چهارمین سرطان شایع در مردان

به گزارش شفا آنلاین،این سرطان گرچه بسیار نادر است ولی می‌تواند نیمی ‌از صورت را از بین ببرد و گاهی برای نجات جان بیماران لازم است فك پایین از بدن جدا شود. اما اینکه سرطان دهان درواقع چیست و افراد مبتلا چه باید کنند را در ادامه از زبان دكتر عليرضا جعفري،جراح سر و گردن و متخصص گوش و حلق و بيني می‌خوانیم.

سرطان دهان چیست؟

 سرطان‌هایی که در نواحی لب، لثه، زبان یا مخاط دهان ایجاد می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. این سرطان‌ها معمولا در افراد بالای ۴۰ سال ایجاد می‌شوند و احتمال بروز آنها با بالا‌ رفتن سن افزایش می‌یابد. این سرطان‌ها بیشتر مردان را گرفتار می‌کنند ولی با وجود افزایش استعمال دخانیات در زنان، ممکن است این نسبت تغییر یابد. سرطان‌ دهان به‌ راحتی قابل تشخیص است و علائم اولیه آن به ‌راحتی قابل مشاهده یا لمس است. هرگونه زخم یا تورم در دهان یا وجود توده در گردن که بیشتر از ۲ هفته باقی بماند، باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. سرطان دهان در صورتی که در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود، شانس زیادی برای بهبودی کامل دارد.

سرطان سلول‌های سنگفرشی

 شایع‌ترین محل‌های ایجاد سرطان دهان، لب پایین، زبان، کف دهان و لثه‌ها است. همچنین در نقاطی مثل اطراف لوزه‌ها، غدد بزاقی دهان و سطح داخلی گونه‌ها ممکن است سرطان ایجاد شود. اگر سرطان‌های این نقاط تشخیص داده نشود و به‌موقع درمان نشود، سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی گردن و استخوان‌های فک انتشار می‌یابند. بین ۹۰ تا ۹۵درصد انواع سرطان‌های دهان از سلول‌های سنگفرشی که سطح داخلی دهان را می‌‌پوشانند، منشأ می‌گیرد. وقتی که رشد این سلول‌ها از کنترل خارج شود، سرطانی را ایجاد می‌کند که به آن کارسینوم اسکواموس یا «سرطان سلول‌های سنگفرشی» می‌گویند. بیشتر زخم‌ها، توده‌ها و لکه‌های سفید و قرمزی که در دهان یا اطراف لب دیده می‌شوند، سرطان نیستند و اغلب به‌ دنبال گاز گرفتن زبان، واکنش‌های بیش حساسیتی، عفونت‌ها و دندان‌های خراب ایجاد می‌شوند. اگر این تحریک‌ها در عرض ۲ هفته بهبود نیابد، باید توسط پزشک پیگیری شود.

تنباکو و نور خورشید، علل سرطان دهان

درصد زیادی از سرطان‌های دهان (۷۵-۷۰ درصد) بر اثر استعمال دخانیات، مصرف طولانی‌مدت تنباکوی غیر استنشاقی یا مصرف الکل همراه با استعمال دخانیات ایجاد می‌شود. تماس‌های مکرر با نور خورشید می‌تواند باعث ایجاد سرطان لب پایینی شود. میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان دهان در افراد سیگاری ۴برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است. احتمال ابتلا به سرطان دهان در افرادی که تنباکو می‌جوند، بیشتر از افراد عادی است. پیپ و سیگار هر دو باعث سرطان لب می‌شوند. وقتی که مصرف‌کنندگان دخانیات همزمان الکل نیز به مقدار زیاد مصرف کنند، احتمال ابتلا به سرطان باز هم افزایش می‌یابد. ارتباط بین سرطان لب و تماس‌‌های مکرر با پرتوهای ماورای بنفش خورشید به‌ خوبی شناخته شده است. کشاورزان، ماهیگیران، کارگران ساختمانی، اسکی‌بازان و کسانی که مدت طولانی از وقت خود را زیر نور خورشید به‌سر می‌برند، باید خود را از صدمات ناشی از آفتاب محافظت کنند. اگر کرم محافظ قبل از ورود به آفتاب روی لب مالیده شود، بهترین عامل پیشگیری از سرطان‌ لب است. تحریک‌های مزمن ناشی از دندا‌ن‌های خراب یا دندان‌های مصنوعی نامناسب اغلب باعث ایجاد سرطان نمی‌شود.

تشخیص سرطان با علائم اولیه

 علائم سرطان دهان اغلب شبیه اختلالات معمولی است که در دهان پیدا می‌شوند(مثل زخم‌ها، توده‌ها و لکه‌های سفید و قرمز) این علائم به ‌راحتی مشاهده و لمس می‌شوند. اگر این تغییرات در عرض ۲ هفته بهبود نیابند، باید توسط پزشک معاینه شوند. درد به ‌ندرت جزو علائم اولیه سرطان دهان است. علائم با اهمیت عبارتند از: زخم‌های دهان که بهبود نمی‌یابند، زخم یا لکه‌های شبیه زگیل روی لب، گلو درد مداوم، وجود زخم زیر محل قرار گرفتن دندان‌ مصنوعی، توده‌گردنی، اختلال در جویدن یا بلع.  با مشاهده لکه‌های مخملی قرمز (اریتروپلاکی) یا سفید (لکوپلاکی) در دهان، احتمال تغییرات پیش‌سرطانی افزایش می‌یابد. گرچه در بیشتر موارد، لکه‌های سفید، قرمز یا مخلوط آنها مربوط به سرطان نیست و باید معاینه دقیق توسط پزشک صورت گیرد. برای تشخیص سرطان ممکن است عمل نمونه‌برداری انجام شود. طی این عمل نقطه مشکوک بی‌حس شده و قطعه کوچکی از بافت برداشته می‌شود، سپس در آزمایشگاه سلول‌های آن به‌ دقت زیر میکروسکوپ مشاهده شده و معلوم می‌شود که طبیعی هستند یا خیر. نمونه‌برداری تنها راه تشخیص سرطان دهان است.

انواع درمان

 وقتی سرطان تشخیص داده شد، انتخاب درمان براساس محل تومور و گسترش آن و وضعیت عمومی بیماری صورت می‌گیرد. پرتو درمانی، جراحی یا ترکیبی از هر دو درمان اولیه سرطان‌ دهان هستند. پرتو درمانی باعث صدمه به سلول‌های سرطانی می‌شود ولی اثر کمی بر بافت‌های سالم اطراف دارد. از اشعه گاما که سرچشمه آن یک ایزوتوپ رادیواکتیو می‌باشد یا اشعه X که توسط یک دستگاه اشعه X با ولتاژ بالا ایجاد می‌شود، برای درمان تومورهای بزرگ استفاده می‌شود. بعضی از سرطان‌های دهان توسط جراحی برداشته می‌شوند. وقتی که جراحی صورت می‌گیرد، معمولا غدد لنفاوی اطراف آن نیز برداشته می‌شوند تا درگیری این غدد در اثر سلول‌های سرطانی بررسی شود. بیمارانی که در مراحل پیشرفته‌تر بیماری درمان می‌شوند، ممکن است دچار اختلال در تکلم، بلع، جویدن یا تغییر شکل صورت شوند. با جراحی پلاستیک می‌توان این تغییر شکل را اصلاح کرد. با کشف زودرس سرطان‌ها نیاز به جراحی‌های وسیع نیز کاهش می‌یابد.