این اختلال معمولا قبل از هفت سالگی دیده می‌شود و علائم تشخیصی باید حداقل شش ماه وجود داشته باشد و فرد دچار مشکل ذهنی و اختلالات دیگر نباشد که تشخیص بیش فعالی توام با فقدان تمرکز داده شود.
برای این‌که با معیاری بتوانیم مشخص کنیم که آیا فرزندمان دچار نارسایی توجه و بیش فعالی است، این موارد باید از سوی والدین پاسخ داده شود. از نظر بی‌توجهی حداقل سه مورد از این آیتم‌ها باید وجود داشته باشد:
ـ کودک قادر نیست کاری را که شروع کرده، تمام کند.
ـ به نظر می‌رسد بیشتر اوقات به حرف‌هایی که زده می‌شود، گوش نمی‌کند.
ـ بسادگی حواسش پرت می‌شود.
ـ برای انجام کارهایش نمی‌تواند تمرکز داشته باشد.
ـ هنگام بازی کردن نمی‌تواند خود را ملزم به رعایت مقررات کند.
از نظر نداشتن کنترل و بی‌اختیاری حداقل سه مورد از این آیتم‌ها لازم است در کودک دیده شود:
ـ دائم از فعالیتی به فعالیت دیگری روی می‌آورد.
ـ برای انجام کارهایش به نظارت فراوان نیاز دارد.
ـ اغلب قبل از فکر کردن به فعالیت دیگری می‌پردازد.
ـ در کلاس، دیگران را با صدای بلند صدا می‌کند.
ـ در سازماندهی کارهایش با مشکل روبه‌رو می‌شود.
ـ در بازی‌های گروهی نمی‌تواند منتظر نوبت شود.
از نظر تحرک، حداقل دو مورد از این آیتم‌ها لازم است که در کودک دیده شود:
ـ دائم به این طرف و آن طرف می‌دود.
ـ نمی‌تواند در یک حالت آرام و ثابت بنشیند و مدام در حال جنب و جوش است.
ـ در خواب ، به طور دائم در حال تکان خوردن و تقلا کردن است.
ـ همیشه در حال جنبیدن است و به نظر می‌رسد اصلا خستگی را درک نمی‌کند.
چنانچه نشانه‌های هشدار در کودک به چشم می‌خورد لازم است مداخلات هم به صورت دارو درمانی و هم درمان رفتاری در مورد کودک شروع شود.
آنچه بسیار اهمیت دارد اجتناب والدین از سرزنش، برچسب زدن و نصیحت کردن کودک است، زیرا فرزندمان را از ما دور می‌کند و منجر به عوارض و آثار سوئی مانند پرخاشگری (کلامی و غیرکلامی)، نداشتن اعتماد به نفس و خصومت می‌شود.
اگر این اختلال باعث شود کودک در یادگیری مطالب درسی با مشکل روبه‌رو شود مراحل درمانی متفاوت خواهد بود.
در مقابل کودک بیش فعال لازم است قاطع برخورد کنیم و در صورت لزوم، تمرینات متناسب با درسی که در آن مشکل دارد، تنظیم شود.
نکته ابتدایی دیگر برای درمان این است که والدین باید در نظر داشته باشند قرار نیست فرزندشان صددرصد تغییر کند.
دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور
جام جم
