نجات کودکان از کنج افسردگی

از علائمی که در افسردگی کودکان بسیار قابل توجه است کاهش وزن یا پرخوری و افزایش وزن آنهاست. چنین کودکانی معمولا بی‌رمق و کسل هستند و انرژی کافی برای بازی و تحرک روزانه ندارند. البته برخی دیگر از این کودکان به‌شدت به‌والدین‌شان می‌چسبند که به‌دلیل سبک دلبستگی ناایمن آنهاست. این کودکان از آنجا که اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند، حتی زمانی که یکی از والدین در خانه است نیز حاضر نیستند در اتاق‌شان بازی کنند و می‌خواهند مادر یا پدرشان را حتما ببینند. این کودکان در تعاملات اجتماعی وارد نمی‌شوند، به‌شدت احساس ناامنی می‌کنند و صدای بسیار آرام یا به‌شدت بلند دارند. این کودکان فقط مادرشان را قبول دارند یا به‌شدت خجالتی یا نسبت به والدین خود بی‌تفاوت هستند.

یکی از عوامل اساسی، سبک دلبستگی است. مادری که به موقع نسبت به علایق و نیازهای فرزندش پاسخ نمی‌دهد و در دسترس نیست، زمینه افسردگی را در فرزندش فراهم می‌کند. پدر یا مادری که در دسترس نیست و نمی‌تواند با فرزندش به‌موقع راجع به نیازهایش صحبت کند یا قلدر و پرخاشگر است، زمینه افسردگی را در فرزند ایجاد می‌کند. دعواهای خانوادگی نیز می‌تواند به افسردگی کودک منجر شود. همچنین والدینی که ساعت‌های زیادی خارج از خانه مشغول فعالیت‌اند و کودک زمان کمی آنها را می‌بیند به افسردگی کودک دامن می‌زند. همین‌طور بیماری‌ها، انزوای کودک، طردشدن از سوی والدین و نیز بروز طلاق در خانواده و زندگی نزد یکی از والدین، بیماری‌های جسمی و گاهی وراثت و ژنتیک در افسردگی کودک نقش دارد.

والدین باید به تعاملات کودک خود توجه کنند و ببینند آیا با دیگران راحت است یا خیر. آیا منزوی است، ساعت خوابیدن، بیدارشدن، پرخوری و کم‌خوری‌اش غیرعادی است، میزان بازی و فعالیت و برخوردش با دوستانش چگونه است و این‌که واکنش او نسبت به آنچه کودکان را به‌طور معمول خوشحال می‌کند، چگونه است.

همان‌طور که اشاره کردم به رفتارها و گفتارهای کودک در کنار هم باید توجه شود.

مسلما اختلالات طولانی در غذاخوردن و خواب نشانه افسردگی کودک است.

در برخی موارد، دردهای روان‌تنی (سایکوسوماتیک) مثل درد شکم و سر می‌تواند نشانه افسردگی در کودک باشد. یعنی کودک با بروز این دردها می‌خواهد از توجه بیشتری از سوی والدین برخوردار شود.

در شرایط فعلی افسردگی در کودکان به این دلیل شدت گرفته که بچه‌ها از رفتن به پارک، مهدکودک و داشتن روابط اجتماعی دور شده‌اند. علاوه بر آن خود والدین هم به‌دلیل مشغله یا بیکار شدن و مشکلات خلقی و عاطفی‌شان نتوانسته‌اند با فرزندانشان ارتباط خوبی برخوردار کنند. همه این مسائل در انزوای کودکان و طرد آنها نقش مهمی داشته‌است.

برای این‌که والدین بتوانند کودکان شاد و سرحالی داشته‌باشند باید به نیازهای اساسی آنها پاسخ دهند؛ نیاز به بقا، خورد و خوراک، نوازش‌کردن، محبت‌ به کودکان، نیاز به بازی و درنظرگرفتن تفریح برای کودکان. در کنار آن گفت‌وگوهای بدون پرخاش با کودک داشته‌باشند و از خشونت و پرخاشگری با کودک و در فضای خانه پرهیز کنند. کودکان را وادار و مجبور به کاری نکنند و با آنها تعامل داشته‌باشند. همچنین ساعتی را به بازی‌کردن با کودک اختصاص دهند و برای آنها ایجاد تنوع کنند. به‌علاوه والدین نباید کودکان را با دادزدن و سرکوب‌کردن مجبور به پذیرش خواسته‌های خود کنند. ناگفته نماند اگر پدر یا مادری از اضطراب یا افسردگی رنج می‌برد باید به درمان خودش توجه کند و در مورد کودک‌شان نیز با مشاهده نشانه‌های افسردگی به مشاور و درمانگر مراجعه کنند.روزنامه جام جم