شفا آنلاین : واقعيت انكارناپذير جوامع كنوني، افزايش جمعيت سالمندان است. اين پديده هشداري به جوامع براي توجه بيشتر به مسائل مبتلابه اين جمعيت كثير و رو به رشد است. از همين‌رو در دنيا به منظور شناخت مسائل و مشكلات سالمندان تحقيقات مستمري صورت مي‌گيرد تا بر مبناي يافته‌ها، نسبت به حل آن‌ها همچون نبود حمايت‌هاي اجتماعي، نداشتن شغل و نقش اجتماعي، مخارج زندگي و... اقدام نمايند و شرايط بهتري را براي آنان فراهم آورند.
شركت Hongkong & Shanghai Banking Corporation) HSBC )مستقر در كشور انگلستان از سال 2005 با اين باور كه مسن شدن جمعيت دنيا در نيم قرن آينده و افزايش سه برابري جمعيت بازنشستگان (5/1 ميليارد نفر تا سال 2050) موجب تغييرات بنيادين جوامع بشري خواهد شد و ضروري است كه كشورها خود را با اين تغييرات هماهنگ سازند، مبادرت به انجام تحقيقاتي در زمينه بازنشستگي تحت عنوان «آينده بازنشستگي» نموده است. اين شركت در تحقيق سال 2014 خود تحت عنوان «زندگي پس از كار» با نظرخواهي از 16 هزار نفر در 15 كشور جهان مبادرت به بررسي ديدگاه‌ها و كيفيت زندگي پس از بازنشستگي افراد كرده است. خلاصه نتايج پژوهش مذكور نشان مي‌دهد در بسياري از كشورهاي مورد مطالعه سن بازنشستگي دولتي بازه‌اي بين 60تا 65 سالگي است و با توجه به افزايش سن اميد به زندگي، سن بازنشستگي در دهه‌هاي اخير اندكي تغيير كرده است. اهميت اين امر به اين است كه سن رسمي بازنشستگي معيار مهمي براي شكل دادن انتظارات افراد از زماني است كه مي‌توانند بازنشسته شوند.
در صورتي كه سن بازنشستگي 60 سالگي باشد، متوسط طول زندگي پس از بازنشستگي براي مردان 5/18 سال و براي زنان 23 سال است. به عبارت ديگر، با وجود ثابت بودن سن بازنشستگي، سن اميد به زندگي در حال افزايش است اما با وجود افزايش طول مدت زندگي، پس‌اندازهاي بازنشستگان به‌طور ميانگين براي مدت 10 سال پس از بازنشستگي كفايت مي‌كند. در بسياري كشورها، نسل آينده بازنشستگان نسبت به بازنشستگان امروز، حتي انتظار اتمام پس‌اندازهاي خود را در مدت زمان كوتاه‌تري دارند.
اين امر به يك ريسك اصلي و كليدي اشاره مي‌كند. ريسكي كه به عنوان «ريسك ابتلا به طول عمر» شناخته شده و مستلزم مديريت مالي افراد براي اطمينان از عدم اتمام پس‌اندازهاي بازنشستگي در دوران بازنشستگي ايشان است. اتمام پس‌اندازهاي بازنشستگي در نتيجه «زندگي طولاني‌تر، پس‌انداز كافي» منجر به اتكاي بيشتر از حد انتظار به حمايت‌هاي دولتي مي‌شود.
زندگي در دوران بازنشستگي مي‌تواند بسيار پرهزينه‌تر از آنچه در ذهن افراد است، باشد. اين تصور كه با ورود به بازنشستگي هزينه‌هاي جانبي كاهش مي‌يابد، درست نيست، چرا كه هزينه‌هاي پنهان مثل مراقبت‌هاي پزشكي مي‌تواند باعث افزايش آن شود. الگوي هزينه در مراحل مختلف دوران بازنشستگي يكسان است. افراد معمولاً در ابتداي دوران بازنشستگي از يك زندگي فعال لذت مي‌برند، يعني زماني كه براي آرزوها و آمال خود هزينه مي‌كنند، اما مرحله منفعل بازنشستگي اغلب مستلزم صرف هزينه‌هاي اضافي براي سلامت و مراقبت در منزل است.
به عبارت ديگر، در طول دوره بازنشستگي به‌طور معمول هزينه‌هاي سفر و تعطيلات با شدت بيشتر جايگزين هزينه‌هاي مراقبت‌هاي پزشكي و بهداشتي مي‌شود.
