حبس خانگی به حکم آلودگی

شفاآنلاین>سلامت> آلودگی هوا برای بسیاری از کودکان به‌معنای حبس در خانه است. بیشتر کودکان می‌دانند، در روزهایی که کوه‌های شهر ناپدید می‌شوند و شهر رنگ خاکستری به‌خود می‌گیرد، اجازه خروج از خانه ندارند. اگر به آمار روزهای آلودگی هوای شهری مانند تهران از ابتدای سال تا نخستین روزهای آذرماه نگاه کنیم، باید بگوییم که هوای آلوده تهران برای 56روز حکم به حبس خانگی کودکان داده است چرا که از ابتدای امسال 3روز هوای پاک، ۱۹۱ روز هوای قابل‌قبول یا همان سالم و ۵۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای ناسالم برای همه گروه‌ها در تهران به ثبت رسیده است.

به گزارش شفاآنلاین: کودکان، سالمندان، بیماران قلبی و ریوی و زنان باردار در دسته گروه‌های حساس قرار می‌گیرند که با افزایش غلظت آلاینده‌ها بیش از دیگران در معرض خطرات جبران‌ناپذیر هستند، به همین دلیل توصیه برای ماندن در خانه در دسترس‌ترین چاره‌ای است که برای حفظ سلامت گروه‌های حساس پیشنهاد می‌شود و به این ترتیب بسیاری از کودکان از مسیر طبیعی اجتماعی شدن باز می‌مانند و برای پیشگیری از مشکلات جسمانی، کم‌خونی، کاهش ضریب هوشی، کمبود ویتامین D و... در خانه‌ها حبس می‌شوند. شهرهای بزرگی مانند مشهد، تهران، اصفهان و تبریز گزینه‌های ثابت هشدارهای آلودگی هوا محسوب می‌شوند و کودکان این شهرها بیش از دیگران با این معضل درگیر هستند.

75روز ناسالم برای کودکان مشهدی در سال99
براساس گزارش شاخص روزانه در سال1399، 40روز هوای پاک، 251روز قابل‌قبول، 74روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک‌روز هم ناسالم برای تمام گروه‌ها در شهر مشهد ثبت شده بود. این روند در بهار سال 1400نیز وضعیت مطلوبی نداشت و در فصل بهار که میزان آلودگی نسبت به پاییز و زمستان کمتر است، 8روز ناسالم برای گروه‌های حساس ازجمله کودکان معرفی شد. الهام، مادر 2پسر است و تلاش برای حفاظت آنها از آلودگی‌های مستمر هوای شهر را به‌عنوان چالش جدی خود معرفی می‌کند؛«از زمانی که کرونا آمد و بچه‌ها در کنار محدودیت‌های کرونایی باید تن به باید و نبایدهای آلودگی هوا بدهند، وضعیت بدتر شده است. ارتباط اجتماعی بچه‌ها خیلی پایین آمده است و دیگر مانند گذشته نیست که بچه‌ها به‌راحتی با محیط اطراف و همسالان خود ارتباط برقرار کنند، آنها از هر آنچه در خارج از محیط خانه و خانواده باشد، هراس دارند، می‌ترسند که بیرون بروند چون ما به‌عنوان والدین به آنها گفته‌ایم که هوای آلوده آنها را مریض می‌کند؛ می‌ترسند به جاهای شلوغ بروند، چون کرونا هنوز وجود دارد.»
جا ماندن از تعاملات اجتماعی موضوعی است که الهام به آن اشاره می‌کند و این اتفاق را مهم‌ترین آسیب آلودگی هوا می‌داند؛«به‌دلیل آلودگی هوا پسر کوچکم که 4سال دارد را خیلی کم به پارک برده‌ام و به همین دلیل پسرم تصوری از بازی جمعی و در صف ایستادن برای استفاده از این وسایل ندارد، چون فضای اجتماعی را تجربه نکرده است، تنها خود را محور می‌داند.»
قانع کردن کودکان برای ماندن در خانه به‌دلیل آلودگی هوا نقطه مشترکی بسیاری از خانواده‌هاست و آنطور که الهام تعریف می‌کند این موضوع به یکی از درگیری‌های او و فرزندانش تبدیل شده است؛«قانع کردن پسرهایم برای اینکه در زمان آلودگی هوا بیرون نرویم در تمام این سال‌ها یکی از درگیری‌های من بوده است، وقتی به پسرهایم می‌گفتم که هوا کثیف است و نباید از خانه بیرون برویم، تلاش می‌کردند با گفتن این جملات که «مامان ما می‌تونیم نفس بکشیم.»، «نگاه کن پنجره رو باز می‌کنیم و اتفاقی برایمان نمی‌افتد.»، نظر من را عوض کنند. این روند فرسایشی شده است و هر سال که فصل‌های پاییز و زمستان می‌رسد، یکی از غصه‌های من این است که باز باید بچه‌هایم را برای بیرون نرفتن قانع کنم. الان که کرونا محدودیت بچه‌ها را دو برابر کرده است و علاوه بر آلودگی هوا، دلیل دیگری به‌نام کرونا باعث شده تا بچه‌ها در خانه حبس شوند.» این مادر توضیح می‌دهد که آلودگی جز آسیب‌هایی که به روند اجتماعی شدن فرزندانش وارد کرد، آنها را به وسایل سرگرمی مثل تبلت، ایکس باکس و تلویزیون معتاد کرده است، خانواده‌ها مجبور هستند تا به هر وسیله‌ای کودک محبوس در خانه را سرگرم کنند و بخشی از این سرگرمی نیز مربوط به مصرف تنقلات است؛ اتفاقی که نتیجه‌ای جز اضافه وزن در کودکان ندارد.

