حواشی بخشنامههای صادره از سوی سازمان غذا و دارو تمامی ندارد. این سازمان این بار بخشنامهای درخصوص انحصار تولید و توزیع محلولهای تزریقی انواع سرم به بهانه پایش و توزیع بهینه به ۹ شرکت سپرده است.
شفاآنلاین>سلامت>حواشی بخشنامههای صادره از سوی سازمان غذا و دارو تمامی ندارد. این سازمان این بار بخشنامهای درخصوص انحصار تولید و توزیع محلولهای تزریقی انواع سرم به بهانه پایش و توزیع بهینه به ۹ شرکت سپرده است.
به گزارش شفاآنلاین:این در حالی است که تولیدکنندگانی که نامشان در این لیست نبوده حدود ۵۰ شرکت بودند و بر این عقیدهاند که با این انحصار وضعیت اقتصادی و معیشتی کارکنانشان به خطر میافتد. در این بخشنامه آمده است: «پیرو جلسه مورخ ۱۰/۵/۱۴۰۱ درخصوص وضعیت تولید و توزیع محلولهای تزریقی انواع سرم و به منظور پایش و توزیع بهینه در سراسر کشور تا اطلاع ثانوی فقط از طریق پخشهای زیر اقدام نمایید. (شرکت پخش سراسری یاراطب ثامن، هجرت، مشاطب، مهبان دارو، التیام، توزیع داروپخش، اکسیر، رازی و سیناپخش ژن) فروش هر نوع سرم به سایر پخشهای استانی و سراسری تا اطلاع ثانوی ممنوع است. همچنین رعایت موارد ذیل در تحویل و توزیع سرم به مراکز درمانی توسط پخشهای سراسری الزامی است: ۱٫ توزیع محلولهای تزریقی با ترتیب اولویتی بیمارستانها، درمانگاهها و داروخانهها است.
۲٫ توزیع با نظارت معاونت غذا و دارو دانشگاههای علوم پزشکی. ۳٫ توزیع همراه با داروهای دیگر یا مکملها یا سبد فروشی ممنوع است. ۴٫ فعالیت کلیه شرکتها درخصوص ثبت اطلاعات در TTAC رصد شده و در صورت عدم درج صحیح اطلاعات در سامانه در لیست شرکت توزیعکننده بازنگری میشود.»
منتقدان بر این عقیدهاند که با صدور این بخشنامه شرکتهای توزیع و تولیدکنندگان در معرض ورشکستگی قرار میگیرند، زیرا درآمد آنها به توزیع و تولید وابسته است. از سوی اگر شرکتها ورشکسته شوند، وضعیت اشتغال افراد زیادی به خطر میافتد؛ موضوعی که در این وضعیت اقتصادی نگرانکننده است. این بخشنامه رانت و انحصارگرایی نیز ایجاد میکند. عده کوچکی از شرکتها نورچشمی شدند و مابقی باید سرمهای خود را درون سطل اشغال بریزند. آن هم در وضعیتی که به دلیل پیک هفتم بیماری کرونا و مشکلات دیگر، کشور دچار کمبود سرم است. اما برخی از مسوولان دارو نیز معتقدند که متمرکز کردن توزیع و تولید سرم درصدد کنترل بازار و جلوگیری از کمیاب شدن آن در بیمارستانها هستند، زیرا برخی شرکتهای با توان مالی محدود به دلیل بدهیهای پیشین بیمارستانها و داروخانهها حاضر به توزیع سرم نیستند به همین دلیل برای کنترل و مدیریت بهینه توزیع ناچارا تولید و توزیع سرم به ۹ تا شرکت محدود شده است.
البته آنها بر این باورند که این بخشنامه مقطعی بوده و بعد از کنترل بازار توزیع و تولید سرم به روال سابق برمیگردد. این در حالی است که وضعیت شرکتهای با توان مالی کم بعد از این اتفاق قابل پیشبینی است اما مرجعی به آنها رسیدگی نمیکند.
