هنوز تبعات مرگبار و خسارت‌های جبران‌ناپذیر ویروس منحوس کووید۱۹ تمام نشده و همچنان هزاران تن در نقاط مختلف دنیا با این بیماری مرموز دست به گریبان هستند که خبرها از شیوع ویروس جدیدی در ۱۱ کشور حکایت دارد.
شفاآنلاین>سلامت> هنوز تبعات مرگبار و خسارت‌های جبران‌ناپذیر ویروس منحوس کووید۱۹ تمام نشده و همچنان هزاران تن در نقاط مختلف دنیا با این بیماری مرموز دست به گریبان هستند که خبرها از شیوع ویروس جدیدی در ۱۱ کشور حکایت دارد.
به گزارش شفاآنلاین: در همین راستا احسان مصطفوی، رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران ضمن تشریح جزئیات ابتلا و نحوه گسترش بیماری آبله میمونی، اظهار کرد: «با وجود گسترش مجدد این بیماری در شماری از کشورهای جهان، اما کارشناسان بهداشتی هنوز می‌گویند ما در آستانه یک اپیدمی بزرگ نیستیم و هنوز خطر برای عموم کم ارزیابی شده است.» وی با اشاره به اینکه این ویروس می‌تواند از طریق پوست زخم‌شده، دستگاه تنفسی یا از طریق چشم، بینی یا دهان وارد بدن شود، بیان کرد: «این بیماری ممکن است بتواند از طریق رابطه جنسی هم منتقل شود. آبله میمون همچنین می‌تواند از طریق تماس با حیوانات آلوده مانند میمون‌ها، موش‌ها و سنجاب‌ها یا اشیای آلوده به ویروس نیز انتقال یابد. این ویروس دارای قدرت بالای سرایت از افراد به یکدیگر نبوده و بیشتر به کسانی که با اشیای آلوده به این ویروس تماس طولانی داشته‌اند، سرایت می‌کند.»
آبله میمون یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که عمدتا در جنگل‌های استوایی آفریقای مرکزی و غربی مشاهده شده و گهگاه به مناطق دیگر نیز منتقل می‌شود. آبله میمون معمولا از نظر بالینی با تب، بثورات و غدد لنفاوی متورم ظاهر می‌شود و ممکن است منجر به طیف وسیعی از عوارض پزشکی شود. این بیماری با علائمی بسیار شبیه به علائمی که در گذشته در بیماران مبتلا به آبله دیده می‌شد، ظهور می‌کند، اگرچه از نظر بالینی شدت آن کمتر است. آبله میمون معمولا یک بیماری خود‌محدودشونده است که علائم آن بین دو تا چهار هفته طول می‌کشد. این نوع آبله از طریق تماس نزدیک با فرد یا حیوان آلوده یا با مواد آلوده به ویروس، به انسان منتقل می‌شود. بر اساس بیانیه روز جمعه سازمان بهداشت جهانی، حدود ۸۰ مورد ابتلا به آبله میمونی در شیوع اخیر آن در ۱۱ کشور تایید شده است. البته به گفته ارتش آلمان، کشورهای اروپایی ده‌ها مورد را نیز در این قاره تایید کرده‌اند. موارد ابتلای گزارش‌شده در روزهای اخیر شامل ۹ مورد قطعی از انگلستان، ۱۴ مورد قطعی و ۲۰ مورد مشکوک از پرتغال، هفت مورد قطعی و ۲۹ مورد مشکوک از اسپانیا و ۱۷ مورد مشکوک از کانادا، یک مورد قطعی از سوئد، آمریکا، بلژیک و ایتالیا و یک مورد مشکوک از فرانسه و استرالیا بوده است که جمع موارد گزارش‌شده را به ۱۰۷ مورد از ۱۰ کشور جهان رسانده است. با این وجود کارشناسان بهداشتی هنوز می‌گویند در آستانه یک اپیدمی بزرگ نیستیم و هنوز خطر برای عموم کم ارزیابی شده است! این در حالی است که نگرانی‌هایی درخصوص شیوع آن در ایران نیز وجود دارد. برخی کارشناسان حوزه عفونی نگران تکرار اشتباهات بیماری کرونا در این امر هستند. در هر صورت هنوز منشاء طبیعی آبله میمون به طور قطع شناسایی نشده است، اگرچه جوندگان محتمل‌ترین منشاء این ویروس هستند. خوردن گوشت نیمه‌پخته و سایر محصولات حیوانی آلوده یک عامل خطر احتمالی دیگر است. افرادی که در مناطق جنگلی یا نزدیک آن زندگی می‌کنند ممکن است در معرض تماس غیرمستقیم با حیوانات آلوده قرار گیرند و مبتلا شوند.
