شفا آنلاین>اجتماعی> بیوشیمی یکی از علوم پایه به حساب می‌آید که تاثیر زیادی در بخش صنعت، پزشکی، کشاورزی و حتی هنر دارد.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید این علم روز به روز در حال پیشرفت است و دانشمندان
زیادی برای دستاوردهای بیشتر در این بخش با یکدیگر رقابت می‌کنند. این علم
در کشور نیز طرفداران خاص خودش را دارد و جزو یکی از مواد درس‌هایی است که
اکثر دانشجویان پزشکی یا پیراپزشکی باید برای فارغ‌التحصیلی آن را
بگذرانند. اما وضعیت این علم در کشور چگونه است؟در مقایسه با کشورهای دیگر در چه جایگاهی هستیم؟ و چطور می‌توان آینده این رشته و تاثیر آن را در علم کشور پیش‌بینی کرد؟ در این گزارش تلاش شده است تا با پاسخ به این سوالات به تصویر کاملی از وضعیت این علم در کشور رسید.
فارغ‌التحصیلان منتظر نباشند در جایی استخدام شوند
پروین پاسالار، رئیس مرکز رشد استعدادهای درخشان و استاد تمام درس بیوشیمی در دانشگاه تهران است. وی در رابطه با کاربرد این علم گفت: «متخصصین بیوشیمی می‌توانند هیئت علمی دانشگاه‌ها باشند. این موضوع می‌تواند آنها را در تربیت دانشجویان و ورود آن به رشته‌های مختلف تسهیل کند. در تمام رشته‌های پزشکی مانند علوم پزشکی، پرستاری، داروسازی؛ آزمایشگاه و رشته‌های پایه مانند شیمی، زیست‌شناسی و زیست مولکولی این درس گنجانده شده. چرا که در همه این حرفه‌ها لازم است و کاربرد دارد.» اما خود فارغ‌التحصیلان رشته بیوشیمی پس از دانشگاه در کجا مشغول می‌شوند؟ پاسالار پاسخ داد: «برخی از فارغ‌التحصیلان به سمت بیوشیمی بالینی کشیده می‌شوند. آنها در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی بیمارستان‌ها جذب می‌شوند تا بتوانند در تشخیص بیماری‌ها و نوشتن گزارش به پزشکان فعالیت داشته باشند.
برخی دیگر هم وارد بخش تحقیقات و پژوهش‌های بیوشیمی می‌شوند. این تحقیقات هم می‌تواند جنبه پایه و هم جنبه کاربردی داشته باشد و می‌تواند داخلی باشد یا به سفارش شرکت یا یک بیمارستان و مرکز انجام شود. بعضی از این فارغ‌التحصیلان هم شرکت‌های دانش‌بنیانی تاسیس می‌کنند که در آن محصولاتی شکل می‌گیرد که به کار باقی شرکت‌ها و موسسات پژوهشی می‌آید. آنها مواد پایه و اولیه شیمیایی را تولید و موسسات تحقیقاتی هم آنها را خریداری و استفاده می‌کنند.» وی در رابطه با میزان ظرفیت این رشته و تکمیل بودن آن گفت: «بیوشیمی هم مانند هر رشته دیگری یک بازار تقاضای مشخص دارد. در چند سال اخیر میزان ظرفیت دانشگاه‌ها چندین برابر شده و همین موضوع تا چند سال بعد ما را با تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان مواجه می‌کند که در جستجوی کار هستند. اگر برای این مسئله برنامه‌ریزی و مدیریت درست انجام نشود قطعاً در آینده با بحران تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان بیکار مواجه خواهیم بود. اما من همیشه به دانشجوهای خودم گفته‌ام که زمان آن رسیده که کسب و کار خودشان را راه‌اندازی کنند و منتظر نمانند دوره دانشگاه به اتمام برسد تا در سازمانی استخدام شوند.»
