ادغام طب ایرانی در همه سطوح در مراکز بهداشتی و درمانی ضروری است و لازم است در شورای عالی برنامهریزی وزارت بهداشت، برنامه مدونی برای این ادغام ارائه دهیم. طب ایرانی با استانداردهای مشخص و مستندات قوی باید گسترش یابد تا رشد کمی و کیفی پیدا کند. در وزارت بهداشت از این طب حمایت میکنیم
شفاآنلاین>سلامت> ادغام طب ایرانی و کلاسیک در مراکز ارائه خدمات از تاکیدات قوانین بالادستی نظام سلامت است
به گزارش شفاآنلاین: ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان به شکل آزمایشی اجرا شده است، اما برخی از متخصصان طب ایرانی معتقدند که همزمان با این ادغام، باید چالشهای پیشروی توسعه طب ایرانی نیز برداشته شود. مثلا بیمه نبودن اغلب خدمات طب ایرانی، معضل بزرگی است که بر سر راه این ادغام وجود دارد.
از سوی دیگر، ادغام طب ایرانی و طب کلاسیک در مراکز ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، یکی از تاکیدات قوانین بالادستی در نظام سلامت است. باوجود ادغام آزمایشی طب ایرانی و طب کلاسیک در نظام شبکه بهداشتی و درمانی شهرستان اردکان، این مسیر همچنان با چالشهای متعددی مواجه است.
بهرام عیناللهی،
وزیر بهداشت هم با اشاره به ضرورت ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان، تاکید کرد: «ادغام طب ایرانی در همه سطوح در مراکز بهداشتی و درمانی ضروری است و لازم است در شورای عالی برنامهریزی وزارت بهداشت، برنامه مدونی برای این ادغام ارائه دهیم. طب ایرانی با استانداردهای مشخص و مستندات قوی باید گسترش یابد تا رشد کمی و کیفی پیدا کند. در وزارت بهداشت از این طب حمایت میکنیم.»
وی ادامه داد: «سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی از اسناد بالادستی قانون برنامه توسعه است و باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز اسناد قویتری در این زمینه ایجاد شود تا با تغییرات مدیریتی، دستخوش تغییرات نشود. همچنین تامین نیروی انسانی مجرب و آموزش دیده نیز در طب ایرانی باید تامین شود و همه دانشگاههای علوم پزشکی از این طب استفاده کنند. در عین حال، لازم است واحدهای طب ایرانی در کتب درسی، آموزش پزشکی عمومی و پرستاری تدریس شود و جدا از تولید مطالب محتوایی، ایجاد هویت شود.»
تکالیف قانونی برای ادغام طب ایرانی
همچنین محمود خدادوست، متخصص طب سنتی ایرانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم با اشاره به اسناد قانونی برای ادغام طب ایرانی و طب کلاسیک گفت: «براساس اسناد بالادستی، تاکید و تکلیف شده است که وزارت بهداشت طب سنتی ایرانی را در نظام سلامت ادغام کند و خدمات تلفیقی طب رایج و طب ایرانی را به مردم ارائه دهد.»
وی افزود: «خدماتی از طب سنتی در نظام سلامت باید پیادهسازی شوند که مبتنی بر شواهد بوده و امتحان خود را پس داده و به نوعی سره از ناسره تفکیک شده باشد، کما اینکه سازمان جهانی بهداشت نیز بر تفکیک سره از ناسره تاکید بسیاری دارد.»
خدادوست عنوان کرد: «اساسا این اقدام در وزارت بهداشت با توسعه مراکز آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی در حوزه طب سنتی ایرانی میسر و ممکن خواهد بود که خوشبختانه از سال ۱۳۸۶ رشته طب سنتی ایرانی ایجاد شد و به دنبال آن دانشکدهها و مراکز تحقیقاتی طب سنتی نیز به وجود آمد. شروع این حرکت نیز با حمایت دکتر عیناللهی، زمانی که ایشان معاون آموزشی وزارت بهداشت بودند، محقق شد.»
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان کرد: «به همین دلیل انتظار میرود در دولت جدید با حضور دکتر عیناللهی در تولیت سلامت، این مهم توسعه بیشتری پیدا کند و طب سنتی تایید شده و مبتنی بر شواهد در نظام سلامت، نمود پیدا کند و از این ظرفیت استفاده شود.»