آبله میمونی همانند ویروس کووید۱۹ واگیردار است. انتقال این ویروس از انسان به انسان می‌تواند در اثر تماس نزدیک با ترشحات تنفسی، ضایعات پوستی فرد مبتلا یا اشیاء آلوده ایجاد شود. انتقال از طریق ذرات تنفسی قطرات معمولا مستلزم تماس طولانی‌مدت چهره به چهره است که کارکنان بیمارستان، اعضای خانواده آنها و سایر تماس‌های نزدیک موارد فعال را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. با این حال، طولانی‌ترین زنجیره انتقال مستند در یک جامعه در سال‌های اخیر از شش مورد به ۹ مورد عفونت (فرد به فرد) متوالی رسیده است. این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده کاهش ایمنی در همه جوامع به دلیل توقف واکسیناسیون آبله باشد. انتقال همچنین می‌تواند از طریق جفت از مادر به جنین (که می‌تواند منجر به آبله میمون مادرزادی شود) یا طی تماس نزدیک در حین تولد و پس از تولد رخ دهد.
رویش بثورات پوستی معمولا در عرض یک تا سه روز پس از بروز تب شروع می‌شود و صورت (در ۹۵% موارد) و کف دست‌ها و پاها (در ۷۵% موارد) را درگیر می‌کند. همچنین غشاهای مخاطی دهان (در ۷۰% موارد)، دستگاه تناسلی (۳۰%) و ملتحمه [غشا مخاطی نازک و شفاف داخل پلک‌ها] (۲۰%) و همچنین قرنیه چشم‌ها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند.
براساس تحقیقات موارد شدید بیماری بیشتر در میان کودکان رخ می‌دهد، البته به میزان قرار گرفتن در معرض ویروس، وضعیت سلامت بیمار و ماهیت عوارض مربوط می‌شود. نقص سیستم ایمنی زمینه‌ای ممکن است منجر به پیامدهای بدتری شود. اگرچه واکسیناسیون علیه آبله در گذشته کارساز و مفید بود، اما امروزه افراد کمتر از ۴۰ تا ۵۰ سال ممکن است به دلیل توقف کمپین‌های واکسیناسیون آبله در سطح جهان، پس از ریشه‌کنی این بیماری، بیشتر مستعد ابتلا به آبله شوند. البته آبله میمون واکسن دارد، اما به دلیل نادر بودن این بیماری، تعداد واکسن‌های ساخته‌شده برای آن در سطح جهان کافی نیست. از قضا براساس گزارش‌ها بریتانیا انبار کردن واکسن آبله را آغاز کرده است. طبق تحقیقات، واکسیناسیون تا حدود ۸۵ درصد در پیشگیری از آبله میمون موثر است. واکسیناسیون قبلی آبله ممکن است از شما به گونه‌ای محافظت کند که در صورت ابتلا، درصد خفیف‌تری از بیماری را مبتلا شوید. یک واکسن جدیدتر بر اساس یک ویروس ضعیف و اصلاح‌شده (سویه آنکارا) برای پیشگیری از آبله میمون در سال ۲۰۱۹ تایید شد. این واکسن دو دوز است که امکان در دسترس بودن آن محدود است. واکسن‌های آبله و آبله میمون در فرمول‌بندی‌های مبتنی بر ویروس واکسینیا به دلیل محافظت متقاطع برای پاسخ ایمنی به ویروس‌های ارتوپکس ایجاد می‌شوند.
