افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی خواسته منطقی نخبگان و دلسوزان کشور است. ظرفیت محدود پذیرش رشته پزشکی، علاوه بر عدم پوشش نیاز کشور به پزشک، باعث سرخوردگی قشر وسیعی از نخبگان شرکت‌کننده در کنکور سراسری علوم تجربی شده است
شفاآنلاین>سلامت> چهار رکن نظام سلامت در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، مخالفت خود را با طرح افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام کردند
به گزارش شفاآنلاین: در شرایطی که شورای عالی انقلاب فرهنگی بر افزایش ظرفیت پزشکی تاکید دارد، وزارت بهداشت، فرهنگستان علوم پزشکی کشور، سازمان نظام پزشکی و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای از رئیس جمهور خواستند طرح افزایش ظرفیت پزشکی از دستورکار خارج شود. همچنین برخی کارشناسان سلامت و فعالان صنف جامعه پزشکی هم استدلال‌های خود را درباره تبعات طرح افزایش ظرفیت پزشکی اعلام کرده‌اند که در ادامه می‌خوانید.
پیشتر، شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتشار اطلاعیه‌ای با حمایت از مصوبه ظرفیت پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی، تاکید کرد: «افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی خواسته منطقی نخبگان و دلسوزان کشور است. ظرفیت محدود پذیرش رشته پزشکی، علاوه بر عدم پوشش نیاز کشور به پزشک، باعث سرخوردگی قشر وسیعی از نخبگان شرکت‌کننده در کنکور سراسری علوم تجربی شده است. در سال ۱۴۰۰ بیش از ۵۵۰ هزار داوطلب در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت داشته‌اند، اما کمتر از ۲ درصد از این تعداد در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی پذیرفته شده‌اند، درحالی‌که بیش از ۲۰ هزار نفر از آنان معدل بالای ۱۹ داشته‌اند. رقابت سنگین و مخرب، هزینه‌های مالی سنگین برای آمادگی شرکت در کنکور رشته تجربی، گسترش بی‌عدالتی در دسترسی به فرصت‌های برابر تحصیلی و در کنار این موارد مهاجرت نخبگان علاقه‌مند به تحصیل در رشته پزشکی به خارج از کشور از نتایج ظرفیت پایین پذیرش پزشکی است.»
این چهار رکن سلامت کشور در این نامه یادآور شده‌اند: «نظر به مسائل مطروحه در خصوص جامعه پزشکی و به خصوص طرح افزایش ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی در کمیسیون‌های شورای عالی فرهنگی مطالب ذیل به استحضار می‌رسد:
۲- در طی ۴۰ سال گذشته در پرتو انقلاب اسلامی و با تلاش‌های ارزشمند و اعجاب برانگیز دانشمندان و دانشگاهیان و سیاستگذاران حوزه سلامت و دانشجویان و دستیاران و نیروی انسانی شریف بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کشور ما از وضعیت نیازمندی به استفاده از پزشکان خارجی و اعزام بیماران به خارج از کشور به وضعیت افتخارآمیز اعزام پزشک و پرستاران توانمند به سایر کشورها و پذیرش بیماران از سایر کشورها رسیده است.
در حال حاضر پیچیده‌ترین و به‌روزترین خدمات درمانی توسط فرزندان توانمند این مرز و بوم به مردم ارائه می‌شود و این همه در سایه سیاست‌های ادغام آموزش پزشکی در عرصه مراقبت‌ها و خدمات بهداشت و درمان توسط مسئولان و خادمان دلسوز در حوزه سلامت به دست آمده است و لذا تداوم این مسیر غرورانگیز و پرافتخار، هوشمندی و درایت عظیم لازم دارد.
۳- تعداد دانشکده‌های پزشکی در طی سالیان پس از انقلاب اسلامی از ۱۳ به ۶۵ دانشکده افزایش یافت و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر نیز ۵۳ هزار دانشجوی پزشکی در حال تحصیل است که با فارغ التحصیل شدن آنها نسبت پزشک به جمعیت ۱۸ نفر به ۱۰ هزار نفر خواهد شد که در سطح مطلوب خواهد بود. لذا افزایش ظرفیت خارج از برنامه جامع وزارت بهداشت که تا سال ۱۴۰۸ تدوین شده است، نه تنها ضامن دسترسی بیشتر مردم به خدمات نخواهد بود که مشکلات فعلی جامعه پزشکی را تشدید خواهد کرد.
