در موج چهارم مهاجرت که الان در جریان است دیگر سرمایه‌های فکری کشور است که از کشور خارج می‌شود. در موج اول که بعد از انقلاب بود سرمایه دار‌ها و وابستگان به رژیم سابق از کشور خارج شدند
شفاآنلاین>سلامت> مهاجرت نخبگان بحثی است که موافقان و مخالفان زیادی دارد. به عبارتی مدت زمان زیادی است که حجم بالایی از نخبگان کشور ما به دلایل گوناگونی کشورهای دیگری را برای ادامه تحصیل یا فعالیت‌های خود انتخاب می‌کنند.
به گزارش شفاآنلاین: این امر این ترس را به وجود آورده است که نکند جامعه آینده ایران از نخبگان ایرانی خالی بماند و بدیهی است که بدون نخبگان دستیابی به پیشرفت در تمام سطوح خرد و کلان غیر ممکن است. قبل‌تر نیز به موضوع مهاجرت دانش‌آموزان نیر اشاره کرده است که آن گزارش نشان‌دهنده این موضوع بود که سن مهاجرت در ایران بسیار پایین آمده است و برخی از دانش‌آموزان قبل از ورود به دانشگاه کشور را ترک می‌کنند و برای ادامه تحصیل به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. تقریبا حول محور چرایی مهاجرت نخبگان از ایران بحث‌های متعدد و فراوانی مطرح شده است بنابراین ما در این گزارش درصدد آن هستیم که به این پرسش پاسخ دهیم که دولت باید چه امکاناتی فراهم کند و یا چه اقداماتی انجام دهد که نخبگان ایرانی از کشور مهاجرت نکنند؟
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره گفت:« برای اینکه دولت بتواند جلوی مهاجرت را بگیرد اقداماتی باید انجام دهد که من در ادامه فهرست وار به آنها اشاره می‌کنم. اما قبل از آن به این مورد بپردازم که تقریبا می‌شود گفت در موج چهارم مهاجرت که الان در جریان است دیگر سرمایه‌های فکری کشور است که از کشور خارج می‌شود. در موج اول که بعد از انقلاب بود سرمایه دار‌ها و وابستگان به رژیم سابق از کشور خارج شدند و در موج‌های دیگر هم گروه‌های دیگر کشور را ترک کردند. الان دقیقا ما با کسانی مواجه هستیم که سن بسیار پایینی دارند، اکثرا از دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی فاند می‌گیرند و وقتی که می‌روند بیشتر درس خواندن برای آنها بهانه است برای خروج کشور و ماندگاری در کشور دیگر.»
بنیاد نخبگان با حالت نیمه تعطیل
وی ادامه داد:« اولین کاری که دولت باید انجام دهد پرداختن به بنیاد نخبگان است.بنیاد نخبگان که حالت ساختاری و نیمه تعطیل دارد نتوانست بر اساس فلسفه وجودی اولیه خود قرار بگیرد. دولت باید این بنیاد را تقویت کند. بنیاد نخبگان متاسفانه به هدف‌هایی که قرار بود برسد نرسید. بنیاد نخبگان قرار بود که بتواند شغل مناسب برای نخبگان پیدا کند و آنها را در حوزه‌های مختلف جذب کند.دوم اینکه قرار بود این بنیاد از لحاظ اقتصادی این امکان را در رقابت با دیگر کشور‌ها فراهم کند که تا بتواند نخبگان را از لحاظ مالی در سطح و اندازه‌ای قرار بدهد که نیازمند مسائل اقتصادی نباشند.