شفا آنلاین -هنوز جوان است. روبهروی آینه ایستاده و به تارهای سفیدی که لابهلای موهای سیاهش جاخوش کردهاند، نگاه میکند و میگوید: «میبینی موهایم از غصه و اضطراب چقدر سفید شده؟» و بدون این که منتظر جوابم بماند، ادامه میدهد: «در جوانی پیر شدم! میخواهم رنگشان کنم، مامان نمیذاره، میگه اگر رنگ به موت برسه، همه موهات هم سفید میشه! خاله هم میگه ویتامینهای بدنت کمه، مولتیویتامین بخوری درست میشه!»
حتما این حرفها را از دهان خیلیها شنیدهاید، اما واقعا این باورها درست است؟ دکتر حسین طباطبایی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در پاسخ به این پرسش میگوید: سفیدی مو دلایل بسیار مختلفی دارد و نه رنگکردن موها باعث شدیدشدن آن میشود و نه مصرف قرصهای ویتامین و انواع و اقسام شامپوها میتواند آن را برطرف کند، زیرا تاکنون هیچ روش درمانی و علمی برای رفع دائمی سفیدی مو کشف نشده است.
رنگ مو از کجا میآید؟
در بین سلولهایی که باعث رشد پوست و مو میشود سلولهایی به نام ملانوسیت وجود دارد که با ساختن مادهای به نام ملانین و فرستادن آن به داخل سلولها، باعث ایجاد رنگ پوست یا مو میشوند. دکتر طباطبایی میگوید: ساختهشدن ملانین در پوست دائمی و مستمر است، ولی در مورد موها، رنگدانه ملانین فقط در دوران رشد موها (آناژن) ساخته میشود و برای ساختهشدن این رنگدانه هم آنزیمی به نام «تیروزیناز» ضروری است.
سفیدی مو از 20 سالگی شروع میشود
بطور طبیعی روند سفیدی موها از دهه سوم یعنی 30 - 20 سال شروع و در این سنین موهای سفید تک و توک در سر ظاهر میشود. دکتر طباطبایی با بیان این مطلب ادامه میدهد: در دهه چهارم یعنی 40 تا 30 سال موهای سفید در ناحیه شقیقهها و در دهه پنجم زندگی یا 50 تا 40 سال لابهلای همه موهای مشکی دیده میشوند و در دهه ششم یا 60 تا 50 سالگی اغلب موهای سر سفید خواهند شد. کمی بعد از موهای سر، موهای ریش و بدن هم سفید میشوند و این یک روند طبیعی است.
او میافزاید: اگر شروع سفید شدن موها قبل از 20 سال باشد، به آن سفیدی زودرس میگوییم که مهمترین علت آن ارث، استرسهای عصبی و بعضی بیماریهاست. این متخصص پوست توضیح میدهد: در شروع سفیدی موها، سلولهای ملانوسیت بتدریج کوچک میشوند و ترشح ملانین آنها کاهش مییابد. علاوه بر این، میزان ترشح آنزیم تیروزیناز هم بتدریج کمتر شده که این اولین علامت پیری محسوب میشود.
پوست و موی بدون رنگدانه
دکتر طباطبایی با اشاره به این که در بیماریای به نام «پیبالدیسم»، بهطور ارثی آنزیم تیروزیناز در بدن فرد وجود ندارد یا ساخته نمیشود، بنابراین تکههای وسیعی از پوست و مو یا تمام پوست بدون رنگدانه است و سفید میشود، ادامه میدهد: در مبتلایان به برص یا ویتیلیگو هم پادزهری در بدن بیمار ساخته میشود که سلولهای ملانوسیت را میکشد. البته ابتدا سلولهای ملانوسیت پوست از بین میروند و در مراحل آخر بیماری برص سلولهای ملانوسیت موها هم از بین میرود و پوست و موهای روی آن سفید میشوند. این استاد دانشگاه تاکید میکند: برص، بیماری صعبالعلاجی است و علت آن خودایمنی است یعنی به دلیلی ناشناخته، بدن فرد علیه سلولهای ملانوسیت خودش پادزهر ترشح میکند.
شروع سفیدی مو در سیاهپوستان تفاوت دارد
به گفته دکتر طباطبایی، شروع سفیدی مو در افراد سفیدپوست از سنین 20 سال به بعد است در حالی که در افراد سیاهپوست، روند سفیدشدن موها از 30 سال به بعد شروع میشود، زیرا در سیاهپوستان، اندازه سلولهای ملانوسیت بسیار بزرگ و میزان ترشح ملانین آنها نیز بسیار بیشتر از سفیدپوستان است.
فریب تبلیغات را نخورید
بسیاری از مردم فکر میکنند دچار سفیدی زودرس موها شدهاند در حالی که طبق روند طبیعی که گفته شد، بیشتر آنها اشتباه میکنند و روند سفیدی موهایشان عادی و طبیعی است. دکتر طباطبایی میافزاید: برحسب شرایط ژنتیک انسان، ممکناست شدت سفیدشدن موهای شخصی نسبت به دیگردوستان و اطرافیانش سرعت بیشتری داشته باشد، ولی این موضوع غیرطبیعی نیست. وی با اشاره به حساسیت خیلی از افراد درباره سفید شدن موهایشان و سوءاستفاده برخی از این حساسیتها میگوید: در شبکههای ماهوارهای تبلیغات فراوانی با ادعای اثربخشی دارویی در معالجه دائمی سفیدی موها میشود. آنها مدعی هستند محصولشان میتواند رنگ سفید مو را دوباره به رنگ طبیعی دوران کودکی برگرداند، اما تا امروز هیچگونه دارویی که از نظر علمی ثابت شده باشد، برای درمان سفیدی مو کشف نشده است. وی تاکید میکند: تمام اینگونه داروهای ادعایی که بهصورت شامپو یا مالیدنی هستند، در واقع رنگ مو است و بهطور موقت باعث تیرهشدن ساقه موها میشود. این داروها روی ریشه موها که سلولهای ملانوسیت در آن قرار دارند، هیچ اثری ندارد و نباید فریب اینگونه تبلیغات را خورد.
گاهی موها روشن میشوند، نه سفید
دکتر طباطبایی میگوید: روشنشدن موها و نه سفیدی آنها به علت تماس مستمر موها با نور آفتاب، کمخونی ناشی از فقرآهن، فقر ویتامین12 B و درمان با اینترفرون (اینترفرونها نوعی از پروتئینها هستند که موجب تحریک سیستم ایمنی و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماریها میشوند) اتفاق میافتد و با رفع این عوامل و مشکلات، موها به رنگ قبلی برمیگردند. این متخصص پوست تاکید میکند: یرخلاف تصور عامه و آنچه در رسانهها تبلیغ میشود، مصرف قرصهای روی در درمان سفیدی موها هیچ اثری ندارد و خرید و مصرف این قرصها و هر محصول دیگری که برای درمان سفیدی مو تبلیغ میشود، فقط کمپولی جیب فروشنده را درمان میکند، زیرا تا امروز هیچ درمان علمی برای درمان دائم سفیدی مو کشف نشده است.