دندان در رتبه دوم پرداخت از جیب مردم

شفاآنلاین:سلامت>هزینه‌های گران، خدمات دهان و دهان را به خدماتی لوکس تبدیل کرده و همین مسئله هم موجب شده بسیاری از افراد توجه به سلامت دهان و دندان را در آخرین اولویت خود قرار دهند. ماجرا به جایی رسیده است که برخی از مراکز و کلینیک‌ها خدمات اقساطی دندانپزشکی ارائه می‌دهند و حتی وام‌هایی برای خدمات دندانپزشکی پرداخت می‌شود. این در حالی است که در کنار هزینه‌های بالای خدمات دندانپزشکی در کشورمان، پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان هم مورد بی‌عنایتی واقع شده است، زیرا درحالی سهم خدمات دندانپزشکی از کل پرداخت از جیب هزینه‌های سلامت، ۲۱ درصد است و در رتبه دوم سهم پرداخت از جیب قرار دارد که می‌توان با استفاده از روش‌های پیشگیرانه مانند وارنیش‌فلوراید در کودکی پوسیدگی دندان را کنترل کرد. این امر مستلزم آگاهی‌بخشی به مردم و افزایش اطلاعات جامعه در این زمینه است. 

به گزارش شفا آنلاین:طبق آمار‌های موجود، هر ایرانی حداقل شش دندان پوسیده دارد؛ بالای ۸۰ درصد افراد پنج تا شش ساله به‌طور متوسط پنج دندان شیری پوسیده، یا کشیده‌شده یا پرشده دارند، افراد ۳۰ تا ۴۰ساله که در سن فعالیت اجتماعی هستند، ۱۲ تا ۱۳ دندانِ ازدست‌رفته دارند. در گروه سنی بالای ۶۵ سال نیز بیش از ۵۵ درصد افراد دیگر هیچ دندانی برای‌شان باقی نمانده است. این در حالی است که شاخص DMFT میانگین دندان‌های پوسیده، کشیده شده در اثر پوسیدگی و پر شده در جمعیت زیر ۱۲ سال یکی از شاخص‌های عدالت در سلامت است. 

 سهم ۲۱ درصدی در سبد سلامت 
برنامه‌ساز‌های کودک در دهه ۷۰ برنامه‌ای را با عنوان الستون و ولستون ساختند. این برنامه به منظور آگاهی دادن به کودکان و والدین درباره سلامت دهان و دندان بود. برنامه‌ای که تمرکز خود را روی پیشگیری از پوسیدگی دندان گذاشته بود. شاید اگر در همان سال‌ها کودکان و والدین اهمیت بهداشت دهان و دندان را درک می‌کردند، سهم خدمات دندانپزشکی از کل پرداخت از جیب هزینه‌های سلامت در سطح کل جمعیت، ۲۱ درصد نبود. براساس نتایج آخرین پیمایش هزینه درآمد خانوار در سال ۱۴۰۰ در ایران، سهم خدمات دندانپزشکی از کل پرداخت از جیب هزینه‌های سلامت در سطح کل جمعیت، ۲۱ درصد است. 
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «خدمات بهداشتی و درمانی دهان و دندان در ایران؛ چالش‌ها و راهکارها»، هر ایرانی حداقل شش دندان پوسیده دارد. این آمار به معنای شرایط نامناسب بهداشت دهان و عدم آگاهی و توجه افراد به این امر است. طبق آمار رسمی خدمات دندانپزشکی پس از دارو با ۳۱ درصد در رتبه دوم سهم پرداخت از جیب قرار دارد. در این میان به وضوح جای خالی آگاهی‌بخشی و سیاستگذاری مناسب در این حوزه مشهود است. بنابراین انتظار می‌رود سیاستگذاران توجه ویژه‌ای به این امر داشته باشند. 