عدم برنامه‌ريزي صحيح، بحران اقتصادي جهان و حوادث و هزينه‌هاي پيش‌بيني نشده، دلايل اصلي بيشتر بازنشستگان براي درآمد كمتر از انتظار آن‌ها در دوران بازنشستگي است. در كمال تأسف نيمي از بازنشستگان مجبورند از مخارج روزانه خود بكاهند. يك واقعيت مهم بازنشستگي كاهش درآمد خانوار نسبت به قبل است. تحقيق در ميان كساني كه بازنشسته هستند، نشان مي‌دهد كه به چه ميزان درآمد آن‌ها نسبت به گذشته كاهش يافته است، در حالي كه 66 درصد بازنشستگان اين كاهش درآمد را تأييد مي‌كنند، 21 درصد آن‌ها اين كاهش را يك‌پنجم درآمد گذشته مي‌دانند. در مقابل فقط 12 درصد از كساني كه هنوز به‌طور كامل بازنشسته نشده‌اند، انتظار دارند درآمد دوران بازنشستگي نسبت به گذشته به نيم كاهش يابد.
اين امر بيانگر اين موضوع است كه بسياري از افراد در سن كار ايده كمي از واقعيت‌هاي مالي و تفاوت درآمد دوران قبل و بعد از بازنشستگي دارند.
تكيه بر منابع چندگانه براي تأمين مالي دوران بازنشستگي روش خوبي براي جلوگيري از كسري درآمد است.
در مواجهه با كسري درآمد بازنشستگي و آرزوهاي تحقق نيافته، بسياري از بازنشستگان، نگران نبود توفيق در فراهم آوردن بازنشستگي بهينه براي خود هستند. اين‌كه افراد خيلي دير متوجه اين مسأله مي‌شوند، نگران‌كننده است. يعني زماني كه به بازنشستگي رسيده‌اند اگرچه بيشتر بازنشستگان براي دوران بازنشستگي خود برنامه‌ريزي مالي دارند، اما اين برنامه‌ريزي‌ها به صورت غير‌رسمي است و تنها درصد اندكي از اين افراد بدين‌منظور از مشاوران مالي حرفه‌اي استفاده مي‌نمايند. روش‌هاي چندي جهت دستيابي به اطلاعات لازم در مورد پس‌انداز كردن براي دوران بازنشستگي وجود دارد. معمول‌ترين اين روش‌ها بانك‌ها، مشاوران مالي مستقل، خانواده و دوستان و شركت‌هاي بيمه عمر و زندگي هستند.
جالب توجه است كه بازنشستگان در همه كشورها، در برنامه‌ريزي‌هاي خود همچنان اعضاي خانواده را مد‌نظر قرار مي‌دهند. هرچند در نظر بسياري افراد، سفر آرمان بازنشستگي است، نزديك به نيمي از شاغلان حاضر در مقابل تأمين مالي افراد خانواده خود حتي در زمان بازنشستگي، احساس مسئوليت مي‌كنند. اين مسئوليت شامل تداوم مسئوليت مالي فرزندان بزرگسال و همچنين حمايت از والدين سالمند و ناتوان خود مي‌باشند.
همچنين نتايج تحقیقات نشانگر اين است كه بازنشستگي پيش از موعد هميشه انتخاب مناسبي نيست. ادامه اشتغال از نظر بازنشستگان روش خوبي براي فعال ماندن جسم و ذهن است. در ميان بازنشستگاني كه شتابزده تصميم به بازنشستگي گرفته‌اند، تقريباً دوسوم آرزو مي‌كنند كه كاش آن را به تأخير انداخته بودند. اين گروه بيشتر از اين‌كه به خود بازنشستگي فكر كنند، دلتنگ دنياي اشتغال هستند. قابل توجه كساني كه به بازنشستگي نزديك شده‌اند، براي بازنشستگي عجله نكنيد.
اگرچه بازنشستگي تدريجي به معني كاهش ساعات كار در بسياري كشورها رايج نيست، اما گزينه خوبي براي خروج تدريجي از اشتغال تمام‌وقت است. بسياري از بازنشستگان از اين گزينه استقبال مي‌كنند.
بديهي است استفاده از نتايج بررسي‌ها و پژوهش‌هاي صورت گرفته در زمينه سالمندي و بازنشستگي در ساير كشورها مي‌تواند به شناخت و درك موقعيت و شرايط آنان كمك كرده و راهگشاي دستيابي به راه‌حل‌هاي مناسب براي مشكلات اين گروه از افراد جامعه باشد.
محمدرضا افشار /مدير امور بين‌الملل صندوق بازنشستگي كشوري
نظرشما
آخرین اخبار