میزان خطای آزمایشگاه‌های طبی در ایران

  به گزارش شفا آنلاین ،  محمد‌جواد غروی، معاون انجمن متخصصان علوم آزمایشگاه بالینی کشور در نشست خبری انجمن‌های علوم آزمایشگاهی به آمار خطاهای آزمایشگاهی ایران اشاره داشت و گفت: نظر شخصی بنده این است که نباید هیچ آزمایشگاهی خطا داشته باشد البته ممکن است خطا اتفاق بیفتد. معاون انجمن متخصصان علوم آزمایشگاه بالینی کشور تصریح کرد: غربی‌ها تا 3 درصد خطای آزمایشگاه‌ را قابل قبول اعلام کردند مثل آمریکا اما میزان خطا در ایران کمتر از 3 درصد است و این آمار را آزمایشگاه مرجع سلامت اعلام کرده است چرا که هر 5 هزار مرکز آزمایشگاهی، سالی 4 بار توسط ارگان‌های ناظر، انجمن‌ها، شرکت‌ها و دانشگاه‌ها تست شده و توسط آزمایشگاه مرجع سلامت این آمار اعلام می‌شود. عبدالفتاح صراف‌نژاد، عضو هیئت‌مدیره انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی کشور نیز افزود: در سازمان نظام پزشکی که به شکایت‌های پزشکی پرداخته می‌شود بر اساس آمار موجود آزمایشگاه‌ها پایین‌ترین و کمترین شکایت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. غروی، معاون انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی کشور نیز تعداد آزمایشگاه‌های ایران را 5 هزار و 140 آزمایشگاه اعلام کرد و گفت: همه آزمایشگاه‌ها فعال هستند. محمد‌حسن هاشمی مدنی، معاون اداری- مالی انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی نیز 3 هزار و 100 آزمایشگاه را خصوصی و 2 هزار آزمایشگاه را با آزمایشگاه بهداشتی و در سطح 3 ارزیابی کرد. بهزاد پوپک، رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی به بحث خطا در آزمایشگاه‌ها پرداخت و گفت: یکسری تغییرات مربوط به ذات بدن است و به پارامتر‌هایی که تغییر‌پذیری دارند،مربوط می‌شود. وی افزود: در بعضی از پارامتر‌ها ما تغییر شبانه‌روزی داریم و در برخی موارد حتی بیش از 30 درصد تغییر دیده می‌شود به طور مثال در میزان آهن خون در صبح ما ماکسیمم را داریم و در غروب این میزان تا 30 درصد کاهش پیدا می‌کند. این متخصص هماتولوژی ادامه داد: برخی نوسانات مربوط به خود فرد است و برخی دیگر مربوط به روش و تحت عنوان ضریب تحقیق است که بسته به تکنولوژی بالا و پایین می‌شود که این نوسانات در همه جای دنیا تعریف شده است و البته نباید آن قدر باشد که به تجویز اشتباه منجر شود. پوپک، رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی ادامه داد: ما در بحث خطا 3 فاز داریم قبل از آزمایش، در هنگام انجام آزمایش و بعد از آزمایش که در همه جای دنیا خطا در فاز قبل از آزمایش بیشترین خطا را دارد و به میزان بیش از 60 درصد موارد خطا به این مرحله مربوط می‌شود که یک پای مسئله خود بیمار است. رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تصریح کرد: خیلی از نوسانات به دلیل عدم رعایت شرایط استاندارد توسط بیمار است و بخش کوچکی مربوط به آزمایشگاه می‌شود که شامل کنترل کیفی داخلی، خارجی، صفحه‌گذاری دستگاه، تست، کیت و غیره است. این متخصص هماتولوژی ادامه داد: دغدغه ما کیفیت خوب و قابل مقایسه با استاندارد‌های روز دنیاست. ما به استاندارد تراز اول توجه می‌کنیم نه استانداردی که سازمان بهداشت جهانی برای کشورهای در حال توسعه تعریف کرده است و تلاش ما کیفیت و نتیجه خوب است. محمد‌جواد غروی، معاون انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی کشور در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر ارجاع بیمار به یک آزمایشگاه خاص گفت: به طور عام این امر تأکید درستی نیست و ما این عمل را نمی‌پسندیم و این عمل از نظر قوانین، حقوقی، اخلاق و نظام پزشکی نیز مردود است و نوشتن نام آزمایش در نسخه در بیش از 90 درصد موارد لازم نیست. معاون انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی کشور تصریح کرد: در بحث آزمایش‌های فوق تخصصی ممکن است در یک شهرستان، تمام آزمایشگاه‌های موجود در آن شهر، تست‌های خاص آن آزمایش را دارا نباشند و پزشک اسم آزمایشگاه را قید می‌کند تا بیمار را راهنمایی کند و این قابل قبول است. عبدالفتاح صراف‌نژاد، عضو هیئت‌مدیره انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی کشور نیز ادامه داد: به طور کلی آزمایش‌ها در دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند یکسری آزمایش‌های وابسته به فردی است که آن را انجام می‌دهد و دیگری آزمایش‌های وابسته به سیستم، تکنولوژی و روش کار. وی افزود: به طور مثال تست قند دستگاه به طور روتین انجام می‌دهد و میزان محاسبات و میزان خطا را نیز مشخص می‌کند و به این مربوط نیست که پزشک آن نمونه را بگیرد یا تکنسین ولی بعضی از تست‌ها وابسته به شخص است و انجام این تست‌ها درست عین کار جراحی است که صرفنظر از تجهیزات به توانایی فرد برمی‌گردد. عضو هیئت‌مدیره انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی کشور ادامه داد: یکسری آزمایش‌ها کارهای میکروسکوپی دارند که باید پزشک آن آزمایش را ببیند و آن را تشخیص دهد که تبحر پزشک و فرد در این موارد الزامی است. محمد‌تقی اکبری، رئیس انجمن ژنتیک نیز در این مورد افزود: در بحث بررسی کروموزمی این مسئله مصداق دارد مثلاً در مورد میزان اختلالات یا اضافه شدگی در بحث کروموزمی بر اساس اینکه چه کسی مطالعه را انجام دهد و مهارت فردی پزشک چقدر باشد مسئله فرق دارد. وی افزود: بررسی کروموزمی در مشکلات و سرطان‌های خون بسیار کارآمد است و تشخیص آزمایشگاهی آن در امر درمان بسیار مهم است. محمد‌جواد غروی، معاون انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی کشور در پاسخ به پرسشی مبنی بر وجود سایتی که بتوان در مورد آزمایشگاه‌های موجود در ایران از آن اطلاع گرفت گفت: در سطوح پایین‌تر، خود آزمایشگاه‌ها دارای سایت هستند و شهروندان نیز می‌توانند از سایت آزمایشگاهی و بزرگتر شهر خود بازدید کرده و مطلع شوند اما به طور خاص که سامانه‌ای باشد و بتواند به طور متمرکز کار راهبردی انجام دهد چنین سامانه‌ای وجود ندارد. ک/زا فارس