بازی انحصار
یکی از تولیدکنندگانی که نخواست نامش فاش شود درخصوص انحصار تولید و توزیع سرم گفت: صدور این بخشنامه از سوی سازمان غذا و دارو برای ما در هالهای از ابهام است، زیرا حدود ۵۰ پخش سراسری دارای مجوز وجود دارد که همگی آنها مدام در حال پایش هستند و اطلاعاتشان را در TTAC ثبت میکنند. اما سازمان با صدور این بخشنامه تنها به ۹ شرکت اجازه تولید و توزیع سرم را داده است. مسوولی که پای این بخشنامه را امضا کرده، در واقع پای رانت، فساد و انحصارگرایی را امضا کرده است، چرا که با این بخشنامه چند شرکت در این اوضاع رشد میکنند اما دیگر شرکتها به سوی ورشکستگی میروند. وی افزود: صدور این بخشنامه از سوی سازمان غذا و دارو مشکلات تولیدکنندگان را چندین برابر کرده است، چرا که این روزها به دلیل گرانیهای اخیر برخی از تولیدکنندگان خطوط تولید را متوقف کردهاند تا بلکه از ضرر پیاپی جلوگیری کنند. برخی تولیدکنندگان توان پرداخت دستمزد کارکنان را ندارند. اگر در این اوضاع انحصارگرایی هم شکل بگیرد خطوط بیشتری از تولید دارو متوقف و داروهای بیشتری نیز کمیاب میشوند. در این وضعیت تنها بیمارانی که چشم انتظار دارو هستند، ضرر میکنند. ممنوعیت فروش سرم به بقیه شرکتهای پخش که قانونا دارای مجوز توزیع هستند یعنی ورشکستگی و پایان تولید و توزیع دارو در کشور از سوی آنها؛ سازمان غذا و دارو ضررهای این شرکتها را پرداخت میکند؟! زندگی شغلی کارمندانی که به واسطه این بخشنامه بیکار میشوند، چه میشود؟!
او همچنین اظهار کرد: درحالی این بخشنامه صادر شده است که در حال حاضر با کمبود سرم در سراسر کشور روبهرو هستیم. هنوز مشخص نیست سازمان غذا و دارو بر چه مبنایی این انحصار را ایجاد کرده است زیرا شرکتهای توزیع سراسری همگی زیر نظر وزارت بهداشت هستند. بنابراین مشخص نیست چرا این رانت و انحصار را ایجاد کرده است. این سازمان به بهانه کنترل بازار انحصار تولید و توزیع سرم را به ۹ شرکت داده، اما وضعیت اقتصادی و کاری دیگر شرکتها را مورد توجه قرار نداده است.
کنترل بازار
دکتر محمد عبدهزاده رییس هیاتمدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران در این خصوص گفت: من هنوز بخشنامه را ندیدهام اما صدور آن حتما دلیلی داشته است. به نظرم وقتی محصولی نایاب میشود، برخی شرکتها سبدفروشی میکنند یا به بخشهای دولتی نمیدهند. البته وقتی بخشهای دولتی پول آنها را پرداخت نمیکنند، آنها هم مجبورند چنین کاری کنند.
از سوی دیگر سازمان غذا و دارو وقتی با کمبود دارو مواجه میشود، ناچارا تولید و توزیع را در چند شرکت خاص متمرکز میکند تا در این صورت داروی مورد نظر را مدیریت کند، چرا که با پراکندگی توزیع و تولید سرم در شرکتها مدیریت آنها سخت میشود.
بنابراین با این روش در صدد کنترل بازار هستند. وی افزود: برخی شرکتها که توان مالی زیادی دارند، تمام مراکز دولتی را پوشش میدهند. در این میان یک شرکت توان مالی کافی ندارد؛ با عدم پرداخت بیمارستانها و داروخانهها درخصوص آن محصول شرکت دیگر توزیع سرم در آن بیمارستان را مقرون به صرفه نمیداند.