شوهرم يائسه شده!

به گزارش شفا آنلاين،اين دوره بخشي اجتناب‌ناپذير از زندگي خانم‌هاست و كمتر كسي به اين فكر مي‌افتد كه آقايان هم ممكن است يائسه شوند، درحالي‌كه اين موضوع حقيقت دارد و آقايان نيز به تدريج با بالا رفتن سن و به دنبال كاهش ترشح هورمون مردانه دچار علائمي چون ناتواني جنسي، افسردگي، ضعف عضلاني و. . . مي‌شوند.

اگر كنجكاو شده‌ايد كه بدانيد يائسگي مردانه در چه سني و در چه گروهي از مردان اتفاق مي‌افتد صحبت‌هاي دكتر ناهيد حمزه‌اي اصفهاني، متخصص اورولوژي و مجاري ادراري و دكتر محمدحسين سلطاني، متخصص اورولوژي، فوق تخصص اندويورولوژي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي را از دست ندهيد.
 

افت تستسترون و كاهش اعتماد به نفس

تصوير ذهني افراد نسبت به جنسيت خود و ميزان ميل جنسي، هر دو وابسته به هورمون‌هاي جنسي هستند. به گفته دكتر سلطاني اين هورمون‌ها باعث توليد اسپرم و ارتقاي كيفيت زندگي مردان مي‌شوند، بنابراين وقتي سطح تستسترون افت مي‌كند تصوير ذهني فرد از خودش تغيير مي‌كند و احساس اعتماد به‌نفسش را از دست مي‌دهد. علاوه بر اين فرد ديگر به راحتي تحريك نمي‌شود چون كاهش اين هورمون روي خون‌سازي تاثير مي‌گذارد و افت توليد گلبول‌هاي قرمز خود باعث كم‌خوني، ضعف و خستگي مي‌شود. جالب است بدانيد كه خانم‌ها هم با افت سطح تستسترون در بدن‌شان دچار اين تظاهرات مي‌شوند.

با چه نشانه‌هايي شروع مي‌شود؟

به‌گفته دكتر ناهيد حمزه‌اي، يائسگي مردانه مي‌تواند علائم مختلف خلقي، جسماني و جنسي به همراه داشته باشد. علائم خلقي آن بيشتر به صورت افسردگي، اضطراب، كج‌خلقي، زودرنجي و. . . ديده مي‌شود. علائم جسمي نيز به صورت كاهش حجم عضلات و بالا رفتن ميزان چربي بدن ظاهر می‌شود. دكتر سلطاني نيز دراين مورد توضيح مي‌دهد كه در بدن خانم‌ها چربي بيشتر غالب است اما در آقايان بافت عضلاني غالب است، بنابراين با ورود به دوران يائسگي بافت عضلاني و قوام استخواني مردها به تدريج تحليل مي‌رود و زمينه براي شكستگي‌ها فراهم مي‌شود.

به‌گفته دكتر حمزه‌اي، پايين آمدن سطح تستسترون و افزايش استروژن خون همچنين مي‌تواند باعث مشكلات و كاهش توانايي جنسي شود. علاوه براينها يائسگي باعث مي‌شود سطح انرژي پايين بيايد و فرد نتواند به راحتي فعاليت‌هاي جسماني را مثل قبل انجام دهد، براي مثال ممكن است ديگر نتواند به راحتي مسيرهاي طولاني پياده‌روي كند يا اجسام سنگين را از روي زمين بلند كند، همچنين ممكن است مشكلات خواب پيدا كند، براي مثال خر و پفش زياد شود يا هنگام ديدن تلويزيون خوابش ببرد. بعضي اوقات هم تاري ديد، مشكلات پروستات مثل بزرگي خوش‌خيم پروستات و. . . پيدا مي‌كند.

وقتي مرد حالت زنانه پيدا مي‌كند

دكتر محمدحسين سلطاني، متخصص اورولوژي در مورد يائسگي مردانه توضيح مي‌دهد كه در بعضي افراد به واسطه بيماري‌هاي زمينه‌اي مجبور مي‌شويم بافت‌هاي ترشح كننده آندروژن ازجمله بيضه‌ها را ‌برداريم، درنتيجه فرد دچار علائم يائسگي مي‌شود.

