شفا آنلاین-در سال‌هاي اخير گوشمان با نام برخي از بيماري‌ها بيشتر آشنا شده است، بيماري‌هايي كه يا در ميان مردان شيوع بيشتري دارد و يا هر زماني كه صحبت از مشكلات و عارضه‌هاي مربوط به زنان مي‌شود، نام آن بيماري‌ها به ميان مي‌آيد. آرتروز يكي از اين بيماري‌هاست كه معمولاً در سنين بعد از 40سالگي به سراغ زنان مي‌آيد و البته به انواع مختلفي تقسيم مي‌شود كه علل بروز آن متفاوت خواهد بود. با دكتر محمدمهدي امام، مدرس دانشگاه و فوق تخصص روماتولوژي در مورد آرتروز – بيماري كه در يك قدمي زنان خانه‌دار قرار دارد- به گفت‌وگو نشسته‌ايم.
با توجه به اين كه بيماري آرتروز در زنان شايع‌تر است، از چه سني و در چه شرايطي درگير اين بيماري خواهند شد؟
آرتروز به عنوان يك بيماري شايع در زنان معمولاً در سنين پايين‌تري نسبت به مردان به سراغشان مي‌آيد و در صورتي كه ژن آرتروز را دارا باشند، ميزان آن در دوران يائسگي شدت پيدا مي‌كند.
شايع‌ترين نوع آرتروز چيست؟
شايع‌ترين نوع آرتروز مربوط به مفاصل انگشتان دست است كه معمولاً پس از دوران يائسگي بروز مي‌كند به همين دليل بيماري آرتروز در جوانان ديده نمي‌شود مگر اين كه با وجود علل ثانويه، به اين عارضه دچار شوند.
آرتروز ثانويه به چه معناست؟
آرتروز اوليه با توجه به ژن و افزايش سن در مفاصل خاصي بروز پيدا مي‌كند كه اندام‌هاي فوقاني، بند تحتاني و مياني انگشتان دست و برخي اندام‌هاي تحتاني را درگير مي‌كند اما آرتروز ثانويه بنابر علت خاصي مثل بيماري‌هاي روماتيسمي، شكستگي‌ها و عفونت ايجاد مي‌شود.
منظور از اين عفونت چيست؟
عفونت مفصل كه جزو بيماري‌هاي آرتريتي به حساب مي‌آيد، در صورتي كه عفونت‌هاي بدن ديرتر از موعد مداوا شود منجر به تخريب مفاصل خواهد شد. به اين معنا كه ميكروب به طرقي مختلف به داخل مفصل راه پيدا كرده و در داخل مفصل جايگزين شده و موجب تخريب آن مي‌شود كه در نهايت فرد دچار بيماري آرتروز ثانويه خواهد شد. در اين ميان حتي مي‌توان به عفونت‌هاي دستگاه ادراري اشاره كرد.
با توجه به اين كه اشاره كرديد تنها اندام‌هاي خاصي دچار آرتروز مي‌شوند در اين رابطه بيشتر توضيح دهيد.
گفته شد كه اندام‌هاي تحتاني در بيماري آرتروز مورد آسيب قرار مي‌گيرند بنابراين زانوها، لگن و يا شست پا دچار اين مشكلات خواهد شد به همين دليل در ناحيه مفصل مچ پا نمي‌توان به وجود عارضه آرتروز اشاره كرد يا اينكه در ستون مهره‌ها، معمولاً گردن و كمر دچار اين مشكل خواهد شد، بنابراين ناحيه پشتي دچار آرتروز نخواهد شد، بنابراين در صورتي كه افراد در نواحي نام‌برده دچار مشكلات و دردهاي خاصي شوند ممكن است نشانه‌اي از وجود بيماري‌هاي ديگر يا آرتروز ثانويه باشد كه به‌طور حتم نيازمند انجام بررسي‌هاي دقيق توسط پزشك متخصص است چرا كه در اين صورت علاوه بر درمان، مانع از پيشرفت عارضه آرتروز يا ايجاد آن در اين افراد خواهد شد.
کارهای نامناسبی كه موجب ابتلاي زنان به عارضه آرتروز مي‌شود، چيست؟
به‌طور كلي انجام كارهاي پياپي كه به صورت يكسان و تكراري از سوي زنان انجام مي‌شود باعث رسيدن آسيب به مفاصل خواهد شد بنابراين براي محافظت از مفاصل بايد از انجام اين‌گونه كارها اجتناب كرد.
چند نمونه؟
براي مثال جمع كردن‌هاي طولاني‌مدت زانو به منظور پاك كردن سبزي، قرار گرفتن روي دو زانو براي دستمال كشيدن كف آشپزخانه يا زمين و هرگونه نشستن‌هاي طولاني‌مدت، مشكلات مربوط به آرتروز و ابتلاي به آن را شدت مي‌بخشد.
