کاشت الکترود در مغز تا چه اندازه می‌تواند موثر باشد؟

به گزارش شفا آنلاین،فرضیه‌های زیادی در این باره طرح شده است که می‌گوید کاشت یک الکترود کوچک در بخش مشخصی از مغز و وصل کردن آن به سیستم عصبی بدن می‌تواند علم بشری را قدم‌ها جلو ببرد. این الکترود می‌تواند صرع، پارکینسون و حتی اختلال وسواس فکری و عملی را هم درمان کند؛ همچنین می‌تواند به افرادی که قادر به حرکت دادن دست و پای خود نیستند و به فلج حرکتی مبتلا شده‌اند کمک کند.

 این الکترود گاه ما را تا مرز داستان‌های علمی-تخیلی هم می‌برد و با یک پرسش مواجه می‌کند: «اگر یک الکترود کوچک می‌تواند با کنترل مغز، برخی بیماری‌های لاعلاج را درمان کند، آیا می‌تواند ذهن افراد عادی را نیز کنترل کند؟» همین پرسش باعث شده است تا حواشی به وجود آمده پیرامون این دستگاه کوچک، بیشتر از اخبار حقیقی مربوط به کارکرد درمانی آن باشد.

       به گزارش سایت علمی «تکنولوژی ریویو»، با کاشت این الکترود کوچک و اتصال آن به کابل‌های مختلفی در چند بخش مختلف مغز، زمانی که حمله عصبی مغز رخ می‌دهد، دستگاه کار گذاشته شده در مغز می‌تواند اختلالی را که در نظم و ترتیب پیام‌های عصبی به وجود آمده است، به حالت طبیعی و عادی خود درآورد. به این الکترود یک الگوریتم ثابت داده می‌شود. الگوریتم حرکت منظم پیام‌های عصبی بدن انسان، ریتم و ترتیب خاصی دارد که باعث می‌شود انسان تعادل و هوشیاری خود را حفظ کند. در بیماران صرع این نظم و ترتیب حرکت پیام‌های عصبی به صورت اتفاقی مختل می‌شود و فرد تشنج می‌کند. الکترود‌های ساخته شده تا اینجای کار بدون اشتباه به کار خود ادامه می‌دهند. آنها تشخیص می‌دهند که چطور این ترتیب حرکت پیام‌ها از حالت طبیعی خود خارج شده است؛ اما دو مشکل بر سر راه دانشمندان است. یکی اینکه چطور می‌توان الکترود را به گونه‌ای ساخت که این اختلال را برطرف کند و با پخش پیام‌های الکترونیکی به مغز سیستم عصبی را مجبور کرد تا به حالت قبل بازگردند و دوم اینکه چگونه باید این دستگاه را در مغز جاسازی کرد. مشکل بخش اول تا حد زیادی برطرف شده است. در حال حاضر شرکت‌های ساخت تجهیزات پزشکی توانسته‌اند الکترودهایی را تهیه کنند که بتواند تشخیص دهد و درمان کند. هنوز تولید این دستگاه‌های کوچک به مرحله انبوه‌سازی نرسیده و در کاشت آنها تردیدهایی وجود دارد. چرا که گاه این الکترودها مانند هر دستگاه دیگری دچار خطا می‌شوند و بدون اینکه لازم باشد جریان‌های الکتریکی آزاد می‌کنند که خود منجر به مشکل و درد شدید در بیمار می‌شود. به همین علت هنوز تا بهینه‌سازی این دستگاه‌ها راه زیادی باقی مانده است. از سوی دیگر، اغلب آزمایش‌هایی که با الکترود انجام شده، موقتی بوده و دستگاه، خارج از مغز قرار گرفته بوده است. به گفته عماد اسکندر، پژوهشگر و عصب‌شناس مصری‌تبار آمریکایی، اعمال جراحی که در آن الکترود در مغز کاشته می‌شود، بسیار پیچیده و خطرناک است. وی در این باره می‌گوید: «الکترود باید در بخشی کار گذاشته شود که مغز کارکرد درستی ندارد و بیمار است و همین موضوع، حساسیت عمل جراحی را چندین برابر می‌کند. در این عمل‌های جراحی باید در نظر داشت که بافت مغز الکترود را پس نزند و بدون نقص به سیستم عصبی متصل شود. این موضوع به قدری پیچیده و حساس است و باید با دقت انجام شود که تا زمانی که راه‌حلی جز الکترود باقی نمانده، نباید به آن فکر کرد.»

       اسکندر در ادامه گفت: «یکی از نمونه‌هایی که مورد عمل جراحی قرار گرفت، یک بیمار OCD یا اختلال وسواس فکری بود. زمانی که من می‌گویم OCD ذهن شما به سمت فردی می‌رود که لباس‌ها و وسایل خانه و آهنگ‌های گوشی همراه خودش را با نظم الفبایی و به ترتیب رنگ منظم می‌کند. در حالی که این بیمار، حمام‌های سه‌ساعته می‌کرد و هر روز لباس پوشیدن او بیش از دو ساعت وقت می‌گرفت. مسافرت نمی‌رفت، خواب راحت و بدون کابوس نداشت و هشت ساعت از روز خودش را به نظافت اختصاص می‌داد. بیماری وسواس وی، زندگی را برایش غیرممکن کرده بود و بدون کمک نمی‌توانست زندگی کند. این بیمار بیش از یک سال تحت نظر مرکز عصب‌شناسی بود تا زمانی که ما به این نتیجه رسیدیم که کاشت الکترود می‌تواند موثر باشد.

 بیمار تا یک سال دیگر هم با آزمایش‌های متعدد زیرنظر بود. چرا که ما نمی‌توانستیم ریسک کنیم؛ بنابراین جریان‌های متعدد الکتریکی را به مغز ارسال می‌کردیم تا نتیجه آن را ببینیم. در نهایت بیمار مورد جراحی قرار گرفت و پس از هشت ساعت از اتاق جراحی، موفق بیرون آمد. پس از شش ماه رفتارهای بیمار به شکل قابل توجهی تغییر کرده بود. وی به راحتی می‌توانست با گرد و خاک کنار بیاید، با افراد جدید دست بدهد و از خانه فاصله بگیرد.» باید این نکته مهم را در نظر داشت که شاید این بیمار به خوبی توانست بر بیماری خود غلبه کند، اما هر بیماری با کاشت این قطعه کوچک درمان نخواهد شد، بنابراین نباید به استفاده بیش از حد از آن ترغیب شد.:
سپیدtechnologyreview.com