چالشهای ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان
قاسم شیرودی، متخصص طب سنتی هم به چالشهای پیشروی ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان میپردازد و میگوید: «در اینکه ادغام طب سنتی و نوین در مراکز ارائه خدمات، اقدام بسیار شایستهای است، شکی وجود ندارد. در عین حال باید دید که مدیران مراکز بهداشتی و درمانی تا چه حد حاضر میشوند که از آموزههای طب ایرانی بهره ببرند. اگر قرار باشد این ادغام فقط در این حد باشد که مثلا یک دفترچه آموزشی در اختیار مراجعان قرار بدهند و آموزههای طب ایرانی را از این طریق بخواهند به مردم آموزش بدهند، در این صورت فکر نمیکنم که این ادغام بتواند مسیری برای توسعه طب ایرانی بگشاید.»
او تاکید میکند: «ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان، زمانی به بار مینشیند که هم در نسخههای دارویی و هم توصیههای پزشکی، حضور پررنگ طب ایرانی دیده شود. مثلا در دفترچه بیمه بیمار، داروی طب سنتی هم تجویز شود و یا مثلا در کنار آزمایشهای پاراکلینیکی، درمانهای طب مکمل ایرانی هم برای بیمار تجویز کنند. فقط در این صورت میتوان به توسعه خدمات طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان امیدوار بود.» شیرودی خاطرنشان میکند: «راهی را که ما تازه شروع کردهایم، کشور چین سالیان سال است که پیموده است. طب سنتی چین با طب کلاسیک، آمیخته شده است و در بسیاری از مراکز بهداشتی و درمانی این کشور میتوان حضور پررنگ طب سنتی این کشور را مشاهده کرد. به همین دلیل، بسیار شایسته است که از تجارب آنها نیز بهره ببریم و در این مسیر از آنها بیاموزیم.»
او یادآور میشود: «طب ایرانی و طب کلاسیک، دشمن هم نیستند. آنها مکمل یکدیگرند. دیدگاهی که طب ایرانی یا طب کلاسیک را رد میکند، دیدگاه افراطی است که عالمان این دو حوزه، این دیدگاههای افراطی را قبول ندارند. هر دو طب دارای نقاط ضعف و قوت هستند که با ادغام در یکدیگر، قدرت آنها بیشتر و ضغف آنها پوشش داده میشود. در این مسیر ادغام باید با مدیران شبکه بهداشت و درمان، مذاکره داشت و البته نیاز است که تولیت نظام سلامت هم با این مدیران وارد مذاکره شود تا شاهد ادغام موفق خدمات طب ایرانی در این مراکز باشیم. ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان، فقط زمانی نتیجه میدهد که از متخصصان طب ایرانی نیز دعوت به همکاری شود و آنها در مراکز ارائه خدمت، حضور پررنگی داشته باشند.»
همچنین محمدرضا کریمی، متخصص طب سنتی نیز به مشکل بیمه نبودن خدمات طب ایرانی اشاره میکند و میگوید: «در سه حوزه آموزش، پژوهش و درمان در حوزه طب سنتی با مشکلات جدی مواجه هستیم. در بحث داروهای مرتبط با طب سنتی نیز مردم با مشکلات مالی زیادی مواجه هستند. مردم بارها از ما میپرسند که مگر شما پزشک نیستید و مگر این داروها برای درمان بیماری ما تجویز نشده است، پس چرا نباید این داروها تحت پوشش بیمه باشد. واقعا هیچ جواب قانعکنندهای برای آنها نداریم. صرفا به دلیل اینکه به خیال خودشان نمیخواهند هزینه بیمهها بالا برود، بخش زیادی از مردم را از خدمات طب سنتی محروم کردهاند. این در حالی است که استفاده از خدمات طب سنتی به کاهش چشمگیر هزینههای درمان در جامعه منجر میشود. این موضوع مهمی است که بیمهها نمیبینند. همچنین حجامت، زالودرمانی، بادکش و سایر درمانهای مشابه در طب سنتی نیز تحت پوشش بیمههای پایه نیست. فقط تعدادی از بیمههای تکمیلی، برخی خدمات طب سنتی را تحت پوشش بیمه قرار میدهند که تعداد آنها بسیار کم است.»
