اما و اگرهای کمبود دارو

شفاآنلاین>سلامت>با شروع فصل پاییز و شیوع بیماری‌های ویروسی شاهد کمبود بعضی داروها به ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها بودیم و مسئولان تلاش کردند تا با واردات دارو کمبودها را جبران کنند، اما بعضی داروهای وارداتی نیز مشکل‌ساز و سبب نگرانی بیشتر مردم شد.

 به گزارش شفاآنلاین:پاییز که می‌شود سر و کار مردم با پزشک و بیمارستان و دارو بیشتر می‌شود، سرماخوردگی و انواع آنفلوانزا مهمان ناخوانده خانه‌هایمان می‌شود، این سال‌ها کووید -۱۹ نیز به جمع این مهمانان ناخوانده اضافه شده است.

در هفته‌های اخیر با توجه به شدت گرفتن تقاضا برای داروهای مربوط به سرماخوردگی و آنفلوانزا، بیماران با کمبود داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و بعضی شربت‌های مخصوص کودکان مواجه شده‌اند، این کمبود دارو در سطح شهرها به حدی بود که صدای کاربران فضای مجازی را در آورد و یک کاربر توئیتر از کمبود شربت سفکسیم برای دخترش گلایه کرد.

مهرماه سال جاری رئیس هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروی انسانی ایران، یکی از علل کمبود دارو در کشور را کمبود نقدینگی و تأمین نشدن ارز برای شرکت‌های تولیدکننده دارو دانسته و گفته بود که در حوزه سیاست‌گذاری علی‌رغم پیگیری و جلسه‌های متعدد هنوز مشکلات سابق وجود دارد و دارو یک موضوع استراتژیک محسوب می‌شود، اما صنعت آن استراتژیک دیده نمی‌شود.

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به موج آنفلوانزای ایجاد شده در کشور و کمبود بعضی از داروها، گفت: به دلیل نبود تولید کافی دارو در داخل، واردات ۵۰ تن دارو پیگیری شد، البته تمایلی به واردات دارو نداریم، اما زمانی که شرکت‌های تولیدکننده داخلی به هر دلیل به میزان مورد نیاز دارو تولید نمی‌کنند، برای جلوگیری از لطمه به مردم ناچار به واردات هستیم.

هفتم آبان‌ماه سال جاری، در پی کمبود آنتی‌بیوتیک در کشور، ۵۰ تن انواع داروی آنتی‌بیوتیک، معادل یک میلیون عدد قرص و شربت توسط وزارت بهداشت از کشور هند وارد ایران شد، کمتر از یک ماه بعد با انتشار تصویر نامه‌ای از سوی محمد پیکان‌پور، مدیرکل امور داروی سازمان غذا و دارو به یکی از شرکت‌های واردکننده سوسپانسیون خوراکی آنتی‌بیوتیک در فضای مجازی و خبرگزاری‌ها مشخص شد که داروی کوآموکسی‌کلاو با برند MAGAMOX CV-DUO با شماره سری ساخت MFH۰۵۵۵ که به صورت فوریتی وارد کشور شده، از لحاظ آزمون تعیین ماده مؤثره، غیرقابل قبول بوده است و دستور ریکال این دارو صادر شد.

محمد پیکان‌پور، مدیرکل امور داروی سازمان غذا و دارو در پی واکنش‌های شدید مردم و نگرانی آن‌ها بابت مصرف داروهای هندی، اظهار کرد: از شش آنتی‌بیوتیک وارداتی، تنها یک آنتی‌بیوتیک و از بین پنج بچ از این آنتی‌بیوتیک یک بچ و به لحاظ تعدادی دو درصد از این دارو جمع‌آوری شد که علت آن کمتر بودن جزئی میزان ماده مؤثره از دامنه مجاز بود.

با مراجعه به داروخانه‌های سطح شهر متوجه می‌شویم که بیشتر آنتی‌بیوتیک‌های عرضه شده به بیماران، تولید ایران بوده و تنها بعضی از داروخانه‌ها آنتی‌بیوتیک‌های هندی داشتند که بیشتر مردم نیز برای خرید آن تردید داشتند.

همچنین بعضی داروخانه‌هایی هستند که در بررسی‌های میدانی  از در دسترس نبودن بعضی داروها مانند شربت دیفن‌هیدرامین می‌گویند، لذا کمبودهای موجود باعث شده تا به طور مکرر شاهد واردات داروهای مختلف با وجود تولید مناسب دارو در داخل کشور باشیم، همان طور که چندین محموله دارو از هند وارد کشور شده است تا معضلات دارویی رفع شود.