در ميان كارهاي مربوط به منزل، كدامشان ناحيه گردن را دچار آسيب مي‌كند؟
هرگونه كارهاي تكرارشونده كه به صورت طولاني‌مدت انجام شود و از اندام خاصي براي انجام آن كار كمك گرفته شود، ناحيه را با مشكلات مربوط به آرتروز روبه‌رو مي‌سازد. به عنوان مثال در انجام كارهايي مثل قلاب‌بافي، بافتني، گلسازي و ساير كارهاي اينچنيني كه به مدت طولاني از انگشتان دست استفاده مي‌شود، فرد ناحيه گردن را به صورت خميده نگه مي‌دارد و همچنين زمان استراحت كافي در چنين كارهايي وجود ندارد كه منجر به آسيب ناحيه گردن و انگشتان و در نهايت آرتروز خواهد شد. از اين‌رو به زنان توصيه مي‌شود از انجام كارهاي تكرارشونده، طولاني‌مدت و فاقد زمان استراحت پرهيز كنند.
حال اگر وضعيت مناسبي را براي انجام اين كارها انتخاب كنند كمك‌كننده خواهد بود؟
دقيقاً همين‌طور است، اگر زنان براي انجام كارهاي مطرح شده يا حتي كتاب‌خواندن در طولاني‌مدت در وضعيت مناسبي قرار بگيرند و از وسايل دوروبرشان استفاده درستي داشته باشند، مي‌توانند به ميزان قابل توجهي مشكلات مربوطه را كاهش دهند.
بهتر است در زمان استراحت حركاتي در خلاف جهت حركات هنگام كار انجام داد. به عنوان مثال اگر مدت طولاني گردن به حالت خميده قرار داشته است، گردن را به سمت عقب برگردانيد و به نقطه‌اي دور خيره شويد و يا اگر زانو به مدت زيادي به حالت خميده بوده است، زانو را به جهت عكس برگردانيد و مدتي در اين حالت نگه داريد تا مشكلات بعدي از اين نواحي بدن دور شود.
بنابر موارد ياد شده، آيا دختران پشت كنكور در معرض چنين خطرات و آسيب‌هايي قرار دارند؟
نمي‌توان گفت قرار گرفتن‌هاي طولاني مدت در حالت نشسته براي درس خواندن آن هم در زمان‌هاي پيش از كنكور، علائم آرتروز را براي نوجوانان به وجود نمي‌آورد، اما همين نشستن‌هاي طولاني مدت چندين عارضه را به همراه دارد؛ نخست اينكه دانش‌آموزان دچار اضافه وزن غيرقابل بازگشت مي‌شوند چرا كه در سال‌هاي قبل تحرك داشته‌اند و اكنون ساعت‌هاي طولاني را مشغول درس خواندن هستند و گاهي اوقات وعده‌هاي غذايي‌شان را نيز در همين حالت صرف مي‌كنند به همين دليل معمولاً چاقي و اضافه وزني كه به سراغشان مي‌آيد تا آخر عمر گريبانگير آن‌ها خواهد شد.
موضوعي كه طي سال‌هاي اخير و تحقيقات انجام شده مورد توجه قرار گرفته، افزايش وزني است كه مهار كردن آن بسيار دشوار است. بايد اين نكته حائز اهميت را مدنظر قرار داد كه اگر بدن وزني را بشناسد، ديگر نمي‌توان اميدوار به كاهش آن بود حتي اگر فرد با انجام روش‌هاي مختلف به وزن ايده‌آل دست پيدا كند باز هم به راحتي به همان وزني كه بدن شناخته است باز خواهد گشت.
دومين مشكل و آسيب چيست؟
فشار آوردن به مفاصل هنگام درس خواندن منجر به كشيدگي تاندون‌ها خواهد شد چرا كه گردن و بدن در وضعيت نامناسبي قرار دارد، همين باعث مي‌شود عارضه‌هاي مربوط به عضلات گردن و در نهايت درد به سراغ دانش‌آموزان آيد. همچنين دردهاي ناشي از اين عارضه‌ها منجر به انقباض عضله و در نتيجه مختل شدن خونرساني به عضلات مي‌شود كه موجب تشديد درد و بروز سيكل معيوب خواهد شد. بنابراين به دانش‌آموزان خصوصاً دختران توصيه مي‌شود به موارد ياد شده دقت كافي داشته و سعي كنند وسايل داخل اتاق مطالعه‌شان از ارگونومي مناسبي برخوردار باشد تا در زمان‌هاي استراحت، استفاده درستي ببرند و آسيب‌هاي احتمالي را كاهش دهند.
مشكل ديگر نشستن‌هاي طولاني مدت است و دانش‌آموزان را تهديد خواهد كرد ديسك ناحيه كمر و گردن است كه در ابتدا برايشان آزاردهنده خواهد شد و پس از مدتي با انجام يك حركت اشتباه و غيراصولي دچار بيرون‌زدگي ديسكي خواهند شد كه گاهي اوقات تا آخر عمر هم باقي مي‌ماند.
راهكار؟
در نهايت بايد به اين موضوع توجه داشت كه تمام موارد ياد شده با استراحت كوتاه مدت در بين نشستن‌هاي طولاني و استفاده صحيح از وسايل مورد استفاده بهترين راهكاري است كه زنان و دختران جامعه را از گزند آسيب‌هاي مربوط به بيماري آرتروز مصون نگه خواهد داشت.
سهیلا نوری
نظرشما
آخرین اخبار