قربانیان گسترش حاشیه‌نشینی در تهران
زماني که در مورد آسيب‌هاي اجتماعي در کلانشهري مانند تهران صحبت مي‌کنيم اين مساله با آسيب‌هاي اجتماعي نقاط ديگر کشور متفاوت است. يکي از ويژگي هاي کلانشهر تهران جمعيت فوق العاده آن نسبت به شهرهاي ديگر است.
شفاآنلاین>اجتماعی>زماني که در مورد آسيب‌هاي اجتماعي در کلانشهري مانند تهران صحبت مي‌کنيم اين مساله با آسيب‌هاي اجتماعي نقاط ديگر کشور متفاوت است. يکي از ويژگي هاي کلانشهر تهران جمعيت فوق العاده آن نسبت به شهرهاي ديگر است. يکي از مشخصه‌هاي اين شهر جمعيت ناهمگون آن است. اين ناهمگوني و تفاوت مي‌تواند يکي از پيامدهاي آسيب هاي اجتماعي باشد. مشخصات چشمگيري که در شهر تهران به‌عنوان عوامل زمينه‌اي مي‌توان به آن اشاره کرد، مهاجرت‌هاي وسيع است. چندي پيش آماري ارائه شد که بر اساس آن طي چهار سال، حدود پنج‌ميليون جا به جايي و مهاجرت در کشور انجام شده و بيشتر اين جا به جايي و مهاجرت در شهر تهران و استان البرز بوده است. پنج‌ميليون نفر رقم کمي نيست و اين به اندازه جمعيت برخي از کشورهاي دنياست. به عبارت ديگر، ما در مورد پنج‌ميليون نفري صحبت مي‌کنيم که با آرمان بهبود شرايط زندگي خود دست به اين مهاجرت زده و بسياري از آنها به کلانشهري مانند تهران آمده‌اند. يکي از مشخصه‌هاي مهم شهر تهران توزيع نابرابر امکانات است. تهران جزو شهرهايي است که از نظر توزيع امکانات بين نقاط حاشيه‌اي و داخلي آن تفاوت زيادي وجود دارد. اين مساله به حاشيه نشيني در تهران دامن مي‌زند، به شکلي که در هيچ‌شهر ديگري به اندازه تهران اين معضل احساس نمي‌شود. حاشيه نشيني تا حد زيادي دسترسي افراد به امکانات رفاهي را محدود مي‌کند. نيازهاي اوليه زندگي مانند سرپناه مناسب، دسترسي به آب آشاميدني سالم، دسترسي به مراکز تفريحي، آموزشي،ورزشي، درماني و بهداشتي را محدود مي کند. بر اساس آمارها مناطق حاشيه اي از دسترسي به امکانات اوليه زندگي محروم هستند و به‌دليل جدا‌بودن از متن جامعه و ايجاد خرده فرهنگ‌هاي مختلف با گروه‌هاي مختلف که دست به بزهکاري مختلف مي‌زنند، مواجه هستيم. ما در جايي که شمال و شمال غرب تهران ناميده مي‌شود و همچنين شمال شرق تهران، با برج‌ها و زندگي شهري لوکس مواجه مي شويم. براي بررسي شکاف طبقاتي تهران لازم نيست حتما مطالعه انجام شود، بلکه مشاهده محلات به تنهايي کفايت مي‌کند. به‌دليل توزيع نامناسب ثروت و دسترسي به مشاغل و تحصيل در شهري مانند تهران فاصله‌هاي عميق و غيرقابل اصلاحي ديده مي‌شود. در مورد حاشيه‌نشيني در جنوب شهر تهران يکي از مشخصات بارز آن ريزخانگي است. براي مثال شما با منازل 20 متر و 30 متر مواجه هستيد که گاهي ديده مي‌شود دو تا سه خانوار در يک فضاي کوچک زندگي مي‌کنند. فشردگي جمعيتي و دسترسي به امکانات آموزشي، رفاهي و تحصيلي براي همه ضروري است و نبايد فرصت زندگي عادي از افراد گرفته شود. بسياري از آسيب‌هاي اجتماعي در اثر اين عدم دسترسي به امکانات و فقدان عدالت اجتماعي است و مشاهده آمارهاي رسمي در ارتباط با ميزان بيکاري، در بين واجدين شرايط دسترسي به کار مواجه هستند نشان مي‌دهد، بيشترين ميزان اين بيکاري در بين افراد تحصيلکرده است. کودکان اصلي‌ترين قربانيان اين فقر اقتصادي هستند و در ميان خانواده‌هاي محروم شاهد بهره کشي از کودکان براي مقاصد مختلف و کسب درآمد خانواده هستيم. در کنار اين، بسياري از اين کودکان چون نمي‌توانند از پس تامين هزينه‌هاي خود بر بيايند به راه هاي خلاف مانند دزدي و سرقت دست مي‌زنند. در گفت‌و‌گوهايي که با اين افراد در مورد انگيزه‌هاي آنها از اعمال مجرمانه انجام شده، بيشتر آنها محروميت و عدم دسترسي مناسب به لباس و امکانات برابر با همسالان خود را دليل و انگيزه‌اي براي اين مساله مي‌دانند. در شهر تهران شاهد اين هستيم که برخي افراد به‌دليل برخورداري از امکانات اقتصادي پوشش ها و لباس‌هاي گران قيمت داشته و خودروهاي آنچناني سوار مي‌شوند. در مقابل آن نوجوانان و جواناني قرار دارند که توان دسترسي به اين امکانات را ندارند و اين باعث سرخوردگي زيادي مي‌شود. در اين شرايط نهادهاي حمايتي و آموزش و پرورش هم برنامه‌اي براي زدودن اين نابرابري ها ندارند. در مدارس ما بيش از همه چيز حفظيات ملاک قرار مي‌گيرد و دانش‌آموزان با اين سيستم رشد مي‌کنند تا وارد دانشگاه مي‌شوند. نتيجه آن تعداد زيادي جوان و نوجوان بيکار است که حتي براي اوقات فراغت خود برنامه‌اي ندارند. مهارت‌هاي مختلفي که يک جوان و نوجوان بايد آنها را بياموزد از مهارت کنترل خشم تا بسياري از فنون زندگي و همچنين زندگي مشترک را در برمي‌گيرد، در حالي که ما در مدارس خود براي اين آموزش‌ها برنامه‌اي نداريم.
ثریا عزیزپناه فعال حقوق کودکان
روزنامه آرمان ملی
نظرات بینندگان
آخرین اخبار