دکتر علیرضا ناجی رییس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه واکسن آبله در حال حاضر در دسترس عموم نیست، گفت: در صورت ادامه شیوع بیشتر آبله میمون ممکن است دستورالعمل‌هایی تدوین شود تا مشخص کنیم چه افرادی را باید در برابر این ویروس واکسینه کنیم.
وی افزود: مطالعات در گذشته حاکی از این است که واکسن‌های آبله‌ای که در گذشته تزریق شده می‌تواند تا ۸۵ درصد از ابتلا به آبله میمون مصونیت ایجاد کند ولی نکته اینجاست که در حال حاضر با مرور زمان و نوع ویروس جدید این که مصونیت به چه میزان است هنوز مشخص نشده و این موضوع توسط محققان در حال آزمایش و بررسی است.
دکتر حمید سوری رییس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز درخصوص احتمال تکرار مشکلات تهیه واکسن آبله میمونی گفت: به نظرم در حال حاضر پلتفرم‌های ساخت واکسن آبله میمونی در کشور وجود دارد. اگر تولید آن را از امروز شروع کنند احتمالا از چند هفته تا چند ماه دیگر قابل استفاده خواهد بود، اما به شرط اینکه با واردات بی‌رویه واکسن خارجی، واکسن داخلی آبله میمونی همانند واکسن کرونا روی دست تولیدکننده‌ها نماند. البته ناگفته نماند که تاکنون سابقه تولید واکسن آبله میمونی را نداشتیم، اما سابقه تولید واکسن آبله‌مرغان را داشتیم. منتهی مکانیسم واکسن آبله‌مرغان ویروس زنده ضعیف شده است اما مکانیسم واکسن آبله میمونی ویروس زنده ضعیف نشده نیست. بنابراین برای تولید واکسن آبله میمونی نمی‌توانیم از ویروس زنده ضعیف‌شده آبله انسانی استفاده کنیم. ضمن اینکه بیماری آبله‌مرغان حدود ۴۵ سال پیش ریشه‌کن شده است. به همین دلیل جامعه به شدت مستعد ابتلا است. حتی در حال حاضر ویروس زنده ضعیف‌شده آن هم ممکن است فجایع ناگواری را به جامعه بشری تحمیل کند. در نتیجه باید از واکسن‌هایی استفاده کنیم که به شکل دیگری تولید شوند نه مانند آبله‌مرغان.
وی افزود: ایران در مقابل اپیدمی‌های اینچنینی بسیار آسیب‌پذیر است، زیرا کنترل کافی در مرزهای زمینی و هوایی ایران وجود ندارد. از طرفی مدیریت پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها به‌روز شده و سریع نیست. به همین دلیل آمادگی کافی برای مقابله با این نوع بیماری‌ها ندارد. یکی از مهم‌ترین معضلات ما تاخیر در شناسایی و برخورد با بیماری‌ها در کشور است. همین امر منجر به گسترش بیماری و تبدیل به بحرانی شدن آن می‌شود. در نتیجه مدیریت پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها بسیار ضعیف عمل کرده است. به همین خاطر امروزه به یک دیدبان زیستی برای رصد شبانه‌روزی تحرکات بیماری و اپیدمی‌ها نیاز داریم، چرا که کشورهای همسایه ایران از لحاظ بهداشتی سطح پایینی دارند، همین امر منجر به شیوع بیماری‌های مختلف در مرزها می‌شود. بنابراین نبود مدیریت پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها در ایران ضعف بزرگی برای کشور است. امیدوارم مسوولان وزارت بهداشت توجه بیشتری به این مقوله داشته باشند. استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: تاکنون هیچ موردی از آبله میمونی در ایران گزار نشده است. اما با توجه به کشورهایی که این بیماری در آن گسترش پیدا کرده است، احتمالا این ویروس به ایران نیز می‌رسد. در هر صورت باید برای جلوگیری از ورود بیماری مرزهای زمینی و هوایی با دقت کنترل شود. از طرفی با توجه به اینکه یکی از راه‌های انتقال این ویروس ذرات معلق تنفسی است، بنابراین مردم همچنان باید از ماسک استفاده کنند. به نظرم این روزها اقداماتی که برای مهار کرونا انجام دادیم باید بیش از همیشه تقویت شود. همچنین مردم باید بدانند از مواجهه با افرادی که به تازگی از کشورهای خارجی به ایران می‌آیند، خودداری کنند.
