ال نینو و تاثیر آن بر فرار ابرها / ایران در انتظار بارش‌های سیل‌آسا

شفاآنلاین »عمومی» نتایج مطالعه‌ای جدید حاکی از آن است که پدیده‌ی «ال‌نینو» در آینده نه‌تنها قدرت بیشتری خواهد یافت، بلکه الگوی وقوع آن نیز تغییر کرده و تکرارشونده‌تر خواهد شد، این تحول می‌تواند آثار عمده‌ای بر میزان بارندگی‌ها و خشکسالی در نقاط مختلف جهان به همراه داشته باشدآواز نوستالژی؛ قشنگتر از آهنگای قدیمی وجود نداره هم نسلش نیستیم ولی دلو کباب میکنه

به گزارش شفاآنلاین در این پژوهش، محققان با بهره‌گیری از یک مدل پیشرفته آب‌وهوایی دریافتند که گرم شدن اقیانوس آرام و افزایش گازهای گلخانه‌ای می‌تواند چرخه‌ ال‌نینو-لانینا را دگرگون کرده و آن را به شکلی منظم اما با شدت بیشتر هدایت کند. آن‌ها بیان می‌کنند که این مسیر جدید به یک رفتار اقلیمی متفاوت و شدیدتر منجر خواهدشد

تحولی در چرخه ال‌نینو: قدرت‌گیری نوسانات و انسجام بیشتر

براساس این مدل، ال‌نینو که تاکنون به صورت نامنظم و غیرقابل‌پیش‌بینی ظاهر می‌شد، در سال‌های آینده هر ۲ تا ۵ سال یک‌بار با شدت بیشتر رخ خواهد داد. این چرخه تقویت‌شده پیامدهایی مانند بارش‌های سنگین در مناطق خاص و خشکسالی در مناطق دیگر را در پی دارد. به عبارت دیگر، نه افزایش دائمی بارش و نه خشکسالی مستمر، بلکه نوسانات اقلیمی شدیدتر محور تغییرات خواهد بود.

این تحولات به طور ویژه می‌تواند نواحی اروپای غربی، آمریکای جنوبی و برخی بخش‌های آسیا را با بارش‌های طوفانی مواجه کرده و مناطقی از آفریقا و جنوب آسیا را درگیر خشکسالی‌های طولانی‌مدت کند.

پدیده «شلاق هیدروکلایمت» و آمادگی جهانی

دانشمندان این وضعیت تازه را با عنوان «شلاق هیدروکلایمت» توصیف می‌کنند؛ حالتی که در آن اقلیم سریعاً بین وضعیت‌های خشکسالی و سیلاب جابه‌جا می‌شود و برنامه‌ریزی‌های مدیریتی منابع آبی را برای کشورها دشوارتر می‌سازد.

تحلیلگران می‌گویند اگرچه این وضعیت جدید امکان پیش‌بینی‌های دقیق‌تر برای دوره‌های بارش و خشکی را افزایش می‌دهد، اما شدت این تغییرات ممکن است بحران‌های آب‌شناختی جهانی را وخیم‌تر کند. مدیریت منابع آب، کشاورزی، سیستم‌های سدسازی و هشدارهای سیلابی باید برای مقابله با این وضعیت آماده شوند.

این تحقیق در ژورنال معتبر «Nature Communications» به انتشار رسیده است. 

ال‌نینو چیست؟

ال‌نینو یکی از جریان‌های اقیانوسی-جوی مرتبط با نوسانات ال‌نینو-جنوبی (ENSO) است که با گرم شدن غیرعادی سطح آب‌های اقیانوس آرام مرکزی و شرقی شناخته می‌شود. این پدیده معمولاً باعث بارندگی‌های شدید در برخی نقاط آسیا و خاورمیانه، از جمله ایران، می‌شود. در مقابل، فاز لانینا با خشکی و کاهش بارش‌ها همراه است.

وضعیت کنونی نوسانات اقیانوسی-جوی ENSO

با استناد به گزارش مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای (CPC) وابسته به NOAA، در نوامبر ۲۰۲۵ شرایط لانینا مسلط بوده است. شاخص نیو ۳.۴ (Niño 3.4) که معیاری برای ارزیابی وضعیت ENSO محسوب می‌شود، به -۰.۵ درجه سلسیوس رسیده و دمای سطح دریا در نواحی مرکزی و شرقی اقیانوس آرام کمتر از میانگین معمول است.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که وضعیت لانینا تا زمستان ۲۰۲۵-۲۰۲۶ (دسامبر تا فوریه) ادامه خواهد یافت و احتمال وقوع ال‌نینو در این مدت نزدیک به صفر است. تنها از بهار ۲۰۲۶ شانس وقوع ال‌نینو به حدی افزایش می‌یابد که تا تابستان به حدود ۳۰ درصد می‌رسد. همین‌طور گزارش سازمان جهانی هواشناسی (WMO) نیز تأکید کرده که احتمال وقوع لانینا در بازه اکتبر-دسامبر ۲۰۲۵ حدود ۶۰ درصد است و وقوع ال‌نینو بسیار کم‌رنگ می‌نماید.

پیامدهای این تغییرات برای ایران

پدیده ال‌نینو در گذشته (مانند سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۴) با افزایش بارش‌های سنگین و سیلاب‌های شدید در ایران همراه بوده است، اما لانینا نقش معکوس دارد. طبق پیش‌بینی‌ها برای زمستان ۲۰۲۵-۲۰۲۶، احتمال بارش‌های فراتر از میانگین در خاورمیانه و ایران ناچیز به نظر می‌رسد و شرایط به سمت خشکی پیش می‌رود. سایت mkweather نیز در تحلیل زمستانی خود برای آسیا، از جمله مناطق ایران و شبه‌جزیره عربستان، شرایطی خشک‌تر از معمول را پیش‌بینی کرده است.

سازمان هواشناسی ایران نیز در گزارش‌های خود برای پاییز و زمستان سال ۱۴۰۴-۱۴۰۵ اعلام کرده که بارش‌های کمتر یا در حد متوسط در اکثر مناطق کشور مورد انتظار است. همچنین در مناطق مرتفع کاهش بارش برف و افزایش دمای هوا پیش‌بینی شده است. برای مثال، در تهران میانگین بارش ماه ژانویه ۳۷ میلی‌متر و متوسط ۱۰ روز بارانی پیش‌بینی شده است. اما در جنوب و جنوب شرق ایران، احتمال باران‌های نرمال یا کمی بالا نزدیک به صفر است، به شکلی که وقوع سیلاب در این مناطق محتمل نیست.

تحلیل داده‌های شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که اخبار اخیر بیشتر بر مبنای اطلاعات قدیمی منتشرشده در سال ۲۰۲۳ بوده است؛ دوره‌ای که ال‌نینو فعال بود و بارش‌های شدیدی در ایران به ثبت رسید، مانند بارش ۲۶۵ میلی‌متری در آستارا

به این ترتیب، اخبار مربوط به پیش‌بینی بارش‌های شدید یا سیلاب‌های ناگهانی در ایران نادرست است. کشور در حال حاضر تحت تأثیر لانینا قرار دارد که با کاهش بارندگی و خشکسالی همراه بوده و روند پیش‌بینی‌ها نیز زمستانی معمولی و بدون رویدادهای سیلاب شدید را نشان می‌دهند.