به گفته اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، اثرات يائسگي در مردان خيلي وسيع‌تر از يائسگي خانم‌هاست زيرا اين روند در همه خانم‌ها بالاخره دير يا زود اتفاق مي‌افتد اما وقتي يك مرد دچار يائسگي مي‌شود يعني واقعا افت محسوسي در سطح آندروژن‌ها و هورمون‌هاي مردانه‌اش به وجود آمده است و كيفيت زندگي‌اش به‌شدت تحت تاثير قرار مي‌گيرد. مردي كه در تعريف يائسگي قرار مي‌گيرد ديگر وضعيت و توان بدني قبل را ندارد، دچار تظاهرات پوكي استخوان مي‌شود و به سمت حالت زنانگي پيش مي‌رود، به‌خصوص اگر يائسگي در دهه‌هاي پايين‌تر زندگي اتفاق بيفتد.

تستسترون از كجا ترشح مي‌شود؟

شايد از خود بپرسيد كه هورمون تستسترون چگونه و از كجا ترشح مي‌شود، دكتر حمزه‌اي توضيح مي‌دهد كه براي توليد اين هورمون ابتدا هورموني به نام GnRH در هيپوتالاموس ترشح مي‌شود و روي هيپوفيز تاثير مي‌گذارد، هيپوفيز نيز هورموني به نام LH ترشح مي‌كند كه روي سلول‌هاي بيضه تاثير گذاشته و باعث مي‌شود تستسترون ترشح كنند. البته در انسان غده فوق كليه (آدرنال) چه در خانم‌ها و چه در آقايان تستسترون ترشح مي‌كند.

يائسگي مردانه درمان هم مي‌شود؟

به گفته دكتر ناهيد حمزه‌اي، با جايگزين كردن تستسترون مي‌توان بيشتر علائم يائسگي مردانه را برطرف كرد، اما بعضي علائم با هورمون‌درماني قابل برگشت نيستند. براي مثال از اين طريق مي‌توان حجم عضله را برگرداند، خواب را تنظيم كرد و افسردگي را كاهش داد اما تستسترون نمي‌تواند به تنهايي مشكلات جنسي را برطرف كند. البته منظور در اينجا افراد با سنين بالاست، به عبارتي اگر يائسگي به هر دليلي در سنين جواني رخ دهد، مي‌توان با جايگزين كردن تستسترون مشكلات جنسي را هم برطرف كرد، اما در آقايان مسن اين روش خيلي روي مسائل جنسي و افزايش سطح انرژي بدن تاثير نمي‌گذارد.

دكتر سلطاني نيز معتقد است قبل از شروع هورمون‌درماني بايد حتما سطح هورمون‌هاي بيمار اندازه‌گيري شود تا از يائسگي مردانه مطمئن شويم. به گفته اين فوق تخصص اندويورولوژي، الزاما هر افت هورموني دليل بر يائسگي نمي‌شود چراكه در روند طبيعي بالا رفتن سن به تدريج هورمون‌هاي مردانه كاهش پيدا مي‌كنند و اين حالت در تعريف يائسگي قرار نمي‌گيرد، بنابراين تنها وقتي نتيجه آزمايشگاه و تظاهرات باليني در كنار هم قرار مي‌گيرند بيمار كانديد درمان با تستسترون مي‌شود.


هورمون هميشه مقصر نيست!

تقريبا 70 درصد از آقايان بالاي 70 سال دچار علائم يائسگي مي‌شوند. گاهي هم ديده مي‌شود كه فرد در سنين بالا از لحاظ هورمون تستسترون مشكلي ندارد اما در عين حال از مشكلات جنسي يا جسمي و افسردگي رنج مي‌برد. دكتر حمزه‌اي معتقد است در اين موارد بيشتر مشكلات روحي، رواني، اجتماعي، ديابت، مصرف زياد الكل و... نقش دارند.

گاهي اوقات نيز برعكس اين حالت پيش مي‌آيد يعني ممكن است فرد كاهش هورمون تستسترون پيدا كند اما دچار مشكلات جنسي، جسمي و روحي نشود. علاوه براينها، آقايان هم مانند خانم‌ها ممكن است در اثر بعضي بيماري‌ها يا سوء مصرف الكل، ديابت، سندرم متابوليك و حتي استفاده از آفت‌كش‌ها دچار افت ناگهاني تستسترون و يائسگي زودرس در سنين جواني شوند.

تستسترون؛ شمشير دو لبه!

هورمون درماني هم به صورت تزريقي و هم خوراكي با قرص و كپسول انجام مي‌شود، اما دكتر حمزه‌اي نوع تزريقي آن را خيلي توصيه نمي‌كند زيرا معتقد است در اين روش هورمون يكدفعه و با دوز بالا وارد بدن مي‌شود و نمي‌تواند به خوبي هورمون‌هاي بدن را تنظيم كند.

