درد مزمن شکم در کودکان

در درد شکمی غیر ارگانیک درد بدون علل ساختاری، عفونی، متابولیک، التهابی یا توموری است. مکانیسم درد پیچیده و هنوز به طور کامل مشخص نشده است، ولی ممکن است به دلیل اختلال در عملکرد اعصاب حسی و حرکتی روده باشد. درواقع می توان گفت که حساسیت اعصاب روده به درد و حرکت بیشتر از حالت طبیعی است. استرس های روحی و روانی می تواند احساس درد را تحریک کند. گاهی این درد می تواند ناشی از واکنش حساسیتی روده به مواد غذایی خاص مانند قند لاکتوز، سوربیتول، فروکتوز یا اسید های چرب باشد. درد شکمی ارگانیک یا عضوی این درد ها به واسطه درگیری یک عضو خاص در شکم رخ می دهد که معمولا ناشی از زخم معده، التهاب روده، رفلاکس گوارشی و عفونت های روده ای است، ولی عوامل متنوع و نادرتری هم ممکن است داشته باشد. نشانه هایی وجود دارد که می توان این درد را از نوع غیر ارگانیک افتراق داد و بررسی بیشتری انجام داد که عبارت است از دردی که کودک را از خواب بیدار کند، درد مداوم نیمه تحتانی شکم، استفراغ قابل توجه، تب غیر قابل توجیه، وجود علائم ادراری ـ تناسلی، اختلال بلع، اسهال مزمن یا شبانه، دفع خون در مدفوع، کاهش وزن، کاهش رشد قدی، تاخیر بلوغ، حساسیت و درد شکم به دنبال ایجاد فشار در شکم، بزرگی کبد و طحال، زردی، آرتریت، درد مهره ها، سابقه خانوادگی بیماری های التهابی روده، سوءجذب سلیاک و زخم گوارشی. علایمی مانند یبوست، اسهال، سردرد، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و نفخ شکم می تواند در هر دو دسته ارگانیک یا غیر ارگانیک مشترک باشد. تشخیص ابتدا شرح حال و سپس معاینه به کمک تشخیص می آید، برای بیمارانی که در شرح حال و معاینه علایم خطری ندارند، یک آزمایش ساده مدفوع معمولا کفایت می کند، ولی در موارد دیگر بنا بر نوع علامت ها از تست های اختصاصی مانند آزمایشات خون، کشت مدفوع، بررسی آنتی ژن هلیکوباکتر ، سونوگرافی، اندوسکوپی، عکس مری و شکم و تست تنفسی اوره استفاده می شود.  درمان در صورت تشخیص درد ارگانیک باید علت زمینه ای درد را رفع کرد، ولی مهم ترین نکته درمان درباره درد شکمی غیر ارگانیک، دادن اطمینان به والدین و توضیح درباره مکانیسم درد است و این که این درد، درد واقعی است و باید خاطر نشان کرد که جای نگرانی نیست. استفاده از روش های رفتار درمانی، شناخت درمانی و تکنیک های ایجاد آرامش ممکن است کمک کننده باشد. همچنین از داروهای کاهنده اسید معده، داروهای تغییر دهنده حرکات روده و داروهای ضد افسردگی و اضطراب و عصاره نعناع زیاد استفاده می شود. دکتر حمیدرضا صادقی - متخصص اطفال