بهزیستی حق صدور مجوز برای مراکز مشاوره ندارد

به گزارش شفا آنلاین،مریم صدرالادبایی ،زهرا تالانی:در حال حاضر طبق قانون سازمان نظام روان شناسی،قرار است که تنها مرکز صدور مجوز مراکز مشاوره و ازدواج باشد اما سازمان بهزیستی معتقد است که طبق ماده 26 قانون تنظیم برخی از معاملات دولت مصوب سال 1380،تنها مرجع برای صدور مراکز مشاوره سازمان بهزیستی است.این اختلاف سبب شده تا اکنون نه تنها متقاضیان آن سردرگم باشند بلکه در این دعوا فرهنگ مشاوره هم در کشور ترویج نشود.در همین زمینه با محمد حاتمی معاون سازمان نظام روانشناسی و مشاوره گفت وگویی را انجام داده ایم که می خوانید: سازمان بهزیستی اعلام کرده که طبق ماده 26 قانون تنظیم برخی از معاملات مالی دولت،تنها مرجع صالح تایید صلاحیت مراکز مشاوره سازمان بهزیستی است.اما سازمان نظام روان شناسی این موضوع را غیر قانونی می داند.چرا؟ ماده 26 مربوط به سال 80 است وافراد را ملزم به گرفتن مجوز درعرصه های فعالیت های اجتماعی ،فرهنگی وآموزشی نموده است نه مسائل روانشناختی ومشاوره که مولفه اصلی سلامت است .علاوه بر این قانون سازمان نظام مربوط به سال 82 وماده43مربوط به سال89 است وقانون متقدم متاخر رالغو می کند ماده 26 قانونی منسوخ شده است.غیر از این در راس همه قوانین مجلس شورای اسلامی است از مجلس استعلام شود که درست می گوید،ما تابع قانون هستیم هرچه قانون بگوید عمل می کنیم حضرت امام(ره) فرمودند خلاف قانون خلاف شرع است .حتی اگرقانون ناقص یاضعف داشته باشد،کسی بی قانونی می کند یعنی خلاف نظرات حضرت امام(ره) ومقام معظم رهبری عمل می کند. براساس ماده 43 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب سال 89،در سال گذشته از طرف هیات دولت آیین نامه ساماندهی و اعتبار بخشی مراکز مشاوره ، به وزارت خانه های ورزش وجوانان و رفاه و تامین اجتماعی ابلاغ شد. اما ما جلساتی در هیات دولت با آقای صدوقی ومعاون اول رئیس جمهور داشتیم که نهایتا یک اصلاحیه به این آیین نامه افزوده شد.طبق این اصلاحیه تمام مراکز خدمات مشاوره و روان شناسی باید با امضای دو نهاد اجازه فعالیت بگیرند.یکی سازمان نظام روان شناسی که ثابت است و دیگری بر حسب جمعیت هدف و مخاطبی که دارد امضای بهزیستی یا وزارت ورزش وجوانان هم باشد.جلساتی با آقای پیشنمازی در وزارت ورزش و جوانان داشتیم و این آیین نامه اجرایی شد.یعنی در یک هیاتی که حقیر از طرف سازمان نظام روانشناسی ومشاوره و نمایندگانی هم از طرف وزارت ورزش و جوانان،پرونده ها را بررسی کردیم و مقرر شد که تمام مراکز خدمات روان شناسی که مربوط به ازدواج هستند با امضای سازمان و وزارت ورزش وجوانان به متقاضیان واگذار شود.اما سازمان نسبت به این موضوع نقد داشت.براساس ماده 43 برنامه پنجم و قانون تشکیل سازمان روان شناسی و مشاوره که در سال 1382 تصویب شد،پروانه مرکز،پروانه اشتغال و نظارت تمام خدمات روان شناسی ومشاوره از هر نوع به عهده ماست.تجربه نشان داده به افراد غیر متخصص که ازطرف بهزیستی مجوز مرکز داده شده پس از مدتی به اعتبار آن مجوز شروع به مشاوره کرده اند.من خواهش می کنم بروید بررسی کنید، صحت وسقم این مطلب روشن کنید. اختلاف نظر اینجاست ،نباید افراد غیر متخصص وارد عرصه روانشناسی ومشاوره کرد.با روان مردم بازی کرد.