در چنین شرایطی که نشانه های حاملگی مبهم است، ولی شخص با عوارضی چون تاخیر در قاعدگی، درد لگنی و شکمی دست و پنجه نرم می کند، احتمال بارداری خارج از رحم وجود دارد. دکتر رویا تقی پور انوری، متخصص زنان، زایمان و نازایی می گوید: خانم هایی که با عوامل خطری چون لکه بینی و درد زیر شکم مواجه می شوند، ضروری است به انجام سونوگرافی و اندازه گیری هورمون بارداری برای بررسی وضع قطعی بارداری اقدام کنند. وی  تاکید می کند: در صورت مراجعه دیرهنگام و رشد سلول تخم در محل غیرطبیعی، به دلیل غیرقابل انعطاف بودن بافت لوله رحمی، پارگی لوله یا تخریب و خونریزی بافت های حاوی بارداری اتفاق خواهد افتاد و در صورتی که این پارگی به عمل جراحی و برداشتن لوله رحمی منجر شود، احتمال بروز ناباروری به علت ایجاد التهاب و چسبندگی و انسداد لوله رحمی وجود خواهد داشت. بروز اشکال در مسیر جابه جایی تخمک چرا حاملگی خارج از رحم اتفاق می افتد؟ دکتر تقی پور در پاسخ می گوید: بلاستوسیست یا سلول تخم به طور طبیعی در پوشش آندومتری حفره رحم لانه گزینی می کند. اگر لانه گزینی در هر جای دیگری بجز این محل که شایع ترین آن در بخش های مختلف لوله های رحم است، صورت گیرد آن را حاملگی نا بجا، اکتوپیک یا خارج از رحم می نامند. به بیان دیگر، علت بروز حاملگی خارج از رحم به وجود اشکالی در مسیر جابه جایی تخمک برمی گردد که مهم ترین علت آن، اختلال در لوله های رحمی است. آسیب دیدگی لوله های رحمی را نادیده نگیرید شاید بسیاری از افراد به اشتباه تصور کنند حاملگی خارج از رحم صرفا جنبه ژنتیکی یا ارثی دارد، اما بررسی ها نشان می دهد ژنتیک تاثیر مستقیمی در بروز حاملگی خارج از رحم ندارد. به گفته دکتر تقی پور، آنچه در بروز این حالت بسیار نقش دارد آسیب دیدگی قبلی لوله های رحم است که یا در اثر حاملگی نابجای قبلی یا به علت انجام جراحی روی لوله رخ می دهد که برای درمان ناباروری یا عقیم سازی رخ می دهد و با بیشترین خطر حاملگی نابجا همراه است. همچنین استفاده از روش های درمان ناباروری نیز سبب افزایش چشمگیر خطر حاملگی نابجا می شود. وی می افزاید: سابقه عفونت لوله رحم یا سایر بیماری های آمیزشی نیز جزو عوامل خطر شایع محسوب می شود. یکی دیگر از عوامل خطر که نباید نادیده گرفته شود، استعمال دخانیات است. همچنین اگرچه با استفاده از روش های جلوگیری از بارداری، تعداد حاملگی نابجا کاهش می یابد، ولی در مواردی که روش های جلوگیری از حاملگی با شکست مواجه می شود، تعداد نسبی حاملگی های خارج از رحم افزایش پیدا می کند. نشانه های مهم مطالعات نشان داده است پس از ابتلا به یک مورد حاملگی خارج از رحم، احتمال ابتلا به حاملگی نابجای مجدد بیشتر می شود، اما نشانه های اصلی که خبر از حاملگی خارج از رحم می دهد، چیست؟ به گفته دکتر تقی پور، نشانه های اولیه ای که می تواند خبر از بارداری خارج از رحم بدهد؛ شامل تاخیر در قاعدگی، درد لگنی و شکمی و در موارد پیشرفته تر حاملگی، علائم گوارشی، سرگیجه یا احساس سبکی سر می شود. البته 60 تا 80 درصد زنان مبتلا به حاملگی خارج از رحم با تاخیر در قاعدگی، لکه بینی یا خونریزی مواجه هستند. علائم دیگری که به دنبال مراجعه دیرهنگام و معمولا بعد از پارگی لوله رحمی رخ می دهد نیز شامل درد شکم، حساسیت شکمی و لگنی می شود. درمان سریع حاملگی خارج از رحم متخصصان زنان تاکید می کنند مراجعه دیرهنگام به دنبال بروز حامگی خارج از رحم می تواند به پارگی لوله رحمی، خونریزی و برداشتن لوله رحمی منجر شود و ناباروری ایجاد کند. در حالی که با مراجعه سریع و تشخیص به موقع، یعنی قبل از ایجاد عوارض انسداد و نیاز به عمل جراحی یا دستکاری های لوله ای و لگنی، معمولا با درمان دارویی می توان مشکل را برطرف و از ایجاد عوارض ناشی از حاملگی نابجا جلوگیری کرد. پیشگیری چگونه ممکن است؟ به گفته دکتر تقی پور، پیشگیری از حاملگی خارج از رحم به طور صددرصد امکان پذیر نیست، اما در صورت معلوم بودن عوامل خطر و امکان رفع آنها تا حدودی می توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد. بی شک در این خصوص درمان فوری هرگونه عفونت لگن و رحم و استفاده از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری بسیار کمک کننده است. ک/زا جام جم