وی افزود: براساس گزارش‌ها خواستگاه اولیه آبله میمونی کشور آفریقا بوده است. این بیماری اولین بار در سال ۱۳۵۸ در میمون‌هایی که برای تحقیق نگهداری می‌شدند کشف شد و اولین مورد آبله میمون نیز در انسان در سال ۱۹۷۰ شناسایی شده است. در گذشته این بیماری معمولا به غرب و مرکز آفریقا تعلق داشت. معمولا موارد بیماری در سایر مکان‌های جغرافیایی با سفر به آفریقا مرتبط بود. این بیماری در انسان باعث تب، بدن درد، بزرگ شدن غدد لنفاوی و در نهایت آبله یا تاول‌های دردناک پر از مایع روی صورت، دست‌ها و پاها می‌شود. طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت دوره کمون آبله میمون معمولا از شش تا ۱۳ روز است، اما این دوره می‌تواند از ۵ تا ۲۱ روز نیز ادامه داشته باشد.
دکتر مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست نیز شیوع این بیماری در ایران را دور از ذهن ندانست و گفت: براساس تجربیات مربوط به کووید۱۹، ظهور آبله میمونی در ایران دور از ذهن نیست. چه بسا حداقل در ۱۲ کشور نیز مشاهده شده است. بنابراین تا زمانی که تردد میان کشورها برقرار باشد، ویروس‌ها نیز در گردش هستند. از طرفی نباید خیلی هم نگران شد، چرا که هنوز وزارت بهداشت ورود آن به ایران را به طور رسمی اعلام نکرده است. نباید فراموش کرد که نگرانی بیش از اندازه برای این ویروس سیستم ایمنی افراد جامعه را تضعیف می‌کند. بنابراین نگرانی درخصوص گسترش این بیماری را توصیه نمی‌کنم. وی افزود: در حال حاضر اطلاعات کافی درخصوص آبله میمونی در دست نیست، اما براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت بیماری کشنده‌ای نیست اما بسیار واگیردار است. از آنجا که آبله میمونی کمی از آبله‌مرغان شدیدتر است، شاید در برخی افراد دارای بیماری زمینه‌ای منجر به مرگ شود. چه‌بسا گاها بیماری سرماخوردگی ساده نیز در برخی افراد منجر به مرگ هم می‌شود. در نتیجه مقامات بهداشتی کشور باید گوش به زنگ باشند. آنها در خصوص جلوگیری از ورود و شیوع آن باید تدابیر بهداشتی را در نظر بگیرند، چرا که هنوز نمی‌دانیم برای پیشگیری از ابتلا چه مواردی را باید رعایت کنیم. این عضو کمیته علمی کشوری کووید۱۹ تاکید کرد: احتمالا یک بار ابتلا به آبله میمون مانند آبله‌مرغان در افراد مصونیت ایجاد می‌کند، اما باز هم این مساله ثابت نشده است. مطابق گزارش‌های مسوولان بهداشتی کشورهای مختلف، علائم اولیه این بیماری نیز علاوه بر بثورات پوستی، تب، سردرد، درد‌های عضلانی، لرز و خستگی است. اما در هر حال با توجه به نادر بودن این بیماری، هنوز روش معینی برای درمان و علائم آن شناخته نشده است.
نظرشما
آخرین اخبار