95روز ممنوعیت خروج کودکان اصفهانی از خانه
نخستین روزهای آذر‌ماه سال‌جاری، مدیر اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان اعلام کرد که تعداد روزهای ناسالم هوا در اصفهان در قیاس با مدت مشابه سال قبل آن ۵۲ درصد افزایش یافته و کیفیت هوای این کلانشهر از ابتدای سال 1400تا آذر ماه، ۸۹ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۶ روز برای عموم ناسالم گزارش‌شده است. صفورا زهتاب، ساکن اصفهان است. او می‌گوید ناپدید شدن کوه‌های شهر نشانه‌ای برای کودکانش است که متوجه آلودگی هوا ‌شوند؛«بچه‌های من یاد گرفته‌اند که وقتی هوا تیره‌تر می‌شود و کوه‌ها دیگر دیده نمی‌شوند یعنی هوا آلوده است و به همین دلیل زمان بیشتری را باید در خانه بمانند تا مبادا بیمار شوند. نه‌تنها من به‌عنوان یک مادر بلکه بچه‌هایم هم از داشتن هوای پاک ناامید شده‌اند، آلودگی هوا به بخشی از زندگی بچه‌های من تبدیل شده است، دیگر قبول کرده‌اند که در فصل‌های پاییز و زمستان باید در خانه بمانند. در زمانی که آلودگی هوا شدید می‌شود و حتی برای دقایقی امکان قدم زدن در خیابان و بازی در پارک برای بچه‌هایم مهیا نیست، متوجه می‌شوم که عصبی‌تر هستند. هر دو بچه من آلرژی دارند و آلودگی هوا وضعیت آنها را خطرناک‌تر می‌کند، به همین دلیل روزهای آلودگی هوا استرس زیادی به من و فرزندانم تحمیل می‌شود چون مدام نگران هستم که حالشان بد شود.»

 10روز ناسالم برای کودکان تبریزی
صنایع و خودروهای شخصی در کنار هم روزهای آلوده‌ای را برای کودکان تبریزی ثبت کرده‌اند. براساس گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان‌شرقی در سال‌جاری، هوای تبریز ۶۵ روز پاک، ۱۷۳ روز قابل‌قبول، ۸ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲‌روز ناسالم برای همه گروه‌ها بوده است. منیره،ساکن تبریز است که فرزندش یک‌بار به‌دلیل آلودگی هوا دچار مشکلات تنفسی شد و همین اتفاق چنان خاطره تلخی در ذهن او و فرزندش ثبت کرد که فصل‌های پاییز و زمستان با اضطراب تکرار آن مشکل همراه می‌شود؛«پسرم یک‌بار به‌دلیل بازی در هوای آلوده دچار مشکل تنگی نفس شد و این اتفاق چنان هراسی در وجودش انداخت که هنوز با ترس و لرز از آن روز حرف می‌زند و در زمان آلودگی فقط با ماشین به مدرسه می‌رود و بعد مستقیم به خانه برمی‌گردد. در واقع بیشتر تفریحات پسرم به خانه محدود شده است و در دوران قبل کرونا نیز به همین شکل بود.»