 مهجوریت بهداشت دهان و دندان
بسیاری از مردم تصور می‌کنند پوسیدگی دندان‎ فقط به دندان‌ها و لثه آسیب می‌زند. درحالی که فرشید رضایی، مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت اردیبهشت امسال در مصاحبه‌ای گفت: «بین بیماری‌های مزمن دهان، دندان و لثه با سلامت مغز، قلب، دستگاه گوارش و حتی بروز برخی از سرطان‌ها ارتباط وجود دارد.» همچنین، علیرضا هادی، دبیر کنگره دندانپزشکان در شانزدهمین کنگره دندانپزشکان عمومی ایران در این‌باره معتقد است: «مسواک زدن برای دندان لازم است، اما کافی نیست. امروزه سهم مواد قندی در زندگی روزانه زیاد شده و، چون آمار پوسیدگی بین دندان نسبت به روی دندان بیشتر است، پس باید در کنار مسواک از نخ دندان هم استفاده کرد. براساس آمار‌ها فقط ۳۰ درصد افراد جامعه از نخ دندان استفاده می‌کنند. پس برای کمتر شدن هزینه درمان بهتر است از نخ دندان استفاده کرد. همچنین، افراد به عنوان ظاهر به دندان توجه نکنند و بدانند کارایی دندان‌ها بالاتر است.»
هزینه‌های بالای دندانپزشکی و دسترسی محدود به خدمات این شاخه از پزشکی، بر نگرانی‌های مردم افزوده است. همین امر ضرورت توجه به راهکار‌های پیشگیرانه را دوچندان می‌کند. باید توجه کرد که پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی در جهان و ایران به شمار می‌رود. بیماری که از دوران کودکی تا بزرگسالی بر سلامت افراد تأثیرگذار است. در خصوص اهمیت پیشگیری از پوسیدگی دندان علی تاجرنیا، رئیس سابق هیئت مدیره جامعه دندانپزشکی ایران می‌گوید: «استفاده منظم از مسواک، خمیر دندان، نخ دندان و دهان‌شویه‌ها برای کاهش میکروب‌های دهان و جلوگیری از پوسیدگی و التهاب لثه ضرورت دارد. والدین باید از سنین پایین، یعنی حدود دوسالگی، به کودکان خود مسواک زدن را آموزش دهند. همچنین با شروع رویش دندان‌های دائمی از سن شش سالگی، فلورایدتراپی به عنوان یک اقدام تکمیلی در کنار رعایت بهداشت روزانه، می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از پوسیدگی ایفا کند.»

 فرهنگ‌سازی برای پیشگیری 
کارشناسان، یکی از دلایل آمار بالای پوسیدگی دندان در ایران را ناآگاهی مردم درباره نحوه مراقبت درست از دندان‌ها می‌دانند. از نگاه تاجرنیا، دندانپزشک و رئیس هیئت مدیره جامعه دندانپزشکی ایران، «فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها می‌تواند آمار پوسیدگی دندان در کشور را کم کند.»
با توجه به هزینه‌های بالای دندانپزشکی و اهمیت این امر در سلامت افراد، اهمیت پیشگیری از کسی پوشیده نیست. یکی از روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها وارنیش‌فلوراید است. این روش از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند، فرآیند آن را کُند می‌کند و مانع بدتر شدن وضعیت پوسیدگی می‌شود. این شیوه پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها ابتدا در سال ۱۳۹۳ در کشور انجام شد و پس از آن هر سال برای دانش‌آموزان دوره ابتدایی اجرا می‌شود. به گفته سید محمود واعظ‌پور، سرپرست مرکز بهداشت شهرستان یزد این روش به ویژه برای کودکان مفید است زیرا دندان‌های آنها را به‌طور مؤثری محافظت می‌کند و احتمال بروز پوسیدگی در آنها کاهش می‌یابد. فلوراید یک ماده بسیار مؤثر است که وارد مینای دندان تازه رویش یافته شده و با تقویت مینای دندان از پوسیدگی آن پیشگیری می‌کند.