از طرفي افزايش ناگهاني و زياد تستسترون در بدن خود عاملي براي افزايش خطر سرطان پروستات و سكته قلبي و مغزي به‌شمار مي‌آيد، بنابراين تستسترون بايد زير نظر متخصص و در دوزهاي پايين مصرف شود. دكتر سلطاني نيز معتقد است قبل از شروع درمان با هورمون اول از همه بايد مطمئن شويم بيمار، سرطان پروستات ندارد چون اين سرطان كاملا وابسته به آندروژن است و با تزريق هورمون شعله‌ور مي‌شود.

علاوه بر اين فرد بايد از لحاظ بيماري‌هاي زمينه‌اي بررسي شود. افرادي كه بيماري‌هاي قلبي و عروقي خيلي پيشرفته دارند يا مبتلا به بعضي بيماري‌هاي خوني مثل پلي سيتمي (زياد بودن گلبول‌هاي قرمز خون) هستند هم نبايد هورمون‌درماني انجام دهند زيرا آندروژن و تستسترون، خونسازي را تحريك مي‌كنند. اين نكته را هم بايد در نظر گرفت كه چون هورمون از خارج به بدن تزريق مي‌شود ممكن است کمی اثرات جانبي داشته باشد اما اگر روي برنامه و تحت نظر پزشك مصرف شود معمولا عارضه خاصي ايجاد نمي‌كند.

چگونه يائسگي را به تعويق بيندازيم؟

به‌گفته دكتر سلطاني، يائسگي در آقايان خيلي شايع نيست بنابراين راه يا داروي خاصي براي پيشگيري از آن وجود ندارد، اما با داشتن يك زندگي سالم، دوري از استرس، تغذيه مناسب، حفظ وزن متعادل و ورزش كردن مي‌توان احتمال وقوع آن را كاهش داد. ورزش كردن در آقايان سطح هورمون‌هاي جنسي را بالا مي‌برد، درست برعكس خانم‌ها كه انجام ورزش‌هاي شديد و حرفه‌اي باعث كاهش ميل جنسي و افزايش هورمون‌هاي مردانه و حتي گاهي اوقات افزايش ناباروري در آنها مي‌شود.

البته ورزش كردن به شرطي در اين زمينه به آقايان كمك مي‌كند كه از داروها، مكمل‌ها و. . . استفاده نكنند. علاوه براين، احتمال بروز يائسگي در مرداني كه چاق هستند بيشتر است زيرا هرچه بافت چربي بيشتر باشد ميزان تبديل شدن آن به استروژن هم بيشتر مي‌شود و افزايش استروژن باعث غالب شدن تظاهرات زنانه مي‌شود. دكتر حمزه‌اي نيز معتقد است تستسترون كاملا تابع محيط و شراط زندگي است. براي مثال عوامل تنش‌زا، افسردگي و حتي گياه‌خواري باعث كاهش ترشح تستسترون مي‌شوند. محل زندگي نيز مي‌تواند بر اين موضوع تاثيرگذار باشد، براي مثال كساني كه در ارتفاعات زندگي مي‌كنند معمولا تستسترون كمتري دارند. به گفته اين متخصص اورولوژي، مصرف مكمل‌هاي غذايي مناسب زير نظر پزشك هم مي‌تواند بروز علائم يائسگي را به تعويق بيندازد.

همه مردها يائسه نمي‌شوند!

يائسگي در خانم‌ها به اصطلاح پزشكي منوپوز (افت سطح استروژن و پروژسترون) و در آقايان آندروپوز (افت سطح تستسترون و آندروژن) ناميده مي‌شود. دكتر ناهيد حمزه‌اي اصفهاني، متخصص اورولوژي در ادامه توضيح مي‌دهد كه خانم‌ها معمولا بين سن 45 تا 65 سالگي دچار يائسگي مي‌شوند و تقريبا مي‌توان گفت اين حالت، ناگهاني اتفاق مي‌افتد اما درمورد آقايان بعضي مقالات شروع يائسگي را از سن 30 سالگي، بعضي از 35 سالگي و بعضي ديگر از 45 سالگي ذكر مي‌كنند.

 به هر حال مسلم است كه از دهه چهارم زندگي، هورمون تستسترون در بدن آقايان به آرامي شروع به كاهش مي‌كند و چون به صورت تدريجي است، برخلاف يائسگي در خانم‌ها، علائم ناگهاني ايجاد نمي‌كند. در اغلب موارد علائم يائسگي مردانه بين دهه 5 و 6 زندگي خود را نشان مي‌دهند. البته نمي‌توانيم بگوييم اين علائم در همه مردها بروز مي‌كنند زيرا خيلي از آقايان در اين سنين دچار كاهش چشمگير هورمون مردانه نمي‌شوند.