57روز هوای سمی برای کودکان تهران در 6ماه
طبق دهمین سند کنترل کیفیت هوای تهران، این شهر طی سال 1399، دارای 17روز پاک، 226روز قابل‌قبول، 107روز ناسالم برای گروه‌های حساس و 16روز ناسالم برای تمام گروه‌ها بود و به گزارش ایرنا از ابتدای امسال3‌روز هوای پاک، ۱۹۱ روز هوای قابل‌قبول یا همان سالم و ۵۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای ناسالم برای همه گروه‌ها در تهران به ثبت رسیده است. مهناز که اهل تهران است، می‌گوید که در زمان آلودگی باید بین بد و بدتر دست به انتخاب بزند، چون بیرون نرفتن فرزندش به‌معنای کاهش شدید ویتامین‌D است؛«به خاطر کرونا خیلی بیرون نمی‌رویم اما زمانی که خیابان‌ها خلوت هستند و می‌خواهیم به پیاده‌روی برویم، به‌دلیل آلودگی هوا باید در خانه بمانیم، اما در نهایت این وضعیت به بی‌حوصلگی و بهانه‌گیری پسرم ختم می‌شود و من در یک دوراهی ناخوشایند باقی می‌مانم. حقیقت این است که خیلی نمی‌توانم پسرم را در خانه نگه‌دارم چون از یک طرف برای تأمین ویتامینD فرزندم ناچار به حضور در فضای باز هستم و از یک طرف بچه‌ها در این سن نیاز به اجتماعی شدن دارند، به همین دلیل با وجود آنکه می‌دانم آلودگی هوا برای پسرم ضرر دارد، مجبورم که به این شرایط تن بدهم و پسرم را به بیرون از خانه ببرم. آلودگی هوا برای پسر من مسئله‌ای جدی‌ است. متأسفانه در آخرین آزمایش متوجه شده‌ام پسرم با فقر شدید ویتامینD در حال بزرگ شدن است، به همین‌خاطر دکتر گفته است حتما یک ساعت در روز بیرون برویم.»

اثرات منفی آلودگی بر کودکان
یوسف رشیدی- عضو هیأت علمی  دانشگاه شهیدبهشتی

آلودگی هوا بر تمام انسان‌ها تأثیر سوء می‌گذارد اما براساس مستندات علمی باید گفت که این اثرات برای گروه‌های حساس بیشتر است، مانند کودکانی که بدنشان هنوز به شکل کامل رشد نکرده است و همچنین افرادی که مسن یا بیمار هستند. این سه دسته بیش از دیگران سلامت و زندگی روزمره‌شان تحت‌تأثیر آلودگی هوا قرار می‌گیرد. سیستم ایمنی کودکان در برابر بیماری‌ها بسیار ضعیف است و بنابراین بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به‌راحتی می‌تواند سیستم ایمنی آنها را هدف قرار دهد. ما در سال‌های اخیر شاهد هستیم که روند آلودگی هوا با مشکلات بیشتری روبه‌رو شده و تعداد روزهای هوای ناسالم برای گروه‌های حساس رو به افزایش است. برای مدیریت این موضوع نیازمند مدیریت منابع تولید آلودگی هوا هستیم اما متأسفانه در بحث از رده خارج شدن خودرو‌های فرسوده و آلودگی صنایع اقدام جدی‌ای صورت نگرفته است و به همین دلیل شرایط آلودگی هوا هر سال به یک بحران جدی در شهرهای مختلف به‌ویژه کلانشهرها تبدیل می‌شود. از آنجا که حل معضل آلودگی هوا یک اقدام بین دستگاهی است و هم دولت و شهرداری و هم مجلس و پلیس راهنمایی و رانندگی در آن دخیل هستند، عملکرد دولت در این حوزه، شاخص مهمی در کارآمدی آن محسوب می‌شود لذا باید به همان اندازه که به دولت کمک می‌کنیم، مطالبه‌گر هم باشیم و در عین طرح انتظاراتمان دولت را هم بازخواست کنیم تا کارایی و عملکردش را در این حوزه ارتقا دهدروزنامه همشهری