آنچه والدین باید درباره پیشگیری از بیماری مثانه و کلیه بدانند

نیلوفر حاجی‌زاده اظهار داشت: زمان از پوشک‌گرفتن کودکان از 18 تا 36 ماهگی است. فوق تخصص نفرولوژی کودکان ادامه داد: اگرکودکی از پوشک خیس خود اظهار نارضایتی کرد و از مادر خواست که پوشکش عوض شود آمادگی از پوشک گرفتن را دارد. وی افزود: از طرف دیگر اگر مادری، کودکش را به دستشویی برد و کودک توانایی تخلیه مثانه‌ را داشت آن کودک نیز برای از پوشک گیری مناسب است. دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: حال در این مرحله والدین باید مهارت گرفتن پوشک از کودک را یاد بگیرند و بدانند که کودک نمی‌تواند به تنهایی این مهارت را کسب کند. حاجی‌زاده افزود: نکته مهم دیگر در این مرحله این است که والدین بدانند که مدام به بچه نگویند، خودت را نگه‌دار یا مواظب باش خیس نکنی؛ چرا که این گفتار باعث نگهداشتن ادرار در مثانه و دیررفتن کودک به دستشویی می‌شود. فوق تخصص نفرولوژی کودکان بیان داشت: وقتی کودک از پوشک گرفته می‌شود ممکن است در استفاده از دستشویی با ترس‌هایی مواجه باشد. وی افزود: ترس از لگن دستشویی یا ترس از لیز خوردن در دستشویی و ترس از تنها رفتن به دستشویی از جمله مواردی است که کودک با آن مواجه‌ است و در دیررفتن به دستشویی تأثیر مستقیم دارد. این متخصص مرکز طبی کودکان به خانواده‌ها پیشنهاد کرد که فضای دستشویی را برای استفاده راحت‌تر و بیشتر بچه‌ها آماده سازند؛ مدام به بچه‌ها تذکر ندهند که به دستشویی بروند و موقع رفتن خود به دستشویی بلند اعلام کنند که دستشویی می‌روند تا بچه‌ بداند که همه افراد از دستشویی استفاده می‌کنند و دستشویی رفتن کار بدی نیست. حاجی‌زاده در پاسخ به پرسش فارس مبنی بر اینکه در چه فاصله زمانی کودکان باید از دستشویی استفاده کنند گفت: 5 تا7 بار دستشویی رفتن در طول روز برای بچه‌ها کافی است البته هر چقدر سن کمتر باشد تعداد دستشویی رفتن بیشتر و هر چقدر سن بیشتر باشد تعداد دستشویی رفتن کمتر می‌شود.  وی در ادامه گفت: در مورد بچه‌های سه تا چهارساله می‌توان گفت که می‌بایست کنترلشان کامل شده باشد.  فوق تخصص نفرولوژی کودکان ادامه داد: کودکان بزرگتر از 4 سال که حدود ۳ ماه روی آنها کار شده باشد و کنترل کاملی نداشته باشند حتماً باید به متخصص کلیه کودکان مراجعه کنند. دانشیار دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران عدم کنترل کامل را در تکرر ادرار، زیادرفتن به دستشویی، نم‌زدن یا خیس‌کردن کامل لباس زیر یا دیر به دیر به دستشویی رفتن دانست و گفت: اگر کودکی ۳ بار یا کمتر در روز به دستشویی برود طبق تعریف بچه‌ای است که بیش از حد ادرارش را نگه‌می‌دارد و کودکی که بیش از 8 بار در روز به دستشویی می‌رود دچار تکرر ادرار است. وی افزود: هر دو دسته این کودکان باید به پزشک متخصص کلیه مراجعه کنند. فوق تخصص نفرولوژی کودکان بیان داشت: در مورد کودکانی که کمتر دستشویی می‌روند چند علت زمینه‌ساز است. حاجی‌زاده ادامه داد: یک علت آن به زمانی بر می‌گردد که کودک از پوشک گرفته می‌شود و علت دوم مشکلاتی است که کودک در استفاده از دستشویی با آن مواجه است. دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران دیر رفتن به دستشویی را در دختر بچه‌ها بیشتر دانست و گفت: متأسفانه دختربچه‌ها دوست ندارند جلوی میهمان به دستشویی بروند یا در بیرون از منزل از دستشویی استفاده کنند چرا که دستشویی رفتن را به عنوان یک کار بلد تلقی می‌کنند. حاجی‌زاده تمیز نبودن دستشویی مهد یا مدرسه را نیز از علل دیگر دیررفتن  بچه‌ها به دستشویی دانست. فوق تخصص نفرولوژی کودکان ادامه داد: در این صورت کودکان با عوارضی مواجه خواهند بود که عفونت ادراری و برگشت‌پذیری ادرار به مثانه از جمله این عوارض است. متخصص مرکز طبی کودکان افزود: در بسیاری اوقات حساسیت مثانه از دست می‌رود یعنی علی‌رغم اینکه مثانه پر است نیاز به دستشویی احساس نمی‌شود که ممکن است به یبوست منتهی شود. وی ادامه داد: در این صورت مثانه بزرگ می‌شود اما عملکرد تخلیه کامل نخواهد بود و کودکانی که این گونه‌اند با اینکه به دستشویی می‌روند و احساس می‌کنند که مثانه‌شان خالی شده باز دچار شب‌ادراری می‌شوند چرا که نصف مثانه‌شان هنوز پر است. حاجی‌زاده در پاسخ به پرسش فارس مبنی بر اینکه مادران از کجا بدانند که فرزندشان در تایم مناسب به دستشویی می‌رود یا نه؛ گفت: در وهله اول باید به کودکان مایعات فراوان بدهیم تا مطمئن شویم که مثانه‌شان به طور کامل پرشده است بعد ساعت فیزیولوژیک بدن آنها را چک می‌کنیم. متخصص مرکز طبی کودکان ادامه داد: کودک باید هر دو ساعت به دستشویی برود و استفاده از ساعت کارتنی در 50 درصد از کودکان جواب مثبت داده است. وی افزود: اگر به طور مستقیم به کودک بگوییم که به دستشویی برود نتیجه عکس می‌گیریم بنابراین باید به طور غیرمستقیم و با تشویق کودک را ترغیب کنیم. حاجی‌زاده تصریح کرد: اگر مادری تقابل و کشمکش خود را برای دستشویی رفتن کودک کم کند و با کوک کردن ساعت -هر2ساعت- ذهن کودک را برای دستشویی رفتن آماده کند هم آرامش بیشتری به کودک می‌دهد و هم نیاز به دستشویی رفتن را در کودک تقویت می‌کند. فوق تخصص نفرولوژی کودکان ادامه داد: نکته دیگر در این زمینه این است که اگر کودک یبوست داشت آن را نیز درمان کنیم چرا که به کاهش حجم مثانه کمک می‌کند. دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان داشت: اگر این روش تشویقی جواب نداد و کودک به طور روتین هر دو ساعت یکبار به دستشویی نرفت باید به پزشک متخصص کلیه مراجعه کرد تا با انجام سونوگرافی و روش‌های درمانی دیگر علت دیررفتن‌های کودک به دستشویی مشخص و درمان شود.