باید این امکانات در اندازه‌ای باشد که یک نخبه ایرانی بتواند با درآمد جهانی رقابت داشته باشد. وقتی ما چرایی رفتن را از نخبگان می‌پرسیم می‌گویند به هر حال کشورهای دیگر مهد علم است و امکانات دانشگاهی، پژوهشی و مطالعاتی به نحوی وجود دارد که خود به خود غیر از مسائل اقتصادی بسیاری از نخبگان برای رشد علمی مهاجرت می‌کنند. ما می‌توانیم این امکانات را در کشور فراهم کنیم. ما تجربه این مسئله را داریم یعنی در حوزه تحقیقات در بخشی از جنبه‌ها که ما خوب در آنها پیشرفت کردیم.ما باید بتوانیم در سایر بخش‌ها هم به صورت نسبی برای نخبگان شرایط را فراهم سازیم.»انقطاع ارتباط با مراکز علمی دنیا
شریفی یزدی در ادامه گفت:« فراهم کردن امکانات باعث می‌شود که خود نخبگان احساس کنند که در کشور خودشان این امکانات برای پیشرفت وجود دارد و این مهم باعث توسعه در کشور می‌شود. در سوی دیگر ارتباط و همکاری علمی بین نخبگان کشور ما و کشورهای پیشرفته بسیار مهم است.متاسفانه چندین سال است که ما در این حوزه دچار مشکل هستیم. یعنی اگر امکانات برای یک نخبه ایرانی در حد کشورهای پیشرفته نباشد در این جا کار کند باید در زمان‌های خاص فرصت مطالعاتی داشته باشد. متاسفانه اکثر نخبگان به این نکته اشاره می‌کنند که ما حتی سختی‌ها و مشکلات مالی را هم تا حدی می‌توانیم تحمل کنیم ولی می‌خواهیم در رشته خود رشد کنیم ولی متاسفانه امکانات در کشور وجود ندارد و ما با مراکز بزرگ علمی دنیاانقطاع ارتباط هستیم.این موارد تا حدی کمک‌کننده است که ما بتوانیم نخبگان داخلی را حفظ کنیم و بتواند یک جذابیتی ایجاد کند که نخبگان به کشور بازگردند. خطر سنگینی که کشور ما را تهدید می‌کند فقط رفتن خود نخبگان نیست. نخبه وقتی می‌رود بانک ژنی خود را به همراه خود می‌برد یعنی وقتی نخبه‌ای دیگر به کشور باز نمی‌گردد بانک ژن ما ممکن است دچارمشکل شود. »
آسیب‌های جبران ناپذیر مهاجرت نخبگان
جعفر بای جامعه شناس و پژوهشگر نیز در این باره گفت:« شاید بیش از جنگ آسیب وارده به مملکت ناشی از مهاجرت نخبگان بوده است.نخبگان وقتی کشور را ترک می‌کنند آسیب جبران ناپذیری بر رشد، پیشرفت، تعالی و سازندگی کشور وارد می‌سازند. عناصر مهاجر نیروهایی هستند که به مرتبه و درجه‌ای از نخبگی رسیده‌اند و در اوج پیشرفت خود کشور را ترک می‌کنند. علل ترک جاذبه مقصد به علت فراهم آوردن امکانات فراوان از یک سو و دافعه مبدا از سوی دیگر است. امروزه به جرات می‌توان گفت بیش از جبهه و جنگ ما از رهگذر مهاجرت نخبگانی در حال آسیب خوردن هستیم و این به عنوان یک خطر جدی باید از خیلی قبل پیشگیری می‌شد. متاسفانه تا کنون ما شاهد مهاجرت نخبگان فراوانی بوده‌ایم که جانشینی آنها امری بسیاری دشوار و غیر ممکن است. امروز نخبگان به لحاظ مشکلات مبدا از کشور خارج می‌شوند. برای مثال ظالمانه بودن نظام پرداخت و دستمزد و عدم تامین امکانات اولیه بخشی از این مشکلات است. نخبگان به دلیل بهره هوشی بالا ناسازگاری‌هایی دارند و مدیریت نخبگان کار بسیار دشواری است.آنان به دنبال آرمان‌های مطلوب خویش و دنیای ایده آل تمام تلاش خود را می‌کنند ولی به دلیل ناملایمات و مشکلات کشور ناچار کشور را ترک می‌کنند.»اصلاح نظام حقوق و دستمزد