حتی کسی هم مدرک دارد باید صلاحیت تخصصی او اثبات شده باشدونمی تواند فعالیت روانشناختی انجام دهد. اما بهزیستی تمام اصول را نادیده می گیرد،قوانین وحقوق مراجعان یعنی مردم زیر پا می گذارد.مجوز مرکز را باید به کسی داد که صلاحیت او توسط سازمان نظام روانشناسی تایید شده باشد. مسئله روان با جسم متفاوت است. روان چند بعدی است و نیاز به متخصصانی کار آزموده دارد.نباید بر حسب مسئولیتمان احساسی وتکانشی برخورد کنیم ما همه خادم مردم هستیم وبرای آنان باید کار کنیم نه برای تحکیم قلمرو کاری و... ؟اکنون امیدواری زیاد شده است وزارت رفاه وتامین اجتماعی وزیری فهیم دارد مطمئنا این معضل بزرگ را حل می کند سخنرانی چند روز قبل ایشان بیانگر عزم جدی در سامان دهی امورروانشناسی ومشاوره است ، برای این امر خطیر تاکنون برنامه ریزی نداشتیم،الان ما در برخی شاخص ها مثل افسردگی به مرز خطر رسیدیم.خلاصه سازمان به آئین نامه ابلاغی یک نامه ای به مجلس داد که این قانون فعلی مطابق قانون تشکیل سازمان نیست.اما روال طبیعی اینگونه است که وقتی مجلس مصوبه ای را تصویب می کند هیات دولت آیین نامه ای را برای آن تعیین و ابلاغ می کند،از طرفی مجلس هم هیات تطبیق مصوبات دارد که این آیین نامه ها را بررسی می کند که مطابق قوانین ابلاغی هستند یا خیر.ما مستندات را به مجلس ارائه کردیم که این آیین نامه مشکل دارد و نهایتا پس از جلسات متعدد مشخص شد که این آیین نامه مغایر قانون است و نهایتا لغو شد.از آن تاریخ سازمان بهزیستی حق دادن مجوزمرکزیا موسسه در هیچ موردی درباره فعالیت روانشناسی ومشاوره ندارد و عملی غیر قانونی است. اما سازمان بهزیستی،سازمان نظام روان شناسی را یک NGO و نهاد غیر دولتی می داند که نمی تواند در این مسائل دخالت کند؟ دو مسئله وجود دارد.اول: قانون تشکیل سازمان توسط مجلس تصویب و طریق دولت ابلاغ شده است. ما از بودجه دولتی کمک می گیریم.حکم رئیس سازمان توسط رئیس جمهورابلاغ می شود.به نظر شما این NGO است.از طرف دیگر اگر سازمان یک NGO هم باشد یکی از افتخارات نظام در بعد ازانقلاب این است که نهاد سازی کرده و کار را به خود مردم واگذار کرده است.چه بهتر که یک کار تخصصی به این عظمت را خود روانشانسان ومشاوران انجام دهند وتبعات آن را بپذیرند،چرا شما اصرارمی کنید همه چیزرا دولتی کنید، دولت کم کار دارد،ما باید استقبال کنیم کاررا بدست متخصصان واهل فن سپرده ایم. نه یک سازمان که باید صرفا کار اجرایی انجام دهد.در هر دو شکل نافی مسئولیت ما نیست .از نظر قانون مسئول ارائه مجوزمراکز ونظارت بر آن ما هستیم. شما اعلام کردید که مجلس حکمی داد و تمام مسئولیت را به سازمان شما واگذار کرد. چرا وزارت ورزش وجوانان و سازمان بهزیستی هنوز در این کار مداخله می کنند؟ در زمانیکه دولت در تغییر و تحول بود آیین نامه دولت لغو شد.طبق قانون دو هفته هیات دولت فرصت دفاع دارد،ما از مجلس پیگیری کردیم که دولت هیچ اعتراضی نکرده و آیین نامه جدیدی نداده،بنابراین طبق قانون، نظر مجلس باید اجرا شود و تنها سازمان نظام روان نشناسی مسئول صدور مجوز مراکز مشاوره وروانشناسی از هر نوع است. بنابراین هنوز دولت به وزارت ورزش و جوانان و سازمان بهزیستی ابلاغ نکرده است؟ حتما هیات دولت اینکار را می کند .