پژوهش‌های کاربردی به بازار مصرف نزدیک‌تر باشد
استاد بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با وضعیت علمی ایران نسبت به کشورهای دیگر گفت: «در زمینه بیوشیمی همگام بسیاری از کشورها هستیم. پژوهش‌های زیادی در این علم در کشور انجام شده است و هم از سخت‌افزار کافی برخوردار هستیم و هم از نرم‌افزار لازم. اما این موضوع به این معنی نیست که دیگر نیازی به تلاش نداریم و در آینده هم در همین سطح باقی خواهیم ماند. باید در نظر داشت که به صورت مداوم باید تلاش کنیم سطح علمی خود را بالا ببریم و این کار تنها با بیشتر کردن امکانات میسر خواهد شد.» وی در مورد میزان استفاده از نتایج تحقیق‌های بیوشیمی انجام شده توضیح داد: «به صورت کلی دو نوع پژوهش داریم: پایه و کاربردی. در زمینه پژوهش‌های پایه باید گفت قطعاً تا زمانی که این پژوهش‌ها به نتیجه برسند و دیده شوند و در نهایت کارکرد هم داشته باشند مدت زمان بیشتری طی می‌شود. اما در زمینه پژوهش‌های کاربردی باید گفت بهتر است این پژوهش‌ها به بازار مصرف و استفاده نزدیک‌تر باشند تا نتیجه سریع‌تری هم ببینند. برای مثال پژوهش خود را در بیمارستان‌ها یا موسسات تولید مواد انجام دهند تا نتیجه آن به خوبی استفاده شود.» رئیس مرکز رشد استعدادهای درخشان درباره آینده این علم گفت: «تولید ثروت از علم در درجه اول اهمیت قرار دارد. ما باید بتوانیم از علم خود محصولات متنوع تولید کنیم. جای دانشگاه‌های نسل سوم به شدت در اینجا احساس می‌شود. این دانشگاه‌ها ضروری هستند و نمی‌توان روی وجودیت آنها چشم بست. روند تشکیل این دانشگاه‌ها شروع شده و شاید تا آینده نزدیک به مرحله بهره‌برداری هم برسند.»
70 درصد آزمایش‌های پزشکی در حوزه بیوشیمی بالینی است
محمدحسن خادم‌انصاری از پیشکسوتان بیوشیمی بالینی و استاد دانشگاه علوم‌پزشکی ارومیه، در مورد رشته بیوشیمی بالینی توضیح داد: «این رشته در حوزه تحصیلات تکمیلی قرار می‌گیرد. دانشجویان ارشد و دکتری پس از فارغ‌التحصیل شدن در این رشته می‌توانند در بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های تشخیص طبی در تشخیص بیماری و تفسیر آن از مایعات دریافتی از بدن بیمار فعالیت داشته باشند. آنها برای پزشکان گزارش می‌نویسند و تفسیر خود را که اهمیت زیادی هم دارد ارائه می‌دهند. لازم به ذکر است که 70 درصد آزمایشات پزشکی به بیوشیمی بالینی بازمی‌گردد. آنها بیماری‌های زیادی مانند دیابت و یرقان و هپاتیت را در بیمار تشخیص می‌دهند و پس از آن هم وظیفه نظارت بر سرعت روند شیوع بیماری را در بدن بیمار به عهده دارند. برای مثال حتی پس از پایان مراحل درمان و بهبود بیمار، باز هم بیوشیمیست بالینی باید آزمایشات را بررسی کند تا از بهبود بیمار اطمینان پیدا کنیم.» تفاوت یک تکنسین علوم آزمایشگاهی با بیوشیمی بالینی در چیست؟
خادم‌انصاری پاسخ داد: «فارغ‌التحصیلان علوم آزمایشگاهی از هر کدام از رشته‌های آزمایشگاهی به مقدار کم آموزش دیده‌اند. مانند زیست مولکولی، نانو، شیمی و بیوشیمی. اما یک فارغ‌التحصیل بیوشیمی بالینی تنها در این زمینه آموزش دیده است و کارش تخصص و جزئیات بسیار بیشتری دارد. هر دوی این افراد در یک آزمایشگاه و یک بیمارستان فعالیت دارند، اما مسئله اینجا است که کار یک متخصص بیوشیمی کاملاً جدا از متخصص علوم آزمایشگاهی است.»
هنوز تعرفه علوم پایه را داریم
وی در مورد وضعیت شغلی و حرفه‌ای این افراد گفت: «متاسفانه هنوز به ما به چشم علوم پایه نگاه می‌شود و تعرفه ما هم بر همان اساس تعیین می‌شود.
تلاش‌هایی برای تغییر میزان این تعرفه شده است و ما امیدوار هستیم دولت بتواند این موضوع را در نظر بگیرد که بیوشیمی بالینی بسیار کاربردی است و با بیوشیمی پایه تفاوت زیادی دارد. از سویی تعداد متخصصین بیوشیمی بالینی در بیمارستان‌ها کم است و برای جذب این افراد در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و آزمایشگاهی باید اقدام درستی انجام داد. تمام این این اقدامات به زمان نیاز دارد. اما در ابتدا ما باید اطلاعات کلی از تعداد بیوشیمیست‌های بالینی در شهرهای مختلف و تعداد آزمایشگاه‌های مورد نیاز آنها را داشته باشیم. این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا راحت‌تر برنامه‌ریزی کنیم و بتوانیم شرایط را برای فارغ‌التحصلان جوان راحت کنیم.»
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار