پایان کابوس مالاریا نزدیک است؟

به گزارش شفاآنلاین، همچنین طبق محاسبات این سازمان در سال 2012 میلادی 627 هزار بیمار مبتلا به مالاریا جان باخته‌اند که بیشتر این قربانیان را کودکان آفریقایی تشکیل می‌دهند. میزان مرگ و میر ناشی از مالاریا از سال 2000 میلادی تاکنون در جهان 42 درصد کاهش یافته که بنابر اعلام WHO این میزان در مناطق آفریقایی 49 درصد بوده است.

بنابراین گزارش در هر دقیقه یک کودک آفریقایی بر اثر مالاریا جان می‌بازد اما با این حال از سال 2000 میلادی نرخ مرگ و میر کودکان آفریقایی بر اثر مالاریا، 54 درصد کاهش یافته است. عامل انتقال این بیماری که انگل پلاسمودیوم است بر اثر نیش پشه آنوفل آلوده به این انگل به انسان سرایت می‌کند. به این پشه‌ها حامل مالاریا می‌گویند و اغلب در سحرگاه یا شامگاه انسان را نیش می‌زنند.

ریشه‌کنی مالاریا

ریشه‌کنی مالاریا به عملیات جلوگیری از انتقال انگل مالاریا توسط پشه‌های محلی ناقل این بیماری در یک منطقه جغرافیایی مشخص که اصطلاحا منطقه عاری از ابتلای محلی به مالاریا است، اطلاق می‌شود. برنامه ریشه‌کنی مالاریا به ریشه‌کنی دائمی وقوع مالاریا در سراسر جهان گفته می‌شود که این مسئله با کمک ابزارهای خاص که هر کدام روی نوع خاصی از انگل مالاریا تاثیرگذارند، امکان‌پذیر است. بنابراین گزارش از سال 2012 میلادی 52 کشور جهان در تدارک کاهش 75 درصدی موارد ابتلا به مالاریا مطابق با اهداف تعیین‌شده از سوی سازمان جهانی بهداشت تا سال 2015 میلادی هستند. استفاده وسیع از خط مشی‌های پیشنهادی WHO، ابزار موجود، تعهد جدی کشورها و فعالیت‌های نظارتی اعضا، کشورهای بسیاری به خصوص کشورهایی را که میزان شیوع این بیماری در آنجا کم و ناپایدار است به کاهش مرزهای این بیماری تا ریشه کنی کامل آن رهنمون می‌کند.

طی سال‌های اخیر چهار کشور به دلیل ریشه کنی کامل مالاریا از سوی دبیرکل WHO گواهینامه دریافت کرده‌اند. این کشورها شامل امارات متحده عربی، مراکش، ترکمنستان و ارمنستان می‌شوند.

واکسن‌های ضد مالاریا

در حال حاضر هیچ واکسن تاییدشده‌ای برای مقابله با مالاریا یا هر گونه انگل انسانی وجود ندارد با این حال نوعی واکسن تحقیقاتی علیه انگل موسوم به «پلاسفودیوم فالسیپاریوم» (RTS,S/AS01) پیشرفته‌ترین واکسن برای مقابله با این بیماری محسوب می‌شود. این واکسن در حال حاضر مراحل آزمایش و ارزشیابی نهایی را در هفت کشور آفریقایی پشت سر می‌گذارد. استفاده از این واکسن منوط به نتایج نهایی از آزمایشات بالینی آن خواهد بود.

فرمول جدید ضد مالاریا

کمپانی داروسازی «نوارتیس» در راستای تاکید دوباره بر تعهد خود به دستیابی به خدمات درمانی باکیفیت در آفریقا،‌ فرمول جدید ضد مالاریای خود را ارائه کرد. کمپانی «نوارتیس» از تولید داروی جدید و بسیار باکیفیت ضد مالاریا با عنوان «Coartem 80/480» خبر داد. این دارو برای درمان مالاریای غیر حاد در بزرگسالان و کودکان که بالای 35 کیلوگرم وزن دارند، تولید شده و از سوی هیئت دارو و سم کنیا به ثبت رسیده و تاکنون در نیجریه و کنیا عرضه شده است. کنیا سومین کشور آفریقایی است که «Coartem 80/480» را عرضه می‌کند. سایر کشورهایی که برای خرید این دارو اقدام کرده‌اند شامل اوگاندا و غنا می‌شوند.

«ناتان مولور» مدیر پزشکی «نوارتیس» می‌گوید: نوارتیس امروز به مردم کنیا و سایر کشورهای آفریقا پیوسته تا این موفقیت بزرگ را در درمان مالاریا جشن بگیرد.