۴- آموزش کیفی در رشته‌های پزشکی متفاوت از سایر رشته‌ها و نیازمند زیرساخت‌هایی همچون آزمایشگاه، سالن‌های تشریح، مراکز آموزش سرپایی (متن جامعه و نیز مراکز مراقبت‌های بهداشتی درمانی شهری و روستایی و خانه‌های بهداشت)، بخش‌های بالینی آموزشی و اعضای هیات علمی بالینی است که رعایت کیفیت در این فرآیندهای آموزشی با اهمیت جان انسان‌ها و سلامتی آنها ارتباط مستقیم دارد. بنابراین افزایش بی رویه و بی‌ملاحظه ظرفیت پذیرش حتما به کیفیت آموزشی متصدیان آینده سلامت مردم آسیب جدی می‌رساند.
۵- خیل عظیم فارغ‌التحصیلان بیکار مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و حتی دکتری در رشته‌های مختلف دانش آموخته از دانشگاه‌های وزارت علوم، ضرورت جدی توجه به نیازمندی‌های کشور در آن رشته‌ها و نیز ضرورت ادغام آموزش تئوری در صنعت و فضای کار را مضاعف می‌کند.
امری که از سال ۱۳۶۴ در حوزه بهداشت و درمان و آموزش پزشکی به درستی برنامه‌ریزی و اجرایی شده است. تدبیر آن است که از این رخداد مبارک در حوزه بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، درس و الگو بگیریم و نه آنکه خدای ناخواسته با تدبیری معکوس خیل عظیمی از دانش آموختگان بیکار رشته‌های پزشکی و متخصصین و فوق تخصص‌های رشته‌های مختلف علوم پزشکی را بر جامعه تحمیل کنیم و یا هزینه آموزش نیروهای پزشکی را برای مهاجرت و خدمت در سایر کشورها به دوش بگیریم. توجه جدی به آمار بالای مهاجرت در شرایط فعلی هشدار دهنده است.
۶- نکته بسیار مهم آن است که برای مقایسه کشورها در حوزه سلامت، تعداد پزشک به عنوان یک شاخص تعیین کننده توصیه نشده است بلکه شاخص‌های بین‌المللی بهداشتی، تعیین کننده و مهم هستند که کشور ما با تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به عبارتی با ادغام آموزش پزشکی در عرصه مراقبت‌ها و خدمات بهداشت و درمان توانست علی رغم وجود جنگ تحمیلی و تحریم‌های شاخص بهداشتی خود را به طور قابل ملاحظه‌ای ارتقاء دهد و مورد تحسین سازمان‌های بین‌المللی قرار گیرد.
۷- تدبیر حکم می‌کند در بحث‌های تخصصی مرتبط با رشته‌های علوم پزشکی، به نظرات کارشناسی نهادهای دلسوز و مسئولانی که در طی این ۴۰ سال به ادغام آموزش پزشکی در عرصه مراقبت‌ها و خدمات بهداشت و درمان، کشور را به این نقطه افتخارآمیز رسانده‌اند، عنایت شود.
لذا لازم است در شرایط فعلی نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، فرهنگستان علوم پزشکی کشور و سازمان نظام پزشکی و قاطبه جامعه پزشکی که دلسوزترین قشر نسبت به سلامت مردم و آگاه‌ترین به نیازهای جامعه در این عرصه هستند، لحاظ شود تا خدای ناخواسته در این شرایط دشوار همه‌گیری کرونا، روح و روان جامعه پزشکی در این کارزار سخت، بیش از این فرسوده نشود و اتخاذ تصمیمات غیرکارشناسی تیشه به ریشه درخت تناور و تنومند و پر ثمر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور نزند.»
وزارت بهداشت، فرهنگستان علوم پزشکی کشور، سازمان نظام پزشکی و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در پایان این نامه ضمن احترام به جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کردند: «مصرانه استدعا دارد که موضوع افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی از دستور شورای عالی انقلاب فرهنگی خارج شود.»