آنتی‌بیوتیک‌های هندی خطرناک نیستند

رسول سلطانی، عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پاسخ به این سوال که ریکال (دستور بازگشت) دارو به چه معنا است؟، اظهار می‌کند: دستور ریکال یعنی مشکلی که در دارو وجود دارد و باید از بازار جمع‌آوری و بازگشت شود. این دستور نیز حالت‌های مختلفی دارد، به عنوان مثال اگر اثبات شود آن دارو به طور کلی مشکل دارد، این مسئله برای داروی رانیتیدین نیز اتفاق افتاد که ثابت شد، ممکن است مواد سرطان‌زا داشته باشد، در حالی که داروی رانیتیدین از داروهای پرمصرف بود از بازار دارویی در تمام دنیا جمع‌آوری شد.

وی می‌افزاید: ممکن است تولید یک سری از داروی خاص مشکل داشته باشد، از سوی دیگر دارو به اشتباه پر شده باشد یا ماده موثره کمتر یا بیشتر از حد مشخص باشد، این در حالی است که مقدار ماده موثره در آنتی‌بیوتیک‌های هندی خلاف مقداری بود که روی جعبه ذکر شده است.

عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پاسخ به این سوال که در زمان اعلام ریکال چه اقداماتی باید انجام گیرد، تصریح می‌کند: لازم است در این زمان اطلاع‌رسانی گسترده توسط مسئولان ذی‌ربط انجام شود تا داروخانه‌ها سری داروی مشخص شده را به شرکت‌های مربوطه ارجاع دهند و هر چه سریع‌تر داروی مورد نظر از بازار جمع‌آوری شود.

تنها یک سری از ۵۰ سری داروی وارداتی نامنطبق بود

سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران  در خصوص ریکال آنتی‌بیوتیک‌های هندی، اظهار می‌کند: ماده مضری در داروهایی که از هند وارد شده است، وجود نداشت، تنها برای یکی از سری‌های ساخت کوآموکسی‌کلاو هندی مشکلاتی وجود داشت، حدود ۵۰ سری ساخت از این محصولات وارد ایران شد که یکی از آن‌ها نامنطبق بود، علت آن نیز کم بودن ماده موثره بوده است.

وی با تأکید بر اینکه نباید ماده موثره یک دارو کمتر از میزان مشخص باشد، می‌گوید: در این صورت وظیفه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بازگرداندن آن داروها به شرکت سازنده بوده که همین اقدام نیز انجام شده است، اما درباره اینکه چه تعداد از این داروها بازگشت داده شده است، آمار دقیقی نداریم.

داروها پس از اطمینان وارد بازار شود

وی با بیان اینکه اگر در بررسی‌های آزمایشگاهی پس از آنکه داروها یا مکمل‌های دارویی وارد بازار شد، مشخص شود که مشکلی در آن‌ها وجود دارد، به‌طور قطع دستور بازگشت به شرکت سازنده صادر می‌شود، ادامه می‌هد: در ماه‌های گذشته تعدادی از داروهای هندی در آفریقا برای سرماخوردگی و سرفه مصرف شد که حاوی ماده سمی بود و باعث مرگ‌ومیر شد، اما داروهایی که در حال حاضر از هند وارد کشور شده، عوارض خطرناکی ندارد و هیچ ماده سمی و مضری در آن یافت نشده است.

فاطمی تصریح می‌کند: این در حالی است که با توجه به مشکلاتی که به دلیل توزیع دیگر داروهای هندی در آفریقا به وجود آمده، بهتر بود قبل از انجام تمام آزمایش‌ها این داروها وارد بازار نشود.

وی با اشاره به لزوم انجام آزمایش‌های مربوطه برای داروهای وارداتی، اظهار می‌کند: انتظار داریم در خصوص داروهای وارداتی حداقل دو هفته زمانی که برای انجام تمام آزمایش‌ها فرصت نیاز است، سپری شود و پس از اطمینان کامل داروها وارد بازار شود.

فاطمی با بیان اینکه هنوز با کمبود دارو مواجه هستیم، اما وضعیت از گذشته بهتر و قابل قبول‌تر شده است، خاطرنشان می‌کند: تعدادی از شرکت‌های داروسازی ایرانی در رفع کمبود دارو تأثیرگذار بودند و مقدار کافی آنتی‌بیوتیک وارد بازار شده است. ایمنا