چون آن آئین نامه لغوشده ،طبق قانون هر کس به آن آیین نامه قبلی عمل کند خلاف قانون انجام داده است. باید بهزیستی تمام کسانی مجوز مرکز میخواهند به طرف سازمان هدایت کند و تمام مراکزی را تا کنون بهزیستی مجوز داده است از هرنوع مجددا مجوز آنها توسط سازمان بررسی شوند.البته این هم اضافه کنم روانشناسان ومشاوران بعد از لغوآئین نامه توسط مجلس می دانند نباید دیگر به بهزیستی ووزارت ورزش وجوانان مراجعه کند اگرهم متوجه نبودند فوری بروند مدارک خود را پس بگیرند وبه سازمان مراجعه کند. زمانیکه قرار بود مجوزها از سوی وزارت ورزش و جوانان داده شود،تعدادی متقاضی ثبت نام کردند ،سوال آنها این است که تکلیفشان چه می شود؟ مشکلی ندارند،من خودم جزو هیات رسیدگی به این پرونده ها بودم و می توانند مجوزشان را بگیرند.البته قرار بود.در یک مراسم مجوز آنها با حضور رئیس مجلس اعطا شود که وقتی آیین نامه لغو شد این کار انجام نشد، من اعلام کردم که مشکلی نیست .مجوز آنها قبل از لغو آئین نامه است.انصافا وزارت ورزش وجوانان به شاخص ها توجه می کند.بهزیستی است بی حساب وکتاب مجوز می دهد. وباید مجوز هایی که تا کنون داده تک به تک بررسی شوند. یکسری از این پرونده ها هم مربوط به سایت های همسریابی است.آنها هم مربوط به شما می شوند؟ وزارت ورزش و جوانان هنوز در این زمینه مجوزی نداده است.حتما با ما هم مشورت می کند اما ما این سایت ها را قبول نداریم، چون از نظر روان شناسی اصول ومعیارهای علمی برشکل گیری آنهامترتب نیست.در مراکز خدمات روان شناسی تنها مشاوره ازدواج و آموزش داده می شود. چرا سازمان این سایتها را علمی نمی داند؟ ما نمی دانیم بر چه اساس و معیاری قرار است به سایت ها مجور داده شود تا یک ازدواج مطلوب انجام شود، برای همین دخالت نمی کنیم . چرا سازمان نسبت به برنامه های بهزیستی نقد دارد؟به نظر شما بهزیستی نباید در مسائلی که مربوط به روان می شود دخالت کند؟ ما به عیر قانونی وغیر تخصصی عمل کردن بهزیستی نقد داریم.ما وظیفه داریم از حقوق مراجع یعنی مردم دفاع کنیم .بهزیستی حقوق مردم را به خاطر منافع مقطعی نادیده می گیرد وگرنه بردارانی آنجا هستند از دوستان ما هستند خیلی هم دوستشان داریم اما کارشان اشکال دارد.آنها خواسته یا ناخواسته مسئول این وضعیت اسفبار خدمات روانشناسی ومشاوره در کشور هستند.باید درمنظر وجدان جمعی پاسخ گو باشند.بهزیستی یک دستگاه اجرایی است .انها در بعد پیشگیری اولیه ،ثانویه وثالثه مسئولیت دارند.من نمی خواهم وارد جزئیات شوم اما یک مرجع علمی بررسی کند وضعیت چگونه است ما نباید مثل کبک عمل کنیم.حالا که آنها اصراردارند مراکز علمی وتخصصی را نادیده بگیرند خودشان هم اکنون وآینده پاسخ گویی وضعیت موجود باشند.من به نمایندگی از سازمان نظام روانشناسی ومشاوره جمهوری اسلامی ایران همین جا اعلام می کنم بر طبق قانون ارائه مجوزمراکزازهرنوع،پروانه اشتغال،نظارت،مجوزبرگزاری کارگاه ودوره های میان مدت آموزشی،ازمون هاوابزارها در حیطه روانشناسی ومشاوره صرفا به عهده سازمان است ما اکنون تمام سازکارهاارائه مجوزراآماده کرده ایم واز متقاضیان می خواهم با مراجعه به سازمان نسبت به درخواست خود اقدام کند.مردم وروانشناسان ومشاوران آگاه باشند هرگونه فعالیت روانشناسی ومشاوره وتعرفه آن باید بر اساس ضوابط اعلام شده در سازمان باشد.خصوصا کسی میتواند کار مشاوره وروانشناسی را انجام دهد که پروانه فعالیت حرفه ای از سازمان داشته باشد.