خطر يائسگي زودرس با دوپينگ تستسترون

خيلي اوقات ديده مي‌شود آقايان در باشگاه‌هاي ورزشي براي افزايش حجم عضلات‌شان به صورت سرخود تستسترون مصرف مي‌كنند. به گفته دكتر ناهيد حمزه‌اي اين كار شايد باعث افزايش حجم عضلاني شود اما قدرت بدني را بالا نمي‌برد و در عين حال خطر سرطان پروستات و سكته را افزايش مي‌دهد.

از طرفي چون بدن عادت مي‌كند كه از يك منبع خارجي تستسترون دريافت كند، خود توليد اين هورمون را متوقف مي‌‌کند، درنتيجه وقتي فرد مصرف تستسترون را كنار مي‌گذارد بدنش با كمبود اين هورمون مواجه مي‌شود و علائم يائسگي را ايجاد مي‌كند. دكتر سلطاني نيز معتقد است افراد ورزشكاري كه دوپينگ مي‌كنند و براي افزايش ظرفيت تنفسي‌شان هورمون جنسي تزريق مي‌كنند دچار كاهش ميل جنسي و اختلالات باروري مي‌شوند .

بچه‌دار شدن بعد از يائسگي مردانه

بحث بچه‌دار شدن در يائسگي آقايان خيلي مطرح نيست. دكتر سلطاني در اين مورد توضيح مي‌دهد كه خانم‌ها وقتي وارد فاز يائسگي مي‌شوند تعادل هورموني‌شان به هم مي‌خورد و بافت و مخاط رحم و تخمدان‌هاي‌شان ديگر پذيراي وضعيت حاملگي نيستند، بنابراين قدرت بچه‌دار شدن را از دست مي‌دهند. اما آقايان به اين دليل كه وظيفه بارداري را به عهده ندارند دچار اين مشكل نمي‌شوند.

خانم‌ها طي دو هفته اول سيكل ماهانه دچار افزايش استروژن مي‌شوند و در دو هفته آخر هم افزايش پروژسترون را تجربه مي‌كنند، بر اين اساس باروري يا تخمك‌گذاري اتفاق مي‌افتد اما بدن مردها اينگونه كار نمي‌كند. ضمن اينكه هورمون تستسترون و آندروژن فقط از بيضه‌ها ترشح نمي‌شوند، بنابراين آقايان با ورود به يائسگي كاملا هورمون‌هاي جنسي‌شان را از دست نمي‌دهند و فقط ميزان آنها كاهش پيدا مي‌كند. البته ممكن است توليد اسپرم‌هاي‌شان كاهش پيدا كند اما صرفا قدرت باروري‌شان را از دست نمي‌دهند.

افسردگي بيماري زنانه نيست!

متاسفانه خيلي از آقايان فكر مي‌كنند افسردگي يك بيماري زنانه است، بنابراين اصلا اين احتمال را نمي‌دهند كه خودشان هم ممكن است به تدريج با بالا رفتن سن و كاهش تستسترون دچار افسردگي شوند.

دكتر حمزه‌اي در ادامه توضيح مي‌دهد كه آقايان معمولا احساس افسردگي خود را به همسر و مشكلات جنسي و اقتصادي‌شان ربط مي‌دهند و خيلي پيگير درمان آن نمي‌شوند. به همين دليل است كه آمار خودكشي در آقايان بين سنين 45 تا 65 سالگي سه برابر خانم‌هاي هم‌سن خود است. در سنين بالاي 65 سال نيز اين آمار تقريبا هشت برابر مي‌شود، درحالي‌كه مردها هم مي‌توانند با درمان افسردگي و هورمون‌درماني زندگي كاملا طبيعي داشته باشند.

متاسفانه آقايان خيلي اوقات خجالت مي‌كشند به اين موضوع اقرار كنند. علاوه براين چون علائم روحي‌شان معمولا به صورت اضطراب و زودرنجي تظاهر مي‌كند، آن را به افسردگي ربط نمي‌دهند. آقايان بايد اين روند را به عنوان بخشي طبيعي از زندگي خود به حساب بياورند و آمادگي‌اش را داشته باشند تا در صورت وقوع علائم به پزشك مراجعه كرده و درخواست كمك كنند.



سیب سبز