آخرین دستاوردهای مقابله با مالاریا

به رغم‌ تمام این تلاش‌ها هنوز یکی از دغدغه‌های اصلی متخصصان و کارشناسان این حوزه، تهیه واکسن مالاریا است که البته تاکنون انواع مختلفی از آن در سطح آزمایشگاهی تولید شده اما با این حال به دلیل نواقصی که هر کدام داشته به مرحله تولید انبوه نرسیده است.

  با این وجود در سال‌های اخیر پیشرفت‌های مهمی در دانش پزشکی انجام گرفته که محققان و متخصصان را چندین گام به مرحله تولید نهایی یک واکسن موثر برای مقابله با شیوع این بیماری کشنده، نزدیکتر کرده و در این گزارش به چند نمونه از تازه‌ترین این دستاوردها اشاره می‌کنیم:

- اواسط سال گذشته میلادی (2013) کارشناسان موسسه داروسازی «گلاسکو اسمیت کلین» در انگلیس واکسنی تولید کردند که در آزمایش‌های اولیه موارد ابتلا به مالاریا را در کودکان آفریقایی کاهش داد. این واکسن که با عنوان «RTS,S» تهیه شد در تحقیقات آزمایشگاهی نرخ موارد ابتلا به مالاریا را در کودکان خردسال به نصف کاهش داد. بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داد که 18 ماه پس از تزریق واکسن در کودکان پنج تا 17 ماهه خطر ابتلا به مالاریا، حدود 46 درصد نسبت به کودکانی که واکسینه نشده‌اند، کاهش می‌یابد. کارشناسان این موسسه در اطلاعیه‌ای تاکید کردند که به دنبال تایید اقدامات WHO برای تولید و استفاده انبوه از این واکسن تا اوایل سال 2015 میلادی هستند.

- اوایل سال جاری میلادی (2014) گروهی از متخصصان علوم پزشکی «موسسه‌های ملی سلامت» آمریکا نیز واکسن دیگری را برای مقابله با این بیماری تولید کردند. به گفته آنها این واکسن با حبس کردن انگل مالاریا در درون گلبول‌های قرمزی که آلوده شده‌اند، عمل می‌کند. به این ترتیب که انگل مالاریا در درون گلبول‌های قرمز خون گیر می‌افتد و با این شیوه واکسن جدید مانع از انتشار بیشتر انگل در خون و پیشرفت بیماری می‌شود. در صورتی که انگل مالاریا داخل گلبول‌های قرمز اسیر شود ماکروفاژها که سلول‌های سیستم ایمنی هستند به این انگل حمله کرده و آنها را داخل گلبول‌ها می‌خورند. این واکسن تاکنون روی موش‌ها آزمایش شده و قرار است در مرحله بعدی روی میمون‌ها آزمایش شود.

- اخیرا یک شرکت انگلیسی موفق به طراحی نانو ابزاری برای تشخیص مالاریا شده و قرار است آزمایش‌های بالینی آن تا پایان سال جاری میلادی (2014) انجام شود. کارشناسان شرکت «QuantnMDX»، تولیدکننده این دستگاه مدعی هستند که وسیله جدید قادر است ظرف 15 دقیقه مالاریا را شناسایی کند. دستگاه جدید در عین حال قادر به آزمایش مقاومت دارویی در بیماران نیز هست. آزمایش مقاومت دارویی به پزشکان این امکان را می‌دهد که از همان ابتدای درمان به سرعت به مقاومت دارویی بدن بیمار نسبت به یک داروی خاص پی برده و داروی مناسب دیگری را برای وی تجویز کنند. متخصصان این شرکت معتقدند که این دستگاه می‌تواند به 200 میلیون نفر در سراسر جهان که در معرض مالاریا هستند کمک کند و بنابراین نقش مهمی در حذف مالاریا داشته باشد.

- به تازگی گروهی از کارشناسان چینی، فرانسوی، دانمارکی و آلمانی در یک مطالعه بین‌المللی موفق به شناسایی یک ژن کلیدی مرتبط با مالاریا شده‌اند که می‌تواند در درمان و پیشگیری از این بیماری نقش به سزایی داشته باشد. در این مطالعه مشاهده شد بیان یک ژن زیر گروه خاص موسوم به «upsA» فاکتوری است که موجب بروز نوع شدید مالاریا می‌شود. متخصصان معتقدند نتایج این مطالعه سرنخ‌هایی را برای تولید واکسن و داروهای مقابله کننده با مالاریا ارائه خواهد کرد که می‌تواند نجات بخش بیماران از جمله کودکان زیر پنج سال باشد.