چنین افزایش ظرفیتی در توان دانشگاه‌ها نخواهد بود
همچنین دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی نیز با بیان اینکه شتاب زدگی در افزایش پذیرش دانشجوی پزشکی مشکلات متعددی را برای کشور به همراه دارد، گفت: «نباید صرفا به دلیل درخواست‌های مختلفی که وجود دارد نیازهای کشور و پاسخگویی را کنار بگذاریم. چنین افزایشی در توان دانشگاه‌ها نخواهد بود و قطعا دانشگاه‌ها را با بحران مواجه خواهد کرد.»
غلامرضا حسن زاده درخصوص مصوبه شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور با موضوع اجرایی‌سازی سیاست‌ها و ضوابط اجرایی آمایش آموزش عالی در عرصه سلامت و با تاکید بر سرانه پزشک و پذیرش دانشجو به میزان سالانه سه تا پنج هزار نفر، به مدت پنج سال گفت: «بهتر است افرادی که در زمینه سیاست گذاری و شاخص‌های سلامت تخصص دارند در این باره اظهار نظر و برنامه ریزی کنند. شتاب زدگی درباره اجرای این طرح مشکلات متعددی را در کشور ایجاد خواهد کرد و ممکن است رشته‌های گروه پزشکی را هم به برخی رشته‌های موجود در وزارت علوم تبدیل کند که صندلی کلاس‌ها خالی مانده اند.»
دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی ادامه داد: «نباید صرفا به دلیل درخواست‌های متعددی که وجود دارد نیازهای کشور و پاسخگویی را کنار بگذاریم. لازم است با درایت و برنامه ریزی تصمیم گیری شود. بهتر است نهادهای مربوطه که در این طرح ذینفع هستند در یک نشست حضور پیدا کرده و درخصوص چگونگی توزیع عادلانه و افزایش ظرفیت، بررسی‌های لازم را انجام دهند. چنین افزایشی در توان دانشگاه‌ها نخواهد بود و قطعا دانشگاه‌ها را با بحران مواجه خواهد کرد.»
دلایل مخالفت جامعه پزشکی با افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی
بسیاری از فعالان صنف جامعه پزشکی با طرح افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی مخالف هستند و آن را خلاف مصلحت نظام سلامت می‌دانند.
رضا لاری‌پور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی کل کشور هم در مخالفت با طرح افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی اظهار کرد: «تعداد ظرفیت صندلی‌های پزشکی کشور از سال ۹۲ تا ۱۴۰۰ با توجه به اعلام وزارت بهداشت که مرجع اصلی صدور مجوز پذیرش دانشجو در کشور است، ۵۵ درصد افزایش پیدا کرده است. حال افرادی که در حال صحبت از افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها به منظور افزایش دسترسی مردم به پزشک هستند باید به این نکته توجه کنند که آیا افزایش ظرفیت پزشکان به افزایش دسترسی مردم منجر شده است یا خیر؟ در پاسخ باید بگویم این امر محقق نشده است. میزان مهاجرت پزشکان و خالی ماندن صندلی برخی رشته‌های تخصصی در دانشگاه‌ها این موضوع را تصدیق می‌کند.»
همچنین حسین قناعتی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی تهران هم ضمن مخالفت با طرح افزایش ظرفیت رشته پزشکی، خاطرنشان کرد: «ما در کشور بیش از اینکه با کمبود پزشک مواجه باشیم با مشکل توزیع پزشک در شهرهای مختلف مواجه هستیم. افزایش ظرفیت پذیرش در رشته‌های پزشکی باعث می‌شود صدها میلیون تومان هزینه صرف تربیت پزشکانی کنیم که درنهایت به کشورهای خارجی مهاجرت می‌کنند.»
وی تاکید کرد: «در حال حاضر تراکم پزشک در شهر تهران چندین برابر شهرستان‌ها است، چرا که درآمد تعیین کننده انتخاب پزشک است تا محل زندگی خود را تعیین کند. باید دید آیا افزایش رشته یا افزایش ظرفیت پذیرش در رشته‌های پزشکی مشکل را حل می‌کند یا اینکه ما برنامه‌ای تدوین کنیم تا پزشکان موجود به صورت صحیح در سطح کشور توزیع شوند. ضمن اینکه در شرایط فعلی حقوق پرداختی به پزشکان و اعضای هیات علمی در شهرهای کوچک اندک است؛ در حالی که این کارانه در دانشگاه علوم پزشکی تهران به‌روز است. بنابراین طبیعی است که پزشکان به تهران سرازیر شوند. بنابراین باید اقداماتی انجام بدهیم تا میزان دریافتی افراد در شهرستان‌ها بیشتر شود تا در مراکز درمانی شهرستان‌ها با مشکل کمبود پزشک مواجه نشویم و این موضوع از طریق بومی‌گزینی پذیرش امکان‌پذیر است.»
