نرخ رشد جمعیت ایران در میان 26 کشور منطقه

شفاآنلاين :رییس سازمان ثبت احوال با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، روند کاهش باروری در کشور است گفت:ایران در مقایسه با متوسط جهانی، شدت کاهش باروری در کشور فزاینده است و عوامل تشدید کننده در کنار سیاست‌های جمعیتی در این امر موثر بوده است.   محمد ناظمی اردکانی رییس سازمان ثبت احوال کشور در همایش ملی جمعیت، تعالی و راهبردها گفت: قطعاً این جمعیت با استعداد، خلاق و الهام‌بخش در جهان اسلام، منشأ تأثیرات مثبت بسیار عظیمی در تحولات منطقه و جهان، همچون بیداری اسلامی کشورهای منطقه خواهد بود.   رییس سازمان ثبت احوال کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران با جمعیتی بالغ بر 76 میلیون نفر، حدود یک درصد جمعیت 7 میلیاردی جهان، از لحاظ جمعیت، هیجدهمین کشور در دنیا، دهمین کشور در آسیا و سومین کشور در منطقه است.   ناظمی اردکانی با اشاره به اینکه تا پیش از دهه 30 میزان ولادت با فوت تقریباً برابری می‌کرد و این دو یکدیگر را خنثی می‌کردند گفت: پس از شروع فرایند توسعه‌ای در کشور، به یکباره رشد جمعیتی اتفاق افتاد، لذا اولین سیاست جمعیتی کشور در سال 1346 تدوین و اجرا شد. در این سیاست تاکید بر روی تنظیم خانواده و افزایش سن قانونی ازدواج بود و سن قانونی ازدواج برای دختران از 15 سال به 18 و برای پسران از 18 سال به 20 سال افزایش یافت و این اقدام تاثیرات جمعیتی غیرمستقیم داشت.   وی اظهار کرد: بر اساس برنامه نخست توسعه، دولت مکلف شد رویکرد کلی در زمینه تنظیم جمعیت و کنترل باروری به ویژه باروری‌های ناخواسته داشته باشد و در این راستا، سیاست‌های حمایتی از موالید بالا برداشته شد و قانون تنظیم جمعیت و خانواده در سال 1372 به تصویب رسید و بر طبق ماده نخست این قانون، مرخصی زایمان، حق عائله‌مندی، بیمه و دیگر سیاست‌های حمایتی برای فرزند چهارم به بعد حذف شد و سیاست محدود کردن موالید اتخاذ شد.   رییس سازمان ثبت احوال کشور تصریح کرد: این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه ورود کشور به مرحله سوم گذار سنی جمعیت، یعنی میانسالی را رقم زد و بدین ترتیب، کاهش بسیار شتابنده باروری و رشد جمعیت در مقایسه با کشورهای جهان، آسیا و منطقه رقم خورد.   ناظمی اردکانی افزود: پیش‌بینی‌ شده بود که انفجار دوم جمعیتی بر اثر ازدواج و فرزندآوری متولدین دهه 60 رخ دهد، اما شیب نزولی موالید تا سال 90 همچنان ادامه پیدا کرد؛ در حالیکه میزان موالید در دهه 60 بیش از دو میلیون بود، این میزان با وجود افزایش تعداد جوانان در سن ازدواج در مقایسه با دهه شصت، به یک میلیون و 380 هزار در سال 90 کاهش پیدا نمود.   وی با اشاره به اجرا سیاستهای جمعیتی از دهه 1330 تا دهه‌های اخیر در حال حاضر گفت: از نظر نرخ رشد جمعیت ایران در میان 26 کشور منطقه رتبه 23 و از نظر نرخ باروری نیز رتبه 25 را در سال 2010 میلادی داشته‌ایم و این در حالیست که اگر می‌خواهیم به سمت توسعه گام برداریم و چشم‌انداز 1404 محقق شود، نخستین اصل، تقویت قوای جمعیتی است.   ناظمی اردکانی یکی از رسالت‌ها و محورهای این همایش ملی را تبیین این تحولات و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو عنوان کرد و گفت: باید به روشنی دریابیم که چالش‌های جمعیتی کشور ما کدام است و چه فرصت‌هایی برای مواجهه با این چالش‌ها در اختیار داریم و چگونه می‌توان پنجره جمعیتی موجود در کشور که یک فرصت طلایی محسوب می‌شود را به صورت صحیح مدیریت نمود.   ناظمی اردکانی تغییرات ساختار جمعیتی کشور و تبعات آن یعنی پیر شدن جمعیت را چالش دیگر پیش‌رو عنوان کرد و گفت: در حال حاضر 23.5 درصد جمعیت کشور زیر 15 سال، 31.5 درصد بین 15 تا 29 سال، 39.5 درصد بین 30 تا 64 سال و 5.5 درصد بالاتر از 65 سال دارند و طبق پیش‌بینی‌ها جمعیت سالمندان در سال 1405 به 7.4 و در سال 1425 به 18 درصد می‌رسد. این یعنی از 5 نفر یک نفر در کشور سالمند خواهد بود.   وی با اشاره به اینکه کاهش نیروی کار یکی از تبعات افزایش سالمندی در کشور است افزود: کشورهای غربی این موضوع را تجربه کرده و مهاجرپذیری را به عنوان راهکار آن به کار بسته‌اند، اما این فرصت برای ما فراهم نیست و چنانچه با ادامه یافتن این روند ناچار به وارد کردن نیروی کار شویم، ممکن است چالش‌های سیاسی و امنیتی عدیده‌ای را برای کشور ما ایجاد کند.   