شادماني و اندوه

 هيجانات انسان به 2 گروه كلي تقسيم مي‌شود؛ گروه نخست، خلق است كه عبارت است از حالت هيجاني نافذي كه در همه زندگي رواني فرد متجلي مي‌شود و از درون او سرچشمه مي‌گيرد.گروه دوم عاطفه و حالت هيجاني كوتاه مدتي است كه واكنش نسبت به مسائل محيطي است. حالت‌هاي خلقي و عاطفي ممكن است تظاهرات جسماني نيز داشته باشد، يعني تغييرات فيزيولوژيك يا تظاهر در چهره فرد.به عنوان نمونه خلق يا عاطفه شاد با تبسم و خنده با افزايش تحرك مشخص مي‌شود در حالي كه خلق يا عاطفه افسرده به وسيله چهره در هم كشيدن، آه كشيدن، گريستن يا كاهش فعاليت حركتي نمودار مي‌شود. گريستن بيشتر نشانه‌اي از خلق افسرده يا عاطفه افسرده است و در موجودات اجتماعي از قبيل انسان، افسردگي حكايت از احساس درماندگي و دور ماندن از جمع را دارد كما اين‌كه در پستانداراني چون شامپانزه و گوريل نيز حالت‌هايي شبيه به افسردگي انساني ملاحظه شده است. گريستن در انسان به عنوان عالي‌ترين آفريننده اندوه، مي‌تواند ناشي از مسائل وجداني و احساس گناه يا حاكي از نرسيدن فرد به معيارهاي اخلاقي مورد نظر باشد. به‌طور معمول شادماني انسان در تقابل با اندوه جلوه‌ مي‌كند و كساني كه هيچ وقت اندوهي را احساس نكرده‌اند، شادي واقعي را نمي‌توانند درك كنند.اندوه و گريستن تظاهري از عالي‌ترين صفات انساني يعني هم‌حسي و همدردي با افرادي است كه مورد ظلم و بي‌عدالتي قرار گرفته‌اند و واكنشي در برابر فقدان‌هاي مادي يا نارسايي در ميل به هدفهاي معنوي است.در عين حال گاه در موارد موفقيت و شادماني نيز ممكن است با گريستن افراد مواجه شويم كه به‌طور معمول علت آن يادآوري فرد از غم و غصه يا سختي‌هايي است كه براي رسيدن به مقصود كشيده است.براي نمونه فردي كه با زحمات زياد به موفقيت ورزشي يا هنري رسيده امكان دارد با گريستن به اين موفقيت واكنش نشان دهد كه به‌طور معمول اين وضع را به غلط اشك شادي مي‌گويند كه در واقع آن هم تظاهري از يادآوري اندوه و شكست‌هاي قبلي فرد است دكتر فربد فدايي روانپزشك و مدير گروه روانپزشكي دانشگاه بهزيستي و توانبخشي.