افرادی که دارای ناتوانیهای جسمانی هستند یا معلولیت ذهنی و روانی دارند بطور عمده بدلیل مشکل در برقراری ارتباط با دیگران، درک نکردن محرکهای محیطی، مشکلات روانی مانند کاهش اعتماد به نفس و افسردگی، دارای مسایل خاصی در حوزه سلامت روان و سلامت جنسی خود هستند.
این که افرادی با آسیبهای خاص جسمانی یا ذهنی چه مشکلهایی دارند یا در چه سطحی با این مشکلها روبه رو هستند، بستگی به سنی دارد که دچار این آسیب شده اند. همچنین شدت و نوع آسیب نیز میتواند تاثیر زیادی دراین زمینه داشته باشد.
ایجاد مشکل در آسیبهای جسمانی به ویژه در مراحل گذار زندگی مانند نوجوانی، میتواند تاثیرهای متفاوتتر و مسایل پیچیدهتر خاص خودرا داشته باشد. نوجوانی، پیچیدهترین مرحله زندگی است. برای تعداد زیادی از مردم، نوجوانی دورهای پرچالش است که انها رابه جوانی میرساند.
دراین دوره افراد به خودشناسی پرداخته ودر همین دوره است که در افراد علاقه فزایند های برای شکل دادن به رابطه جنسی صمیمانه و عاطفی ایجاد میشود و آنها درصدد ایجاد رابطه با جنس مخالف و تجربیات مرتبط خواهند بود. برای نوجوانان، رابطه جنسی عاطفی و داشتن تخیلها و تصورهای عاشقانه بعد مهمی از رشد استقلال آنها است که چگونگی شکلگیری آنها از اهمیت زیادی برخوردار است.
اگر چه داشتن رابطه جنسی در میان نوجوانان موضوعی است که توسط بیشتر جوامع جهان پذیرفته شده نیست، پایه ریزی شروع روابط عاطفی ودر پی آن ایجاد ساختار روانی رابطه جنسی در همین دوره سنی است.
برای برقراری رابطه جنسی، داشتن حداقل دانش اولیه در مورد هویت جنسی و جهت گیری جنسی و فیزیولوژی جنسی بدن لازم است. افرادی که دارای ناتوانی بصری هستند بدلیل همین مشکلها دانش اندکی دراین حوزه خواهند داشت. بنابر این اختلالهای جنسی و پیامدهای انها و نیز مشکلهای سلامت روان دراین افراد شایع خواهد بود.
مهم است که آموزش و برنامه ریزیهای خاصی دراین دوره وجود داشته باشد تا بتوان به ویژه افراد نابینا رابه شکل مناسبی برای ایجاد رابطه جنسی، عاطفی و سازگاری با شرایط جدید و خاص خود آماده کرد.
آسیب بینایی کیفیت و نگه داری روابط با دوستان و خانوادهها را تهدید میکند. این در حالی است که این مشکل میتواند موجب محدودیت اجتماعی، شغلی و روابط خانوادگی و عاطفی جنسی شود.
عواملی که روی رابطه جنسی و زناشویی تاثیر میگذارند عبارت اند از:
احساس نزدیکی، تمایل متقابل، درک شباهت ها، شایستگیها و جذابیتهای فیزیکی و جنسی شریک زندگی که همهی این مسایل تحت تاثیر این ناتوانی قرار میگیرند و وجود مسایل و مشکلهایی که از مسایل فوق نشأت میگیرند، میتوانند باعث طرد زوجین از یک دیگر به خاطر ویژگیهای شخصی شود.
مطالعههای متعددی که در مورد مشکلات جنسی افراد نابینا صورت گرفته است بطور عمده روی دانش جنسی، آموزش جنسی، باورها و رفتار جنسی این افراد که به نوعی تحت تاثیر این وضعیت قراردارند، متمرکز است.
مشکل مردان نابینا در برقراری رابطه جنسی
مردانی که دارای مشکلهای بینایی هستند مشکلهای جنسی بیشتری نسبت به زنان دارند. هرچند دانش کلی در مورد رابطه جنسی دراین افراد پایین است، ولی ناتوانی افراد در برقراری رابطه جنسی دیداری با همسر باعث میشود این افراد در مورد جذابیتهای جنسی یک دیگر اطلاع کمتری داشته باشند و بدلیل درک نکردن هیجانها و عواطفی که از طریق چشم قابل درک هستند، نمیتوانند به شکل مناسبی به تقاضاهای جنسی همسر خود پاسخ مناسبی بدهند.
این مساله میتواند موجب کاهش رابطه جنسی زناشویی و نیز کاهش رضایتمندی جنسی طرفین شود همچنین باعث شکلگیری اختلالهای دیگر مانند نرسیدن به ارگاسم و کاهش میل جنسی نیز میشود. سپس به دنبال سرکوبی امیال جنسی دچار کاهش عزت نفس، اضطراب، افسردگی و… میشوند که اینها نیز موجب اختلال جنسی ثانویه میشوند.
چه باید کرد؟
تا کنون مطالعههای جامع و همهی جانبه نگری در مورد شیوع انواع اختلالات جنسی در نابینایان مرد و زن صورت نگرفته است، ولی مطالعههای موردی، میزان اختلال جنسی در آنها را بیشتر از جمعیت طبیعی گزارش کرده اند.
مطالعهها نشان داده که چنانچه بر آموزش به این افراد و همسرشان تمرکز شده ودر کنار آن سایر تواناییهای این افراد مانند عزت نفس و تقویت سایر حواس مانند لامسه و شنوایی را در راستای افزایش ارتباط جنسی ارتقا داده و بیماریهایی که به صورت ثانوی، مشکل جنسی ایجاد میکنند دراین افراد کشف و درمان شود، میتوان به میزان زیادی از مشکلهای احتمالی جنسی و زناشویی آنها پیشگیری کرده و زمینه را برای ارتقای سلامت جنسی این افراد فراهم نمود.