها به 15 هزار و 300 تومان کاهش یافت اما در بازار غیررسمی 15 هزار و 900 تومان معامله میشود. وی یکی از دلایل کاهش نرخها نسبت به هفتههای گذشته را تمایل دارندگان ارز به فروش ذکر کرد و ادامه داد: بانک مرکزی آییننامهای برای عرضه ارز به بازار در دست تهیه دارد که فروش ارز به مردم را تسریع و تسهیل میکند؛ اگر این اتفاق بیفتد و این آییننامه اجرا شود، بازار میتواند خود را تعدیل و کنترل کند. شنبه این هفته (هفتم مهرماه) شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا مدیریت بازار ارز را به بانک مرکزی واگذار کرد.
در همین پیوند، دیروز بانک مرکزی اعلام کرد 11 بانک در تامین ارز خدماتی مورد نیاز مردم مشارکت میکنند که نام آنها در روزهای آینده اعلام میشود. در هفتههای گذشته نرخ ارز بهویژه دلار و یورو به دلیل گمانهزنیهای سیاسی و عوامل روانی و همچنین کاهش عرضه به شکل اسکناس، رو به افزایش نهاد. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که مداخله بانک مرکزی با هدف مدیریت بازار ارز به تعدیل قیمتها منجر میشود.
پیش از این یک کارشناس اقتصادی توضیح داد نرخ واقعی و اقتصادی دلار در ایران با توجه به تفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی کمتر از 10 هزار تومان برآورد میشود و هر نرخی بیش از این ناشی از متغیرهای سیاسی و انتظارات جامعه است. هادی حقشناس اضافه کرد: خرید و فروش ارز در بازار آزاد با نرخهای فعلی اقتصادی نیست و به مثابه یک قمار است که میتواند با سود یا زیان همراه باشد. وی پیشبینی کرد هیجانات بازار پس از سیزدهم آبان ماه (زمان اعمال آخرین دور تحریمهای آمریکا) فروکش کرده و به یک تعادل مطلوب برسد.آرمان