در غیر ازاین صورت مردم و مشاوران وروانشناسانی که از ما پروانه دارند به عنوان ناظران وچشم سازمان در اقصی نقاط ایران مراتب را از طریق سایت سازمان یا در تهران سازمان مرکزی یا شعبه های استانی اطلاع دهند ومطئنم برادران عزیزما دربهزیستی در کوتاه زمان دست ازغیر قانونی عمل کردن خودبر خواهند داشت. وما با تمام ظرفیت آماده همکاری با بهزیستی هستیم.اما وظیفه حرفه ای ما ایجاب می کند، به منظور دفاع ازحقوق مردم،دفاع از حقوق روانشناسان ومشاوران وارتقاء نقش تاثیر گذاررشته درحل معضلات اجتماعی در صورت ادامه نگران بار وضعیت موجود از تمام ظرفیت های کشوربرای بازدارندگی شیوه عمل کنونی از مراجع قانونی بالادستی استفاده کنیم. بنابراین به نظر شما این عملکرد سازمان بهزیستی سبب شده تا مشکلات روانی واجتماعی در کشور بیشتر شود؟ چنین ادعایی نیاز به تامل دارد.اما می گویم مسائل روحی روانی مردم توسط بهزیستی به بازی گرفته شده است. این سازمان بهزیستی مسئول هرج و مرجی است که در زمینه خدمات روان شناسی ومشاوره در کشور وجود دارد. بسیاری از کارشناسان خانواده معتقدند که مشاوره قبل و بعد از ازدواج در کاهش آمار طلاق موثر است،اما الان به جای اینکه برای این کار فرهنگ سازی شود، در دعوای سازمان با بهزیستی گم شده است؟ ما که دعوایی نداریم عرض کردم سازمان تابع قانون است وآن را حجت شرعی خود می داند.مسئولیت فرهنگ سازی به عهده دستگاه های اجرایی است،اگر بهزیستی ووزارت ورزش وجوانان نمی توانند فرهنگ سازی کنند ،بودجه فرهنگ سازی را در اختیار ما قرار دهند ما به آنها کمک می کنیم.مشاوره قبل وبعد از ازدواج در مراکز دارای مجوز انجام می شود و وزارت ورزش وجوانان به عنوان مسئول اصلی فکر نمی کنم دست روی دست گذاشته است.اما امیدوارم در سال آتی بودجه کمک به مراکزدر اختیار ما قرار گیرد تا مراکز فعال در این عرصه را تقویت کنیم. بنابراین برای فرهنگ سازی شما کاری انجام نمی دهید؟ گفتم بودجه در اختیارنهادهای اجرایی است. با توجه به اینکه شما وطیفه نظارت را دارید،مرکزی بوده که به خاطر ارائه خدمات اشتباه از سوی شما تعطیل شود؟ بله تعطیل شده است.مادرسازمان معاونتی داریم به نام "معاونت انتظامی ورسیدگی به تخلفات صنفی وحرفه ای" ومعاونتی دیگرتحت عنوان"معاونت نظارت حرفه ای وامور کمیسیونها"که این وظایف را بر عهده دارند.هیات های بدوی در استانها در حال شکل گیری هستند وهیات تجدید نظر در سازمان مرکزی فعال است که تخلفات واشتباهات رابررسی می کنند. اگرسازمان بهزیستی لغوآئین نامه هیات دولت راقبول نداشت وبه اعمال غیر قانونی خود ادامه داد شما چکار می کنید؟ امیداوارم اینطور نباشد.ما روانشناسیم اول مذاکره می کنیم دوم بررسی می کنیم چرا اینکار را می کنند.اگرنگرانی داشتند بر طرف می کنیم. که مطمئنم بزودی این سوءتفاهم حل می شود.اگرنشد خوب مراجع بالادستی ونهایتا دیوان عدالت اداری. الان این مراکزی که مجوز مشاوره ازدواج می گیرند اگر در زمینه خدمات دیگر روانی مانند افسردگی و وسواس و ... فعالیت کنند غیرقانونی عمل می کنند؟ یکی از نقدهای ما همین است.مراکزی که وزارت ورزش و جوانان مجوز می دهد باید تنها در زمینه ازدواج مشاوره بدهند اما عملا اینگونه نیست و در زمینه های دیگر هم مشاوره می دهند که غیر قانونی است .به همین خاطربهتراست ،یک همگرایی ایجاد شود .