وی ادامه داد:« برای ممانعت از این ضرر و زیان جبران ناپذیر ابتدا اصلاح نظام حقوق و دستمزد به خصوص در مراکز نخبگانی باید مدنظر قرار بگیرد. نخبگان به عنوان یکی از جواهر مملکت باید مورد توجه ویژه عناصر دولتی قرار بگیرند و به خواسته‌ها آنها توجه شود و نیاز‌های آنها تامین شود. ما در کشورهای مقصد غیر از تامین امکانات رفاهی و تفریحی با نظام حقوق و دستمزد مناسبی مواجه هستیم.وقتی ما شاهد فرار مغز‌ها در این وسعت هستیم به مرور زمان کشور از نخبگان خالی خواهد شد و کشورهای رقیب به راحتی می‌توانند گوی سبقت را از ما بربایند.مهمترین مسئله که الان نخبگان ما از آن شکوه دارند مسئله عدم توجه و بی‌حرمتی به خواسته‌های آنان است. بسیاری از نخبگان کشور را دوست دارند و می‌خواهند برای آن مفید باشند ولی به دلیل نابرابری‌ها و تبعیض کشور را ترک می‌کنند. اولین و مهمترین اقدام دولتمردان اصلاح نظام حقوق و دستمزد است. این بدیهی‌ترین و پیش پا افتاده‌ترین اقدامی است که نخبگان به شدت به آن نیازمند هستند. متاسفانه وقتی نظام انتخابات در کشور بر مبنای خویشاوندی با رفیق بازی حاکم می‌شود قطعا نخبه سالاری و شایسته محوری از بین می‌رود و این برای یک نخبه بسیار آزار‌دهنده است. نخبگان به دلیل توانایی ذهنی بالا به شدت سرعت درکشان نسبت به سایرین بالا‌تر است و این فهم و درک بالا از این شرایط آنها را آزار می‌دهد. »
رئیس سازمان نظام پزشکی گفت: اگر مطبی بخواهد سرپا بماند ویزیت باید۱۲۰ هزار تومان شود. محمد رئیس زاده درارتباط با مهاجرت پزشکان گفت: مهاجرت ارتباطی به کرونا ندارد. این مسئله از قبل بوده و الان هم هست و به نسبت جامعه پزشکی آمار مهاجرت به‌لحاظ آماری بالا نیست. اما یک عدد آن هم برای ما مهم است، وقتی پزشکی تربیت شده و هزینه سنگینی برای آن شده، باید به مردم خدمت کند. از قبل داشته‌ایم و به کرونا ربطی ندارد. اصلش این است که شرایط ادامه کار برای رشته پزشکی را برای خودشان مهیا نمی‌بینند، در سال‌های اخیر تعرفه‌ها غیرواقعی شده و دوره دستیاری دشوارتر شده است.او افزود: این تمایل که پزشکان در کشور بمانند و در کشور خودشان خدمت کنند، کاهش پیدا کرده است. نهایتا چیزی که پزشک ما را متقاعد می‌کند که فرایند دشوار مهاجرت را طی کند مسائلی است که گفتم. به هیچ عنوان شرایط اقتصادی برای فعالیت پزشکی پزشک عمومی مهیا نیست، نتوانستیم در پزشک خانواده آنها را به کار بگیریم. به این علت که سیستم ارجاع معیوب است و تعرفه‌ها غیرواقعی است. از راه مطب نیز امکان ادامه فعالیت نیست و با ویزیت مطب را نمی‌توانند بچرخانند. باید به دوره‌های تخصصی وارد شوند و رزیدنتی هم دوره بسیار دشواری شده است.رئیس زاده گفت: اگر این وضعیت اصلاح نشود، بیم آن می‌رود در چند سال آینده برای برخی درمان هایمان کمیسیون درمان در خارج تشکیل دهیم و با بودجه‌های سنگین مردم را به خارج از کشور بفرستیم. او افزود: در حوزه هزینه‌های تکنولوژی و تجهیزات بالای 200 درصد افزایش داشته ایم. در بحث نیروی انسانی تا 57 درصد رشد داشته ایم. اگر الان مطبی بخواهد سرپا بماند باید ویزیت 120 هزار تومان بشود و با کمتر از این قابل تداوم نیست.روزنامه آفتاب یزد
نظرشما
آخرین اخبار