قناعتی تصریح کرد: «در این شرایط اگر ظرفیت پذیرش را نیز افزایش دهیم با توجه به اینکه در تربیت این دانشجویان صدها میلیون تومان هزینه می‌شود با چالش‌های بیشتری مواجه خواهیم بود. در این شرایط باید مجددا پزشک برای کشورهای خارجی تربیت کنیم یا پزشکانی تربیت کنیم که مجددا به تهران سرازیر شوند.»
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: «این تصمیم که این دانشجویان بدون سخت‌گیری وارد دانشگاه‌های داخل شوند صحیح نیست و ما نباید برای حل یک مشکلی مشکل دیگری را ایجاد کنیم.»
از سوی دیگر، بسیاری از کارشناسان سلامت هم ریشه اصلی مشکل کمبود پزشک را توزیع نامناسب کادر درمان در کشور می‌دانند. هومن قصری، کارشناس نظام سلامت و معاون سابق درمان دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز با اشاره به مشکل توزیع پزشکان در کشور می‌گوید: «متاسفانه همچنان با کمبود شدید نیروهای فوق تخصص در مناطق محروم روبرو هستیم. مثلا حتی در برخی مراکز استان‌های محروم که دانشگاه علوم پزشکی نیز دارند و رزیدنت تربیت می‌کنند، برخی رشته‌های فوق تخصصی را کلا ندارند.»
قصری یادآور می‌شود: «حتی در همین فرآیند اعزام بیماران ترومایی، ممکن است بیمار هم جانش را از دست بدهد. یعنی فکر کنید چنین بیمار بدحالی، قرار است اول از یک شهر کوچک به مرکز استان بیاید و سپس به استان دیگر اعزام شود. در چنین شرایطی در اغلب موارد، بیمار ترومایی جانش را از دست می‌دهد. در نظر بگیرید که در همین جریان اعزام بیماران، گرفتن پذیرش از یک بیمارستان در استانی دیگر هم بسیار سخت خواهد بود.»
او با اشاره به اینکه همچنان تمرکززدایی در رشته‌های فوق تخصصی انجام نشده است، عنوان می‌کند: «اغلب فوق تخصص‌ها بخصوص در رشته‌های جراحی در تهران و کلانشهرها متمرکز شده‌اند و این مساله هنوز در نظام سلامت کشور، حل نشده باقی مانده است. همچنین هنوز هم در برخی رشته‌های تخصصی بخصوص گوش و حلق و بینی، چشم و جراحی مغز و اعصاب، مشکل کمبود پزشک در مناطق محروم کشور وجود دارد.»
همچنین محمدحسین آیتی، دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم با اشاره به استدلال‌های خود در مخالفت با افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی، تاکید کرد: «در آینده به دلیل تدابیر اندیشه شده در سال‌های اخیر، دچار کمبود پزشک در سطح کشور نخواهیم شد. مشکلاتی که بعضا درخصوص سختی دسترسی به پزشکان در کشور مشاهده می‌شود، چندان ارتباطی با تعداد پزشکان موجود ندارد و مشکل اصلی، عدم توزیع مناسب پزشکان موجود در سطح کشور است. راه حل آن نیز نیازمند اصلاحات و تصمیم‌گیری کلان در سطح کشور است.»
دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، خاطرنشان کرد: «طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، سرانه تعداد پزشک به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت ایران حدود 16 پزشک است که در مقایسه با سایر کشورها، ایران در وضعیت مطلوبی قرار دارد. این در حالی است که با وجود فارغ التحصیلی حدود 50 هزار دانشجوی پزشکی موجود در کشور، این سرانه به زودی به شاخص 20 پزشک به ازای هر 10 هزار نفر خواهد رسید.»روزنامه سپید
نظرشما
آخرین اخبار