مردم بدانند به چه کسی مراجعه کند از طرفی دیگر مراکز در آمد زا نیستند.پس نیاز است که از یک نهاد مجوز بگیرند و زیر یک چتر باشند. فعالیت های آنها سامان دهی شوند ومورد حمایت قرار گیرند. چرا این مراکز درآمدزا نیستند؟به خاطر بالا بودن هزینه مشاوره یا عدم فرهنگ سازی؟ فرهنگ مشاوره در 5 سال گذشته بیشتر تبلیغ شده است و به عنوان نیاز عمومی مطرح شده است.در گذشته مراجعه به روان شناس را تنها برای افراد دیوانه می دانستند درحالیکه الان اینگونه نیست تمام خانواده ها احساس می کنند مشاوره برای آنها لازم است و درصد کمی ازکسانی که به روان شناس مراجعه می کننند اختلالات حاد دارند.استنباط من این است که چون خدمات روان شناسی تحت پوشش بیمه نیست،مراجعه کننده کمی دارد. خدمات روان شناسی برای بیمه اقتصادی نیست و نیاز به یک بودجه مستقل دارد.اما اگرمساله بیمه حل شود .مراکز در آمد زا می شوند. این مشکل بیمه برای خدمات روان شناسی را چطور می توان حل کرد؟ یکسری ارگان ها بیمه خاص دارند که می توانند استفاده کنند، اما در بودجه وزارت بهداشت سال آینده باید این موضوع دیده شود.الان 80 درصد بودجه بخش سلامت صرف هزینه درمان جسمی می شود در حالیکه باید برعکس باشد.مردم این نیاز را احساس کردند و باید حمایت شوند تا از این موضوع سواستفاده نشود.رواج خرافه گرایی ، مراجعه به فالگیرها ودعانویس ها برای همین است.پس وزارت بهداشت وتامین اجتماعی باید این خواست عمومی را حل کنند. الان مراکز خدمات مشاوره در شهرستان ها بیشتر با کمبود درآمد مواجه هستند چون هنوز در شهرستان های کوچک این فرهنگ وجود ندارد؟ بله.در حاشیه شهرها و جمعیت فقیرکشور و دورافتاده که خدمات بهداشتی مطلوب نیست. مسائل روحی وروانی بیشتر است اما امکانات مالی ندارند و باید راهکاری را پیداکرد بتوانند به مشاور مراجعه کند ومراکزدر مناطق توسعه داد. به نظر شما یکی از زمینه هایی که به کم شدن هزینه و فرهنگ سازی مشاوره کمک می کند می تواند گنجاندن مشاوره در پزشک خانواده باشد؟ بله.اتفاقا این درخواست را داریم که عنوان آن هم حتی عوض شود مثلا پزشک ومشاور خانواده عنوان خوبی است.پیشگیری وارتقاء سلامت مقدم است برمسائل درمانی .مسائل روانشناسی مهمتر از مسائل پزشکی است.اشکال این طرح همین است که به سرانجام نمی رسد. آماری که اعلام کرده اند نشان می دهد که 25 درصد مردم به یکی از اختلالات روانی دچار هستند اما بسیاری با آن مخالف هستند.شما این آمار را درست می دانید؟ اگر این آمار درست هم باشد خیلی نگران کننده نیست.مثلا در مورد افسردگی همین حدود است ما باید بین اختلال و نشانه های آن تفاوت قائل شویم.این 25 درصد نشانه های اختلال است.وزارت بهداشت باید آمار بدهد که در زمینه اختلالات روان شناختی وضعیت چگونه است؟اما می دانم درصد قابل ملاحظه ای از مردم با اختلالات روانی درگیر هستند وهیچ ارگان ونهادی مستقیما پاسخ گو نیست .وزارت بهداشت در گیر مسائل پزشکی است به روان توجهی نمی کند.تعیین متولی مشخص و پاسخ گو وبودجه معین نیاز به یک جسارت وعزم ملی دارد .به رئیس سازمان جناب آقای دکتر الهیاری که قبلا رئیس کمیسیون آموزش مجلس بوده است پیشنهاد دادم که شورای مرکزی سازمان دراین باره بیانیه ای صادر و مجلس را قانع کند در باره مسائل روانشناسی ومشاوره مصوبه ای راهگشا تصویب کند.