شفا‌آنلاين -براي همه ما پيش آمده كه با خوردن ميوه يا غذايي به دل‌درد مبتلا شده و از بزرگ‌ترها كه بيشتر پدربزرگ يا مادربزرگ‌مان بوده‌اند، شنيده باشيم: «سرديت كرده!» همه ما از طبع‌ها بسيار شنيده‌ايم اما جالب اين است كه برخلاف آنچه در ذهن‌هاي بيشتر افراد از طبع هر كس شكل گرفته است مبني بر اين كه تمايل به هواي گرم نشانه داشتن طبعي گرم و تمايل به هواي سرد، نشانه داشتن طبعي سرد است و مانند آن، تعريف طب سنتي از طبع افراد بسيار متفاوت‌تر از آنچه در تفكرات عامه شكل گرفته، است. طب سنتي و به‌ويژه شناخت طبع انسان‌ها، نه فقط علم كه دنيایي گسترده است كه دانسته‌هاي بسياري از مزاج افراد را در اختيار قرار مي‌دهد
مزاج را بشناسيد
دكتر فاطمه معيني، پزشك و دستيار طب سنتي درباره تعريف مزاج مي‌گويد: طب سنتي، طب اخلاطي است. آنچه در بدن همه ما وجود دارد 4 خلط خون، صفرا، سودا و بلغم است كه از تقابل آنها با هم، 4 كيفيت سرد، گرم، تر و خشك در بدن بارز مي‌شود. خلط‌ها روي هم اثر متقابل دارند و گاه يكديگر را خنثي مي‌كنند كه در نتيجه آن، يك كيفيت در بدن غالب مي‌شود اما هميشه آنچه در بدن غالب است، نشانه تقابل خلط‌ها نيست. براي نمونه، گاه در فرد حرارت خون از حد اعتدال بالاتر است و در بدن گرمي ايجاد مي‌كند. هر فرد يك مزاج جبلي دارد كه با آن متولد مي‌شود و براي تعيين آن به 7 سال نخست زندگي توجه مي‌شود اما به مرور زمان و تاثير گرفتن از عواملي مانند تغذيه، تربيت، فشارهاي روحي و رواني، آب و هواي محل زندگي و محيطي كه فرد در آن زندگي مي‌كند، مزاج تغيير خواهد كرد.
وي مي‌افزايد: طبع‌ها طيف مشخصي دارند كه اگر تغيير طبع از اين طيف خارج شود، موجب بيماري شده و در عملكرد اعضاي بدن اختلال ايجاد خواهد شد اما اگر تغيير طبع در بدن تدريجي باشد و به مرور زمان جايگزين مزاج قبلي شود، مشكلي به وجود نمي‌آيد.
در طب سنتي و هنگام مراجعه بيمار، مزاج كلي مد نظر نيست، بلكه به مزاج اعضاي بدن فرد توجه مي‌شود چون گاه با توجه به شرايط بيمار، مزاج بعضي اعضاي بدن از حالت طبيعي خارج مي‌شود. به عنوان نمونه كسي كه مشكل گوارشي مانند نفخ، ترش كردن، رفلاكس و ضعف هضم دارد، سردي و رطوبت بر معده او غالب شده و پزشكان طب سنتي توصيه‌هايي مي‌كنند تا رطوبت از معده بيمار حذف شود. پس تغيير مزاج اعضاي اصلي بدن اگر شديد باشد به همه بدن سرايت مي‌كند.
شناخت انواع مزاج
دكتر معيني اظهار مي‌كند: 4 مزاج مفرد طبع‌هاي سرد، گرم، تر و خشك است كه گاه يكي از آنها در بدن غالب شده و طبع‌هاي مختلف را به وجود مي‌آورد. مزاج دموي (گرم و تر)، مزاج صفراوي (گرم و خشك)، مزاج بلغمي (سرد و تر) و مزاج سودايي (سرد و خشك) هم از مزاج‌هاي تركيبي است و در مزاج معتدل كه بهترين نوع مزاج است، سردي، گرمي، تري و خشكي، همه نزديك به اعتدال بوده و هيچ كيفيتي در بدن غالب نيست.
روش‌هاي تعيين مزاج
به گفته وي براي تعيين مزاج افراد به مواردی بايد توجه شود كه برايند ميان اين موارد نشان مي‌دهد كدام كيفيت در بدن غالب است.
نخستين روش، ملمس است و پزشك هنگام لمس بدن فرد، كيفيت را حس مي‌كند. افرادي كه پوست و بدن گرمي دارند، گرما در بدن آنها غالب بوده و گرمايي هستند و كساني كه پوست سردي دارند، سردي در بدنشان غالب است. برخي هنگام لمس، پوستي نرم و مرطوب دارند كه نشان دهنده غالب بودن رطوبت است و خشكي و زبري پوست هم غلبه خشكي را نشان مي‌دهد.
اين روش در عين سادگي نكات ريزي دارد كه ممكن است موجب اشتباه در تشخيص شود. پزشك براي تشخيص بايد با مزاج خود آشنايي داشته باشد چون فقط در حالي كه مزاج او نزديك اعتدال باشد، هنگام لمس مي‌تواند كيفيت غالب را احساس كند، اما مزاجي مانند گرمي نمي‌تواند مزاج سرد بيمار را به خوبي تشخيص دهد.
فردي كه معاينه مي‌شود هم قبل از مراجعه نبايد در معرض عوامل تغيير دهنده خارجي و داخلي كه روي حرارت و برودت پوست موثر است، قرار گيرد و استرس و اضطراب نداشته باشد.
نظرشما
آخرین اخبار