آیا تورم مانع بهبود وضعیت اقتصاد ایران است؟

به گزارش شفا آنلاین،پشتیبان های او انتقاد می کنند که نتوانسته فضای سیاسی را باز کند و مردم عادی از نبود بهبود در اقتصاد شکایت دارند. برای عملکرد خوب در انتخابات مجلس باید رای دهندگان را متقاعد کند که می تواند اهداف رشد اقتصاد و ایجاد اشتغال را محقق کند.

بهبود ابتدایی از زمان انتخاب روحانی به ریاست جمهوری و امضای برجام به نه ماه رشد منفی اقتصادی پایان داد و در فروردین ۹۳ تا فروردین ۹۴ ۲-۳درصد به GDP افزود.

تعدادی عملکرد اقتصادی امسال در ایران (رشد کم اقتصادی) را به ریاضت اقتصادی با هدف یک رقمی شدن تورم نسبت می دهند. تورم سالانه از سال ۹۲ و ۹۳ به ۳۴.۷درصد رسید و با انتخاب روحانی تا ۱۵.۵درصد کاهش داشت.

البته کل کاهش تورم بخاطر ریاضت ریاست جمهوری نیست. در حقیقت تورم چند ماه پیش از روی کار آمدن روحانی شروع به کاهش کرد که بخشی از آن به دلیل کمرنگ شدن شوک تورمی کاهش ارزش سال ۲۰۱۲ و بخشی بخاطر تورم جهانی بود. از سال ۲۰۱۱ تا کنون قیمت مواد غذایی یک سوم کاهش یافته است همینطور قیمت کالاها. ثبات نرخ مبادله ارز که روحانی بخشی از آن را بر عهده داشت باعث شد قیمت واردات به ایران کاهش یابد.

مهم نیست چه چیزی تورم را به رقم فعلی کاهش داده است به هر حال فشار زیادی بر حسن روحانی هست که ریاضت را کنار بگذارد. با گذشت زمان تورم افسارگسیخته تمام می شود و توجه مردم به جنبه دیگری از اقتصاد جلب می شود: تولید، اشتغال و دستمزد.

کاهش روند افزایش قیمت در ابتدا باعث شد عموم مردم رضایت داشته باشند اما فقط برای مدت کوتاهی زیرا فهمیدند که کاهش این روند یعنی کاهش درآمدهای اسمی. در سال ۹۳ تا ۹۴ مستمری بگیران و حقوق بگیران شاهد افزایش ۱۰درصد دستمزد بودند اما افراد خود اشتغال شاهد ۱۲درصد افت درآمد حقیقی بودند و میانگین درآمد حقیقی کل یک درصد کاهش یافت. در سال جاری هم علی رغم تورم معتدل درآمدهای حقیقی بیش از این کاهش خواهد داشت.

میزان نارضایتی سرمایه گذاران هم زیاد است چراکه بازار بورس تهران که در زمان تحریم در حال رشد بود از دسامبر سال ۲۰۱۳ (دی ۹۲) یک سوم ارزش خود را از دست داده است. اما عملکرد کلی بورس تهران بد نبوده است شاخص کل بین مرداد ۹۱ تا آذر ۹۲، ۲۷۵درصد رشد داشت. به هر حال بازار بورس ایران برای نشان دادن سلامت اقتصاد کشور بسیار کوچک است. این هفته ارزش ترکیبی شرکت های فهرست شده در بورس تهران معادل با ارزش استارباکس است. اما چه خوب چه بد مثل چین بازار بورس ایران هم معیار سنجش اطمینان بازار است.

حتی اگر بازار بورس تهران اطلاعات زیاد و درستی در مورد سلامت اقتصاد ندهد، اطلاعاتی در مورد سلامت شرکت هایی که عضو آن هستند ارائه می دهد. بخش خصوصی ایران از تحریم های بین المللی، کاهش قیمت نفت و ریاضت اقتصادی تحت فشار بسیار زیادی قرار گرفت که در عوض به نظام بانکی منتقل شد. نرخ بهره بیش از ۱۰ درصد بالاتر از میزان تورم است در حالی که بانک ها و موسسات اعتباری برای کسب سپرده تلاش می کنند و در وام دهی احتیاط به خرج می دهند.

در عین حال صنعت داخلی در شرایط وخیمی قرار دارد. این ماه گزارش شد که شاخص تولید صنعتی بهار گذشته ۲% کاهش داشته است و به سطوح کم دوران دولت قبل بازگشته است.

ماه گذشته چهار عضو ارشد کابینه روحانی یعنی وزیر اقتصاد، کار، دفاع و صنایع نامه ای به وی نوشتند و هشدار دادند که "این رکود می تواند تبدیل به بحران شود" در این نامه که این هفته رسماً اعلام شد افت بازار بورس تهران بعنوان عامل نگرانی معرفی شد. در مقابل شاید در پاسخ به نامه وزرا دولت به تازگی کمک ۱۰۰ میلیون دلار به صنایع را اعلام کرد که بیشتر آن به صنعت خودروسازی می رود. این صنعت در حال دست و پنجه نرم کردن با خودروهای تلنبار شده در انبارها است.

بطور کلی آیا این همه فشار باعث می شود روحانی هدف تورم تک رقمی خود را کنار بگذارد؟ برخی از اقتصاددانان هشدار می دهند که انجام اینکار در زمان حاضر بهای سنگینی دارد. زیرا انتظار روند تورم که به شدت تورم در آینده را تحت تاثیر قرار می دهد رو به کاهش باشد و شاید به آستانه ۱۰درصد برسد. بعلاوه، ثبات تورم در مرز ۱۵-۲۰درصد در این زمان حیاتی به گفته آنها انتظار تورم را در این سطح بالا نگه می دارد و در سال های آینده تورم باز هم دو رقمی خواهد ماند. چنین سناریویی اقتصاد را به خطر می اندازد.

نرخ ارز در سه سال گذشته با وجود بالا بودن تورم در ایران نسبت به دیگر نقاط جهان نسبتاً ثابت باقی مانده است. برای نزدیک کردن نرخ ارز به آنچه در سال ۲۰۱۳ بود، ریال باید ۵۰درصد از ارزش خود را از دست بدهد. حقیقت این است که هرچه تورم دیرتر به کمتر از ۱۰درصد برسد، خطر کاهش ارزش بزرگ ریال در آینده نزدیکتر است. که در مقابل تورم را تحریک کرده و پایداری اقتصادی آینده را بر هم می زند.

یکی از نقاط امیدی که در این میان می درخشد جریان ورودی سرمایه های خارجی است. ایران برآورد می کند ۵۰ میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده خود را دریافت کند و علاوه بر آن چندین میلیارد از طریق سرمایه های خارجی به ایران وارد خواهد شد. هر مبلغی که از خارج مرز بیاید مثل درامد نفت فشار رو به افزایشی بر قیمت ها خواهد گذاشت اما این فشار بسیار کمتر از فشاری است که تزریق پول چاپ شده به بانک ها و شرکت ها خواهد داشت.

مشکل واقعی سرمایه های خارجی این است که برای تاثیر بر پی آمد انتخابات آخر سال دیر از راه می رسند.

مخالفان هم تلاش زیادی برای تاخیر در رساندن برجام به مجلس و بر هم زدن مذاکرات و نرمالیزه شدن روابط با غرب هستند. اما برای ورود سرمایه به ایران این نرمالیزه شدن روابط الزامی است. برای روحانی موفقیت در تطبیق سیاست خارجی و داخلی کار ساده ای نیست.