ناظمی اردکانی در زمینه مهاجرت و جابجایی‌های جمعیتی به ضرورت پایش این حرکات جمعیتی اشاره کرد و گفت: نیازمند زیرساخت‌های لازم برای رصد مهاجرت‌های داخلی و برون‌مرزی هستیم، چرا که خالی شدن روستاها از نیروی جوان و در مقابل، تراکم بسیار بالای جمعیت در کلان‌شهرها، کشور را دچار معضلاتی در درازمدت خواهد نمود.   رییس سازمان ثبت احوال کشور اظهار کرد:اگر بخواهیم افزایش کمّی با افزایش کیفی جمعیت همراه باشد، لازم است چشم‌انداز روشنی برای وضعیت آینده تازه متولد شده به لحاظ «سرمایه انسانی» (به طور ویژه شامل آموزش، بهداشت و سلامت) وجود داشته باشد.   ناظمی اردکانی تصریح کرد: برای افزایش جمعیت، پذیرش فرهنگی مردم در‌خصوص افزایش تعداد فرزندان بسیار مهم است و این تغییر نگرش هم باید از کتاب های دبیرستان و اوایل دانشگاه شروع شود و باید کاری کرد که نگرش خانوار ایرانی به دو تا سه بچه متمرکز شود.   وی تاکید کرد: اعلام و نشر نتایج اولیه تمامی بررسی‌های فوق در سال‌های اخیر، بازنگری در سیاست‌های جمعیتی کشور را درپی داشته که تدوین راهبردهای ملی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، ارائه «لایحه اصلاح قانون جمعیت و تنظیم خانواده» توسط دولت، و تدوین «قانون جامع جمعیت و تعالی خانواده» در مجلس شورای اسلامی از آن دست می‌باشد.   رییس سازمان ثبت احوال کشور افزود: تحقق این مهم، نیازمند ساماندهی نظام جامع مدیریت جمعیت کشور و تشکیل نهادی تخصصی در این زمینه است.   وی با اشاره به اینکه جمعیتی از نظر تعداد و ساختار سنی برای مدت طولانی در مرزهای تعادل بماند و همواره احتمال بروز بحران در میزان جمعیت و ساختار سنی آن وجود داشته و دارد گفت: بر همین اساس، با هدف حفظ پویایی و تعادل در ساختار کلی جمعیت، وجود چنین نهادی امری ضروری است.   ناظمی اردکانی گفت: سازمان ثبت احوال کشور در فصل نوین‌سازی خود توانسته است خدمات شایانی را در عرصه‌های گوناگون حاکمیتی و پاسداری از مرزهای هویتی و تابعیتی به هموطنان ارائه نماید.   وی افزود: سازمان ثبت احوال با بهره‌گیری از ظرفیت و توان کارشناسی موجود و ایجاد پایگاه اطلاعات جمعیت کشور، زمینه تولید، تحلیل و نشر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت را به صورت مکان‌محور و در تمامی سطوح جغرافیایی فراهم نموده و گام مهمی در جهت دستیابی به تعالی و پیشرفت ملی بردارد. این امکان، در انتشار منظم و مستمر و حتی لحظه‌ای حرکات و تحولات جمعیتی و مطلع نمودن مسئولین، سیاستگذاران و برنامه‌ریزان کلان کشور نقش مؤثری را ایفاء می‌نماید.   ناظمی اردکانی تاکید کرد: با عنایت به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص ایجاد نهاد تخصصی مدیریت جامع کشور، سازمان ثبت احوال کشور آمادگی خود را برای تصدی دبیرخانه پایش و رصد تحولات جمعیتی در نهاد تخصصی مدیریت جامع جمعیت اعلام می‌نماید.   وی ارائه خدمات نوین در بالغ بر 900 اداره و نمایندگی ثبت احوال در سراسر کشور و مبتنی بر شبکه گسترده پایگاه اطلاعات جمعیت کشور، مکانیزه نمودن فرایندهای خدمت‌رسانی به منظور ایجاد سهولت، دقت و سرعت در ارائه خدمات، آرشیو الکترونیک بیش از 120 میلیون سند هویتی برای دسترسی به اسناد و امکان ارائه خدمت از هر نقطه را از فعالتهای این سازمان عنوان کرد.   ناظمی اردکانی هوشمند نمودن کارت شناسایی ملی به عنوان کلید ورود به دولت الکترونیک، فراهم نمودن امکان اتصال حدود 100 دستگاه اجرایی به سامانه استعلام هویتی تاکنون و امکان توسعه آن به میزان نیاز کشور، انتشار مداوم فصلنامه علمی «جمعیت»، مکانیزه نمودن شناسنامه به منظور بالا بردن ضریب امنیتی و اتقان اسناد هویتی را از دیگر اقدامات ثبت احوال بیان کرد.   رییس سازمان ثبت احوال بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی برای دسترسی آسان به خدمات ثبت احوال در اقصی‌نقاط کشور، مهندسی فرهنگ نام‌گزینی، ایجاد گنجینه اسناد هویتی مشاهیر و فرهیختگان و شخصیت‌های تراز اول، صدور نمادین شناسنامه شهید به منظور زنده نگه داشتن یاد شهدا، توسعه تسهیل در خدمات به ایرانیان خارج از کشور و گسترش روابط بین‌الملل با ثبت احوال کشورهای اسلامی و کشورهای عضو اکو که همگی مبتنی بر برنامه‌ای راهبردی و هدفمند را از برنامه‌های ثبت احوال ذکر کرد.