کریمی از نبود تعرفههای ثابت در حوزه طب سنتی نیز انتقاد میکند و میگوید: «هیچ تعرفه ثابتی در حوزه خدمات طب سنتی نداریم. اگرچه دانشکدههای طب سنتی، گاهی تعرفههایی را اعلام میکند، اما این تعرفهها در نقاط مختلف کشور، یکسان نیست و خیلی از درمانگران نیز از این تعرفهها تبعیت نمیکنند. مشکلی که این وسط وجود دارد این است که دانشکدههای طب سنتی باید تعرفههای خدمات طب سنتی را به مردم اعلام کنند، اما این کار را انجام نمیدهد. همین اتفاق باعث سردرگمی مردم شده است.
دو فاز اجرایی برای ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان
همچنین نفیسه حسینی یکتا، سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت نیز با اشاره به ضرورت ادغام طب ایرانی در شبکه بهداشت و درمان، مکاتب درمانی مختلف را به سلاحهای متنوعی تشبیه میکند که در کنار هم میتوانند توان دفاعی نظام سلامت کشور را افزایش دهند.
او درباره ضروت ادغام طب ایرانی و کلاسیک، یادآور میشود: «وقتی بحث دفاع پیش میآید، از هر ابزاری برای دفاع از آنچه که مد نظر است، استفاده میشود. همانطور که در دوران دفاع مقدس، از هر استراتژی، ابزار و سلاحی برای دفاع از کیان مملکت بهره گرفته شد، نظام سلامت نیز برای دفاع از سلامت عموم جامعه، از هر ابزار در دسترسی که مورد تایید قرار میگیرد، استفاده خواهد کرد. مکاتب درمانی مختلف در واقع سلاحهای متنوعی هستند که هر کدام دارای توفیقات و نقایصی بوده و در کنار هم میتوانند به افزایش توان دفاعی نظام سلامت کشور کمک کنند.»
او به دو فاز پیشبینیشده برای ادغام خدمات طب ایرانی در نظام شبکه بهداشتی و درمانی میپردازد و میگوید: «در فاز اول، آموزش اصلاح سبک زندگی بر اساس آموزههای طب ایرانی را خواهیم داشت که محتوای علمی که در این مرحله آموزش داده میشود، قبلا مورد پژوهش قرار گرفته که اثرات شاخصی بر افزایش کیفیت زندگی و اصلاح سبک زندگی داشته است. در فازم دوم، ورود آموزههای طب ایرانی برای درمان بیماریهای رایج مد نظر است که از آموزههای مبتنی بر شواهد استفاده خواهد شد. در این راستا ورود داروهای گیاهی به قفسههای دارویی نیز از اهداف فاز دوم ادغام خدمات در سطح اول نظام سلامت است.»
سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه شعار و راهبرد اصلی طب ایرانی، اصلاح سبک زندگی است، تاکید میکند: «این رویکرد در پیشگیری از بروز بیماریها، بهویژه بیماریهای غیر واگیر تاثیر بهسزایی دارد و در درمان بسیاری از بیماریها نیز بهتنهایی میتواند کمککننده باشد. ادغام طب ایرانی در نظام سلامت کشور برای ارتقای سلامت جامعه از جمله اهداف مهم دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت از ابتدای تاسیس است. اسناد بالادستی کشور، از جمله بند 12 سیاستهای کلی سلامت و ماده 74 قانون برنامه ششم توسعه نیز بر تحقق این امر تاکید دارند.»
او خاطرنشان میکند: «اجرای طرح ادغام، سبب ایجاد همزبانی و گفتمان مشترک میان دو حوزه طب رایج و طب سنتی میشود. در این راستا پذیرای هرگونه نقد سازنده از سوی دستاندرکاران نظام سلامت برای اجرای بهتر و موفقتر آن در فازهای بعدی، خواهیم بود. امیدواریم بتوانیم بهزودی شاهد اجرای طرح ادغام خدمات طب ایرانی در تمامی سطوح نظام سلامت کشور باشیم.»روزنامه سپید